Qon donorligi tabu‘ini yengish: o‘g‘li va eri vafoti ortidan ayolning chaqiriqlari

Uelsda organ donorligi mavzusi hali ham keng ommaga ochiq bo‘lmaydi, biroq jamiyatda bu masalaga ko‘proq bahs-munozaralar zarur. Bu hikoya esa oilalardagi og‘ir yo‘qotishlar vaqtida ochiq suhbatlar orqali hayotni saqlab qolish mumkinligini ko‘rsatadi.

Oilaviy qarorlar va qalbning tarixi

Fraser yetti yoshida yo‘l-transport hodisasi natijasida vafot etdi; uning otasi Stuart ham voqea joyida yo‘qoldi. O‘n yil oldin boshlangan bu to‘lqinli voqealar, donorlik mavzusini yanada ochiqroq muhokama qilishga chaqiradi.

Fraserni yuragi Romanga donor qilinib hayot davom etdi. Bu holat Romanning hayotga umid bilan qarashiga sabab bo‘ldi, Bateslar uchun bu “Sehrli yurak” deb nom olgan bog‘lanishni yaratdi.

Cardiff shahridagi Thornhill qabristonida Bates oilasi tashkil etgan Believe Organ Donation Support nomli xayriya tashkiloti yaqinda xotira bog‘ini ochdi. Bu yerda meva daraxtlari va organlar shaklidagi yer tog‘lari bor, ular donorlikning ijobiy insoniy aksini ifodalaydi.

Anna-Louise Bates aytishicha, ular Roman bilan yaqindan yaqinlashmoqda va uning onasi esa ularga katta quvvat beradi. Bates: bizning aloqamiz chuqur bo‘lib qoldi va bu “Sehrli yurak” bizni birlashtirib, Romanning hayot rangini saqlab qolmoqda, deb baxslaydi. Fraser donorligi nafaqat o‘ynashi, balki bolaning hayotini uzluksiz davom ettirishi bilan ham katta o‘zgarishlar keltirdi.

Fraserning umr yo‘ldoshi bo‘lmagan holda, bu donorliklar ko‘p o‘g‘il-qizlar uchun hayotni saqlab qolishga xizmat qildi, Bateslar bu orqali o‘zlarining yo‘qsaltirishini boshqalar uchun ibodatga aytishga intildi.

Donorlik siyosati va jamiyatdagi xabardorlik

Uels 1-dekabr 2015-yilda yumshoq opt-out deb ataladigan organ donorligi qonunini joriy qildi. Bu qonun o‘limidan so‘ng organlar donorlikka qo‘yilishini taxmin qilsa, murojaat qilish uchun oilaning roziligi hali ham muhimdir.

Bir vaqtlar donorlik roziligi darajasi uch yilda taxminan 15 foizga o‘sdi, lekin keyingi yillarda bu ko‘rsatkich o‘n yillik davr bo‘yicha eng past darajaga tushdi. Bateslar bu holatni tabu ning kuchayishi bilan bog‘laydi va jamiyatning ochiq suhbatlariga ehtiyoj borligini ta’kidlaydi.

Oila a’zolari aytishicha, bu qonun o‘z-o‘zidan masalani hal qilmaydi: ko‘plab odamlar bu mavzuni o‘zlari yoki yaqinlari bilan ko‘p suhbatlashishni istamaganliklarini bildiradilar. Shuning uchun migratsiya bo‘yicha ijtimoiy tarmoqlar va kundalik hayotda qon donorligi mavzusini kengroq yoritish lozim, deydi mutaxassislar.

Bangor Universitetining tadqiqotchisi Leha MakLaflin aytadi: “Xabarlar kundalik hayotga yanada chuqurroq joylashtirilishi kerak, bu esa donorlikka normal holatda munosabatni shakllantiradi, ammo buning uchun mos infratuzilma zarur.”

Ekspertlar fikri

Ekspert bayoni: Bangor Universitetidan Leha MakLaflinning so‘zlariga ko‘ra, donorlik mavzusini jamiyatga o‘rnatish uchun kundalik hayotga moslashtirilgan tinch, aniq xabarlar kerak. U infratuzilmaning ham barqaror bo‘lishi lozimligini ta’kidlagan.

Qisqa xulosa

Qon donorligi tabu‘ini yengish faqat qonun o‘zgarishi bilan bormaydi; bu oilalar o‘rtasidagi ochiq muloqot va kundalik hayotga mos keladigan, sodda va yaqin suhbatlar orqali amalga oshadi. Uelsdagi “yumshoq opt-out” siyosati muvaffaqiyatsizlikka uchrashi mumkin, ammo jamiyatda donorlikni normaga aylantirish uchun keng jamiyat qo‘llab-quvvatlashi kerak. Mazkur voqealar yoshlar va kattalarning hayotga bo‘lgan umidini oshirishga xizmat qiladi.

Qon donorligi bo‘yicha ochiq suhbatlar jamiyat uchun muhim yo‘l bo‘lib, u yordam beruvchi hayot saqlanishiga asos bo‘ladi. BBC News