Ish joyida yoshga qarab nohaqlik: nima uchun va qanday kurashish kerak?

Ish joyida yoshga qarab nohaqlik, ya’ni ageizm, xodimning yoshiga qarab unga nisbatan adolatsiz munosabatda bo‘lish demakdir. Bu, masalan, katta yoshdagi xodimning lavozim ko‘tarilishida chetlatilishi yoki qiyin vazifalarni bajarishga ruxsat berilmasligi shaklida namoyon bo‘lishi mumkin.

Ageizm – bu yoshga asoslangan kamsitish yoki oldindan shakllangan stereotiplar. Har qanday yoshdagi odamlar bunga duchor bo‘lishi mumkin, ammo asosan katta yoshdagi insonlar bundan aziyat chekadi.

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) ma’lumotlariga ko‘ra, ish joyi yoshga qarab kamsitishning asosiy makonlaridan biridir. Ko‘plab katta yoshdagi xodimlar ixtisoslashgan trening va ta’limga cheklangan kirish imkoniyatlariga duch keladi. Bu esa ularning kasbiy o‘sishiga to‘siq bo‘lib, lavozim ko‘tarilish yoki yangi imkoniyatlardan mahrum bo‘lishiga olib keladi.

Yoshga qarab kamsitish qanday ko‘rinishda bo‘lishi, sog‘liqqa qanday ta’sir qilishi va unga qarshi qanday harakat qilish mumkinligini batafsil o‘rganing.

Ish joyida yoshga qarab kamsitish nima?

Ish joyidagi ageizm hamkasb, rahbar yoki ish beruvchidan kelib chiqishi mumkin. Bu yoshga oid noto‘g‘ri qarashlar va stereotiplardan kelib chiqib, xodimlarga nisbatan adolatsiz va zararli munosabatlarga olib keladi.

Yoshga qarab kamsitish ko‘plab nohaqliklarga sabab bo‘ladi va jismoniy hamda ruhiy sog‘lik, moliyaviy holatga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, yoshga qarab kamsitish boshqa kamsitish turlari, masalan, jinsiy yoki irqiy diskriminatsiya bilan kesishishi mumkin. Natijada, ayrim guruhlar ish joyida yanada ko‘proq noqulayliklarga duch keladi.

Ish joyida yoshga qarab kamsitish belgilari qanday bo‘ladi?

Yoshga qarab kamsitish turli ko‘rinishlarda namoyon bo‘lishi mumkin. Ba’zida bu nozik bo‘lib, masalan, yoshingiz sababli yangi texnologiyalarni o‘zlashtira olmasligingizni taxmin qilish kabi bo‘ladi. Ba’zida esa, masalan, murakkab loyiha rahbarligidan chetlatilish kabi aniqroq ko‘rinadi.

Yoshga qarab kamsitishga misollar:

• yoshga asoslangan ishga qabul qilmaslik;
• katta yoshdagi xodimni ishdagi o‘zgarishlarga yoki yangi qoidalarga moslashmas deb stereotiplash;
• yosh xodimni tajriba yetishmasligi sababli yangi loyihani bajara olmas deb hisoblash;
• faqat yosh xodimlarga ta’lim va trening imkoniyatlarini berish;
• katta yoshdagi hamkasbni tezda nafaqaga chiqishni xohlaydi deb hisoblash;
• yoshga oid haqoratli yoki zararli hazillar qilish.

Yoshga qarab kamsitish sog‘liqka qanday ta’sir qiladi?

JSST ma’lumotlariga ko‘ra, yoshga qarab kamsitish jismoniy va ruhiy salomatlikka salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Bunga quyidagilar kiradi:

• ijtimoiy izolyatsiya;
• yolg‘izlik;
• umumiy hayot sifatining pasayishi;
• moliyaviy beqarorlik.

Yoshga qarab kamsitish ichki qabul qilinishiga olib kelishi mumkin, ya’ni odam o‘z qobiliyatlarini noto‘g‘ri baholab, o‘zini rivojlantirishdan yoki yangi vazifalarni bajarishdan chetlashadi.

Agar ish joyida yoshga qarab kamsitilayotgan bo‘lsangiz, nima qilish kerak?

Amerika Qo‘shma Shtatlaridagi Teng Ishga Olish Imkoniyatlari Komissiyasi yoshga asoslangan kamsitishni quyidagi sohalarda taqiqlaydi:

• ishga qabul qilish;
• ishdan bo‘shatish;
• maosh;
• ish vazifalari;
• lavozim ko‘tarilish;
• ixtiyoriy bo‘shatish;
• ta’lim va trening;
• imtiyozlar;
• va boshqa ish shartlari.

Agar siz ish joyida yoshga qarab kamsitilayotgan bo‘lsangiz, quyidagi choralarni ko‘rishingiz mumkin:

• kamsitish holatlarini hujjatlashtiring: voqealar tafsilotlarini yozib boring, masalan, nima bo‘lgan, qanday his qilganingiz, guvohlar, voqea vaqti va sanasi;
• ish joyidagi siyosatlarni ko‘zdan kechiring: ko‘plab tashkilotlarda kamsitishga qarshi qoidalar va shikoyat qilish tartiblari mavjud;
• kamsitishni rasmiy ravishda xabar bering: muammolarni rahbar yoki kadrlar bo‘limiga murojaat qilish;
• yuridik yordamni ko‘rib chiqing: agar ichki murojaatlar natija bermasa, qonuniy chora ko‘rish;
• kasaba uyushmasidan maslahat oling: agar a’zosi bo‘lsangiz, vakil bilan maslahatlashish.

Esda tuting, siz adolatsiz kamsitishlardan holi va xavfsiz ish muhitida ishlashga haqlisiz.

Yoshga qarab kamsitilayotgan kishiga qanday yordam berish mumkin?

Agar hamkasbingiz yoshiga qarab kamsitilayotganini sezsangiz, vaziyatga e’tibor qaratish va nohaqlikni ochiq tanqid qilish muhimdir. Bu, masalan, haqoratli izohlarni ochiq muhokama qilish bo‘lishi mumkin.

Hamkasbingiz yordam so‘rashga yoki rahbariyatga murojaat qilishga tayyor bo‘lsa, sizning qo‘llab-quvvatlashingiz unga bu jarayonda ishonch beradi.

Xulosa

Ish joyida yoshga qarab kamsitish xodimga yoshiga ko‘ra nohaq munosabatda bo‘lish demakdir. Bu lavozim ko‘tarilish imkoniyatidan mahrum bo‘lish yoki murakkab vazifalardan chetlatilish ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.

Agar siz yoshga qarab kamsitilayotgan bo‘lsangiz, voqealarni yozib borish, kamsitishni xabar berish yoki kasaba uyushmasidan yordam so‘rash kabi choralarni ko‘rishingiz mumkin.

Unutmang, siz adolatli va diskriminatsiyadan holi ish muhitida ishlashga haqlisiz.

Siz Jinsiy Salomatlik bo'yicha qiziqarli mavzular va tahliliy materiallarni 12-07-2024 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Ish joyida yoshga qarab nohaqlik: nima uchun va qanday kurashish kerak? " sizga Jinsiy Salomatlik sohasidagi yangi tushunchalar va foydali maslahatlarni beradi. Har bir Mavzu diqqat bilan tahlil qilingan va foydalanuvchiga amaliy ma'lumot yetkazishga qaratilgan.

Ish joyida yoshga qarab nohaqlik: nima uchun va qanday kurashish kerak? mavzusi sizning Jinsiy Salomatlik bo'yicha qarorlaringizni yanada oqilona qilishga yordam beradi. Saytimizdagi barcha mavzular, unikal va foydalanuvchi uchun qimmatli kontent hisoblanadi.