Kunduzgi uyqu foydaliymi? To‘g‘ri ushlab samarali dam oling

Kunduzgi uyqu bugungi kunda ko‘p odamlar uchun qulay dam olish manbai bo‘ldi. Ushbu maqolada kunduzgi uyquning tana sog‘lig‘iga ta’siri, qachon uxlash va qancha vaqt uxlash kerakligini aniq tushuntirib beramiz.

Kunduzgi uyqu tana va miyaga qanday ta’sir qiladi

Kishilarning dam olishi yoki qisqa uxlab olish tanaga kuch-quvvat beradi va energiyani bir nechta soatga oshiradi. Shuni esda tutish kerakki, kunduzgi uyqu ko‘p hollarda quyidagi foydalarni taqdim etadi:

• Diqqatni oshirish. Turli tadqiqotlar kunduzgi damdan keyin diqqatni uzoq muddat davomida yaxshilashini ko‘rsatadi.
• So‘zli ma’lumotlarni eslab qolish. O‘qigan yoki o‘rganilgan ma’lumotlar kunduzgi uyqudan so‘ng yaxshiroq yodda qoladi.
• Qobiliyatli o‘rganish. Yangi motor ko‘nikmalarini o‘rganish tezlashadi.
• Mental tozalanish. 15 daqiqalik tanaffus fikrlash qobiliyatini aniqlashtiradi.
• Reaksiya tezligi. Vizual stimulyatsiyalarga tezroq javob berish xavfi kamayadi.

Kunduzgi uyqu nafas ocharishda hissiy holatni ham barqarorlashtiradi. Uxlashdan keyin ko‘plab odamlar ko‘proq sabrli bo‘ladi va murakkab vaziyatlarda tortishuvlarni engilroq hal qiladi.

Bu dam olish turi yoshdan qat’i nazar har kimga foydali bo‘lishi mumkin. Bundan foyda ko‘rish uchun hamma uchun mos bo‘lgan aniq vaqtlar va davomiyatlar bor.

Qancha va qachon uxlash eng yaxshi

Ko‘plab tadqiqotlar qisqa dam olishning eng samaralilarini kitoblar deb baholaydi. Ideal davomiylik 15–20 daqiqa atrofida. Uzaytirilgan damlar esa quyidagi noqulayliklarni keltirib chiqarishi mumkin:

• Uyqudan keyingi xalta holat. Uxlashdan keyin o‘zini uzoq vaqtga chalg‘itish yoki boshlab ketish bo‘ladi.
• Kecha uyqu sifatining pasayishi. Uzun kunduzgi uyqu kechaspora uyqu sifatiga salbiy ta’sir qilishi mumkin.

Qisqa damlar haqida yana yana: 10 daqiqalik qisqa poygada tez uyg‘onish uchun, 14–20 daqiqa o‘rtasidagi tanaffus eng yaxshi natijalarni beradi. 30–60 daqiqa atrofidagi damlar esa ko‘proq grogginess xolati va kechasi uyquga ta’sir qilishi mumkin.

Kunduzgi uyquga duch keladigan xavflar

Ba’zi tadqiqotlar kunduzgi uyqu uzayganda uzoq davom etsa rostdan ham sog‘liq xavfini oshirishi mumkinligini ko‘rsatadi. Xususan, kunduzgi uyqu uzun bo‘lsa, uzoq muddatli umumiy o‘lim xavfi ortishi mumkin; qandli diabet xavfi esa oshishi mumkin. Demak, kunduzgi uyqu doimiy bo‘lib qolsa, sababini aniqlash uchun shifokorga murojaat qilish zarur.

Shuni yodda tuting: agar sizning kunduzgi uyqu ehtiyojingiz muntazam bo‘lsa, bu tanada nimadir noto‘g‘ri ekanligini ko‘rsatishi mumkin; tibbiy tekshiruv zarur bo‘ladi.

Mutaxassislar izohi

Mutaxassislar tavsiyasi: kunduzgi uyquni 15–20 daqiqalik qisqa tanaffuslar bilan cheklash foydali. Agar kunduzgi uyquga doimiy ehtiyoj sezilsa, shifokor bilan maslahatlashish muhim.

Qisqacha xulosa

Qisqacha: Kunduzgi uyqu ko‘p hollarda kognitiv qobiliyatni yaxshilaydi va ruhiy holatni barqarorlashtiradi, ammo uzoq damlar kechasi uyqu sifatini buzishi mumkin. Qisqa 15–20 daqiqa dam sizni tezroq uyg‘otadi va ish faoliyatini yaxshilaydi. Agar 1 soatdan oshiq damlar talab qilinsa, tibbiy maslahat olish kerak.

Eng muhim izoh: kunduzgi uyqudan maksimal foyda olish uchun u 15–20 daqiqa davom etishi, kechasi uyquga xalaqit bermasligi kerak.