AQSh Kanadadan erkin savdoni saqlab qolish uchun talablari

AQSh-Kanada savdo aloqalari yildan-yil rivojlanib borgan bo‘lsa-da, hozirgi paytda muzokaralar to‘xtab qolayotgan bir pallada amerikalik rasmiylar erkin savdoni davom ettirish uchun eng aniq talablarini rasman taqdim etdi. Ular orasida sut bozorini kengaytirish, onlayn oqim qonunini qayta ko‘rib chiqish hamda Kanada ichidagi alkog‘ol mahsulotlarining savdoga tik tortilishi bo‘yicha o‘z xavotillarini bildirish bor. USMCA (Amerika Qo‘shma Shtatlari-Kanada-Meksika Yevrobozor Regulyatori) doirasidagi kelajak siyosatni belgilash uchun keng ko‘lamli tadqiqotlar davom etmoqda.

Kanada ham, Meksika ham ushbu shartnoma bo‘yicha kengayishni xohlasa-da, Trump davridagi prezidentlikka oid bayonotlar ham savdo munosabatlarida o‘z o‘rnini saqlab qolmoqda. Greer Kongressga taqdim etgan ma’lumotlarda USMCA barqaror muvaffaqiyatga erishishi mumkin, ammo ba’zi o‘zgarishlar kerakligini aytgan holda, kelajakdagi tuzilmalarga tayyor bo‘lish zarurligini ta’kidlagan.

1) AQSh sut mahsulotlari bozori uchun yanada ochilish

AQSh uchun doimiy muammo bo‘lib kelgan sut bozorini nazorat qiluvchi “ta’minot boshqaruvi” Kanadada silliq ishlash uchun kengaytirilishi kerak, deb hisoblanadi. Siyosiy nuqtai nazardan USMCA doirasida kelgusida bozor kirishi yaxshilanishi kerak, deya Greer aytgan. 2024 yilda Kanadada AQSh sut mahsulotlarini taxminan 12,1 trillion so‘m qiymatida sotib olingan bo‘lishi mumkin, bu Kanada sut bozoridagi import cheklovlaridan tortib kelgan bozor o‘yinjalarini o‘zgartirishi mumkin. Shuningdek, AQSh “ba’zi sut mahsulotlarining” Kanada eksportlarida narx bo‘yicha sun’iy pastlashuv (dumpsing) yo‘qligini aytadi, bu bozor raqobatini yanada adolatli qilish uchun muhokama qilinmoqda.

Kanada sut importlarining har doim yuqori bo‘lganligi bois, 2024 yilda Kanada AQSh sut mahsulotlarini import qilish bo‘yicha yetakchi davlatlardan biri bo‘lib qoldi. Greer bu tizim hozirgi ko‘rinishda AQSh sut mahsulotlariga bo‘lgan bozor kirimini cheklab qo‘yishini aytadi va Kanada USMCA doirasidagi kirimini kuchaytirishi kerak, deb hisoblaydi.

Shu bilan birga, Kanada eksportchilari orasida “ma’lum sut mahsulotlari” uchun bozorga chiqishlar masalasi ham ko‘rib chiqilmoqda. 2024 yillik tahlillarda Kanadada sut importiga bo‘lgan talablar va tariflar holati USMCA doirasida baholanish davom etmoqda.

2) Trudeau davridagi onlayn oqim qonunini qayta ko‘rib chiqish

“Onlayn Streaming Act” 2023 yilda qabul qilingan bo‘lib, AQShdagi kompaniyalar—Netflix, Spotify kabi servislar Kanada kontentini qo‘llab-quvvatlash uchun hamda uni reklama va platformalarda targ‘ib qilish uchun pul to‘lashga majbur qilinadi. Bundan tashqari, Kanada regulyatori kompaniyalarni faoliyatini nazorat qilib, qonunga zid bo‘lgan holatlarda jarimalar berishi mumkin. Hukumatning maqsadi — kelajak avlodlar uchun madaniy meros va iste’dodni himoya qilishdir.

Greer Kongressga ularning “onlayn tijorat” qonuni bo‘yicha ham yechim topilishi zarurligini aytdi. U Online News Act deb ataladigan yana bir qonun bo‘yicha ham hal qilinishi kerak bo‘lgan masalalarni eslab o‘tdi. Meta kabi kompaniyalar Kanadadagi xabarlar uchun to‘lov talablarini qisman to‘lovlar bo‘lganini tan olgani bois bolinganishini tugatgan holda, bu qonunlar yuzasidan munosabatlar keskinlashdi.

3) US alkog‘ol mah­sulotlarini Kanada savdo zinhoridan chiqarish

Prezident Donald Tramp davrida Kanada bozoriga joriy etilgan 35% umumiy tarif hamda metallar, yog‘och va avtotransport mahsulotlariga qaratilgan tariflar provinsiyalar bo‘yicha qarshilikka uchradi. Ko‘pgina provinsiyalar US alkog‘oli mahsulotlarining savdosini to‘xtatib qo‘yishga rozi bo‘lgan holatda bozorlar bo‘shab qoldi. Greer AQSh alkog‘ol mahsulotlarini Kanada bozoriga qaytarish zarurligini ta’kidlab, USMCA uzatilganda sotuvni tiklashga ehtiyoj borligini aytadi. Ontario kabi yirik provinsiyalarda boykot saqlanib qolmoqda.

4) Alberta-Montana elektr energiyasi nizosi

Greer Kongressga taqdim etgan materiallarda yana bir necha jiddiy masalalar ko‘rib chiqilgan. Ular ichida Ontario, Quebec va British Kolumbiya provinsiyalari bo‘yicha “biznes xaridlar bo‘yicha adolatsiz yo‘l qo‘yiladigan” holatlar, AQSh eksportlarini Kanada bojxona jarayonlarida murakkablashtirish kabi violatsiyalar mavjud degan fikrlar bor. Bundan tashqari, Montana elektr energiyasini Alberta bozori bilan bog‘liq “nohaqlik” masalasi ham ko‘tarilgan. Alberta hukumati esa bu ayblovlarni rad etadi va o‘zaro savdo majburiyatlariga sodiq qolishini ta’kidlaydi.

Alberta elektr tarmog‘ini boshqaruvchi notijorat tashkiloti Montanaga nisbatan kuchli ta’sir ko‘rsatgan holda ba’zi generatorlarni Alberta bozoriga kira olishdan to‘sib qo‘ygani haqida AQSh tarafidan bayonotlar bo‘lgan. Montana esa hali ham Albertaga nisbatan eng ko‘p import qiluvchi davlat bo‘lib qolmoqda.

Ekspertlarning fikri

Ekspertlar aytishicha, kelajakdagi tuzilmalar erkin savdoni cho‘zmasdan davom ettirish uchun moslashuvchanlik va soddalashtirilgan tartiblarni talab qiladi. Muzokaralarda ki­rish yo‘llari mavjud bo‘lib, tomonlar kelishuvga erishishda ko‘proq moslashishi lozim.

Qisqa xulosa

USMCA doirasidagi kelajak savdo munosabatlari uchun Kanadadan sut bozori ochilishi, onlayn oqim qonunini yangilanishi va Kanada bozoridagi alkog‘ol mahsulotlari ta’minoti yo‘lida bir qator muhim yechimlar kutilmoqda. Muzokaralar davomida AQSh kanallari bozor kirimini kengaytirish yo‘lini izlayotgan bo‘lsa, Kanada ham o‘z madaniy merosini himoya qilib qolish uchun qonunlar bo‘yicha o‘z pozitsiyasini saqlab qolmoqda. Bu jarayon ikki tomon uchun ham ikki tomonlama foyda keltirishi mumkin, biroq uchrashuvlar davom etar ekan, aniqlik va o‘zaro hurmat muhim rol o‘ynaydi.

Key insight: Erkin savdoni saqlab qolish uchun yangi qonunlar va bozor kirimlarida moslashuvchanlik zarur. Manba: BBC News

Siz Iqtisodiyot bo'yicha eng so'nggi yangiliklar va aktual voqealarni 19-12-2025 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " AQSh Kanadadan erkin savdoni saqlab qolish uchun talablari " sizga Iqtisodiyot sohasidagi eng dolzarb va ishonchli ma'lumotlarni taqdim etadi. Har bir yangilik chuqur tahlil qilingan va sizga foydali bilimlar berish uchun tayyorlangan.

AQSh Kanadadan erkin savdoni saqlab qolish uchun talablari haqidagi ma'lumotlar sizga Iqtisodiyot bo'yicha qarorlaringizni yanada to'g'ri qilishga yordam beradi. Saytimizda yangiliklar doimiy yangilanadi va Jurnalstika standartlariga to'liq javob beradi.