Shotlandiyada Shimoliy model bo‘yicha jinsiy xizmatlar bo‘yicha munozara: ayollar xavfsizligi va daromad xavfi
Shotlandiyada jinsiy xizmatlarni sotishni tartibga solish bo‘yicha qonun loyihasi ayollar xavfsizligi, daromad va ijtimoiy ta’sirlar bo‘yicha jiddiy munozaraga sabab bo‘lmoqda. Ekspertlar va ishchilar turli fikrda.
Porcelain Viktoriya sakkiz yil davomida jinsiy xizmat ko‘rsatmoqda. U mustaqil ishchi sifatida moslashuvchan ish soatlaridan foydalangan holda bola parvarishini ham o‘ylab boradi.
U aytadi: ishning erkinligi unga xush kayfiyat olib keladi, mijozlarni xursand qilsa, o‘zi ham mamnun bo‘ladi.
“Har qanday mijozga xizmat ko‘rsatishda, xuddi oshpaz yoki santexnik kabi, mijozning yuziga tabassum qo‘yishni istayman,” deb qo‘shimcha qiladi.
U jinsiy xizmat ko‘rsatishni 18 yoshida boshlab, zo‘ravonlikdan qochish yo‘lini tanlaganini aytadi.
“Men buni qila beraman deb o‘ylaganman. 60 yoshimda ham buning bilan shug‘ullanishni xohlar edim,” deydi u. “Shu paytgacha qisman nafaqaga chiqib, munosabatlar va kinks yoki fetişlar bo‘yicha juftliklar uchun maslahatchi bo‘lishni rejalashtiraman.”
Lekin u qonun o‘zgarishi uning va boshqa ishchilar hayotiga xavf tug‘dirishi mumkin deb ehtiyot qiladi.
mustaqil MSP Ash Regan jinsiy xizmatlar uchun pul to‘lashni jinoyat qiladigan qonun loyihasini ilgari surmoqda. Bu tizim ko‘pincha Shimoliy model deb ataladi va dastlab Shvetsiyada tatbiq etilgan edi.
Regan jinsiy xizmatlarni sotishni qonuniylashtirib, xaridni jinoyat qiladigan modelni taklif etadi. Jinsiy ishchilarga yordam ko‘rsatish kafolatlanadi, sotish bo‘yicha ta’birlar bekor qilinadi. Brothellar bo‘yicha o‘zgarish bo‘lmaydi.
Ammo loyihaning xavfsizligi bo‘yicha turli fikrlar mavjud. Porcelain Viktoriya Fife hududida ishlaydi va bu qonun o‘zgarishi uning farovonligiga jiddiy salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin deb hisoblaydi.
“Xaridorlarni jazolash ayollarni qashshoqlikka olib boradi,” deydi u. “Oddiy ish bilan to‘lovlarimni qoplash imkoni bo‘lmasa, to‘lovlarimni qoplash qiyin bo‘ladi.”
Anonim bo‘lgan Ameliya esa olti yil davomida jinsiy xizmat ko‘rsatgan va Mehmanxorlik sohasidan boshlab OnlyFans orqali yo‘l topganini aytadi. U Shimoliy modelning zo‘ravonlikni kamaytirish bo‘yicha tasdiqlangan foydasiga tomondan emas, balki xavfsizlikni yanada siyosiy bo‘lmagan yo‘l bilan ta’minlash kerak deb hisoblaydi.
“Biz xavfsizlikni ta’minlash uchun mijozlar haqida to‘liq ma’lumotga muhtoj bo‘lamiz,” deydi u. “Agar mening mijozlarimning ismi, yoshi yoki telefon raqami kabi asosiy ma’lumotlar bo‘lmasa, ishim xavfli bo‘ladi.”
Regan loyihasini Tara (Trafficking Awareness Raising Alliance) ham qo‘llab-quvvatlaydi. Tashkilot jabrlangan ayollar bilan ishlash tajribasiga tayangan holda, so‘nggi vaqtlarda tijorat ayollari bilan bog‘liq xavf-xatarlar ortganini aytadi. “Aprel—sentyabr oylarida 124 nafar ayolga yordam ko‘rsatdik, 43 nafari yangi aniqlangan edi,” deb aytadi Bronagh Andrew.
Tara tomonidan yordam ko‘rilayotgan ayollar juda nozik holatda bo‘ladi; ular qochqinlik, til muammolari va yo‘nalishlardan noaniqlik kabi xatarlar bilan uchrashadi.
Shotlandiya hukumati esa hamma taraflarning xavfsizligini ta’minlashni xohlasa-da, Regan loyihasiga “muayyan o‘zgartirishlar” kerakligini bildirdi. Hujjatlar 2024–2025 yillarda qisman o‘zgarishlar bo‘lmagan holda saylov oldidan qabul qilinishi ehtimoldan uzoq degan baholar mavjud.
Bu murakkab munozara bo‘lib qolmoqda. Ikkala tomon ham ayollar hayotini yaxshilashni maqsad qilgan bo‘lsa-da, bunga erishish yo‘llari turlicha ko‘rinadi.
Kalit xulosalar
- Shimoliy model jinsiy xizmatlarni sotib olishni jinoyat qilishi, sotishni esa ruxsat berishi tarafida bo‘lmoqda; bu ishchilar xavfsizligini oshirishi mumkin, lekin daromad yo‘qotilishiga olib kelishi mumkin.
- Ayollar o‘z ishlarining moslashuvchan jadvali tufayli farovonlik va ona-bala ehtiyojlarini muvozanatlashtirishi mumkin, ammo qonuniy o‘zgarishlar ularning hayotiga ziddiyatlar keltirishi mumkin.
- Tara kabi xavfsizlik tashkilotlari regan loyihasini qo‘llab-quvvatlab, tijorat jinoyatchiligi bilan kurashish uchun zarur deb hisoblaydi.
Ekspert fikri: Jinsiy xizmatlar bo‘yicha Shimoliy model ayollar xavfsizligini oshirishi mumkin, lekin u daromad yo‘qotilishi oldini olish uchun ijtimoiy yordam va tartibga solish vositalarini kengaytirishni talab qiladi.
Qisqa xulosa: Shotlandiyada jinsiy xizmatlar bo‘yicha qonuniy-tartibiy o‘zgarishlar ayollarning xavfsizligini oshirish maqsadida muhokama qilinmoqda. Turli taraflar o‘z yo‘llarini taklif etmoqda, ammo eng muhim savol ayollarning kundalik hayoti va daromadi qanday himoya qilinadi?
Qisqa xulosa: Jinsiy xizmatlar bo‘yicha Shimoliy model xavfsizlikni yaxshilash imkonini berishi mumkin, biroq jarayon davomida iqtisodiy ta’sirlar va xavfli holatlar ham ko‘rib chiqilishi kerak. BBC manbasiga murojaat qiling.