Tulip Siddiq deputat Bangladeshta sud jarayonida qatnashmagan holda qamoq jazosiga hukm qilindi
Londonda joylashgan Labour deputati Tulip Siddiq Bangladeshtagi korrupsiyaga oid ayblovlar bo‘yicha yo‘qligicha sudlanganini e’lon qildi; sud jarayoni siyosiy motivlar mavjudligini ta’kidlaydi.
Xalqaro Labour partiyasining Londonda joylashgan deputati Tulip Siddiq Bangladeshtagi korrupsiyaga oid ayblovlar bo‘yicha yo‘qligicha sudlanganini e’lon qildi. U va 16 nafar boshqalar ayblangan holda ikki yil qamoq jazosiga hukm qilinganini bildirdi. Sud orqali oilasiga Dhaka yaqinlaridagi yer uchastkasini ta’minlashga ko‘maklashish ishida ayblashgan deb aytiladi, deb taxmin qilinmoqda, bu aynan uning qarindoshlari bilan bog‘liq da’volardir.
Siddiq Londonda faoliyat yuritadi va ayblovlar bo‘yicha o‘z pozitsiyasini qat’iy rad etmoqda. Ularning ayblovlari siyosiy ta’sir ostida bo‘lganlik xavfi borligini ta’kidlaydi.
“Protsedura boshidan oxirigacha nuqsonli va asossiz edi,” deb yozdi u o‘z rasmiy bayonotida. “Men to‘liq adolat tilidan oldin hamma manbalarni ko‘rib chiqqanman, ammo yolg‘on da’volar tobora tarqatilmoqda.”
Siddiqning advokati UK va Bangladeshdagi yuridik vakillar bilan ishlayotganini bildirdi. U jarayon to‘g‘ridan-to‘g‘ri adolatsizlikka duch kelganini, sud jarayoni yuborilgan xabarlar bilan chegaralanganini qo‘shib qo‘ydi.
“Men bu jarayonni Kafka’sga o‘xshagan tushuntirma deb bilaman – adolatli sud jarayoni bo‘lishi kerak edi,” dedi u. “Men aybdor bo‘lmaganman va ishonchli dalillar taqdim etilganda javob beraman. Siyosiy nuqtai nazardan meni kamsitish endi hech kimga foyda keltirmaydi.”
Bangladeshda Hasina hukmronligi o‘zgarib ketganidan beri prokurorlar sobiq bosh vazir, uning yaqin do‘stlari va oila a’zolari tomonidan keng ko‘lamli ishlar boshlab yuborilgan. Siddiq ishi Dhaka shahrida avgust oyidan beri ko‘rib chiqilmoqda. U hali ham bir nechta boshqa ayblovlar bilan duch kelmoqda.
Hujjatlarda Siddiqning “onasi Rehona Siddiq, opasi Azmina Siddiq va ukasi Radwan Siddiq uchun yer uchastkasini olishda onasining vaqti kelgani bo‘yicha o‘z maxsus vakolati bilan ta’sir qilgani” ko‘rsatildi. ACC advokatlari Siddiq Bangladeshi fuqarosi sifatida ko‘rilganini ta’kidlab, uning Bangladeshlik fuqaroligi bor deb aytishdi. Biroq Siddiqning advokatlari uning fuqaronligi bo‘lmaganini, identifikatsiya kartasi yoki saylovchi ro‘yxatida ismi bo‘lmaganini hamda bolaligidan passport olmaganini bildirishdi.
Judge Rabiul Alam Siddiqga ikki yil qamoq jazosini belgilab, 100 000 Bangladeshi Taka (taxminan ~10 million O‘zbek lug‘oti) jarima berdi. Agar to‘lab bo‘lmasa, jazoga qo‘shimcha olti oy qo‘shiladi. (haqiqiy pul miqdorlari taxminiy konversiyalardir)
Jarayon boshida prokurorlar Siddiqga “yolg‘on va bezovtalantiruvchi da’volarni ommaviy axborot vositalariga tarqatish orqali” boshlangan deb ta’kidlagan. Uning vakillari esa: “ men har qanday ishonchli dalil taqdim etilsa javob berishga tayorman; obro’sizlantirish siyosiy kurashga xizmat qiladi.”
Labour partiyasi vakili bu qarorni tan olmayotganini bildirdi. “Ta’kidlanganidek ‘yarim adolatli jarayon’ haqida mahalliy va xalqaro ekspertlar ham e’tiroz bildirishgan,” deyiladi bayonatda. “Siddiq endi ham partiya a’zosi bo‘lib, parlamentdagi ovozlar hamon saqlanadi.”
Shu bilan birga, Hasina boshliq partiya bo‘lgan Awami League vakillari bu qarorni “to‘liq prognoz qilingan” deb atashdi va ayblovlarni o‘rta darajada adolatli deb tuyushdi. Xalqaro ham mahalliy advokatlar jarayon adolat tamoyillariga zid bo‘lganini ta’kidlashdi.
Shu payt Hasina ham alohida ish bo‘yicha o‘limga hukm qilingani haqida xabarlar tarqalgani aytildi; u amalda xorijda bo‘lgan holda bu jarayonlarning bevosita ta’siriga uchrashi mumkin edi. Bu voqealar davomida Yevropa va Buyuk Britaniya bo‘ylab siyosiy munosabatlar keskinlashdi.
UK rasmiylari Delolyga ko‘ra, Siddiq o‘z vakolatini to‘g‘ri amalga oshirayotganini ta’kidlashmoqda va sobit dalillar yetarli bo‘lmagan taqdirda ham chet elda ishlashga tayyorligini aytmoqda. U yuridik protseduralarning to‘g‘ri o‘tkazilishini talab qilmoqda.
Bugungi kunda Siddiq hali parlament a’zosidir va partiya bilan hamkorlikda faoliyatini davom ettiradi. Xalqaro taraflar adolatga bo‘lgan umidlarni saqlab qolmoqda, lekin jarayonlar xalqaro e’tirozlar ostida bo‘lmoqda.
Mutaxassis fikri: “Bunday hollarda fuqarolik kabi noaniqliklar va xalqaro munosabatlar nuqtai nazaridan siyosiy ko‘rinishda adolatli sud jarayoni talab qilinadi.”
Qisqa xulosa: Tulip Siddiq Bangladeshtagi ayblovlar bo‘yicha yo‘qligicha sudlanganini nihoyasiga yetkazildi. Loyihalardagi siyosiy bahslar davom etayotgan bo‘lsa-da, advokatlar va xalqaro ekspertlar adolat tamoyillarini himoya qilishga urg‘u bermoqda. Bu voqea Britaniya-Bangladesh munosabatlarida siyosiy munozaralarni ham kuchaytirmoqda.
Qisqa xulosa: Siyosiy tazyiqlar ostidagi sud jarayoni nafaqat yuridik, balki xalqaro munosabatlar nuqtai nazaridan ham muhokama qilinmoqda. BBC xabari