AQShda Yonilg‘i Tejamkorlik Qoidalari Yumshatildi: Biden Davri Qonunlari Qayta Ko‘rib Chiqilmoqda

Amerika Qo'shma Shtatlarida yonilg'i tejamkorlik qoidalarini yumshatish bo‘yicha yangi takliflar kutilmoqda. Tramp ma'muriyati bu yo'nalishni soddalashtirishni maqsad qilmoqda, bu avto sanoatiga o‘zgarishlar olib kelishi mumkin.

2031-yilgacha avtomobillarning o'rtacha yoqilg'i tejamkorligi 50 mil/gallon bo‘lishi kerak degan oldingi reja o‘rnidan, endi taxminan 34,5 mil/gallon (taxminan 6,8 L/100 km) ko‘rsatkich ko‘zda tutilmoqda. Bu, yaqin yillarda yoqilg‘i tejash bo‘yicha ko‘rsatkichlar yaxshilanishini kutayotganlar uchun o‘zgarish bo‘ladi.

Shuningdek, ishlab chiqaruvchilar o‘rtasidagi yuqori yoqilg‘i tejamkorligi kreditlari dasturi to‘xtatiladi — bu avtotransport bozorini rag‘batlantirish uchun o‘rnatilgan ko‘rsatkichlar bo‘yicha kelishuvlarni kamaytiradi. Rasmiylar bu qarorni «EV sanoatini sun’iy rag‘batlar orqali qo‘llab-quvvatlash» deb ta’riflamoqda.

Ketrin Garcia (Sierra Club Clean Transportation for All) o‘z bayonotida bu o‘zgarishlar CO2 chiqindilarini ko‘paytirishi va oilalarning yoqilg‘i xarajatlarini oshirishi mumkinligini aytdi.

Jim Farley (Ford kompaniyasi bosh direktori) yangi me’yorlarni “odamlarga mos keladigan talablarga mos” deb baholadi va bu qarorni ko‘plab sabablarga ko‘ra to‘g‘ri deb bildirdi.

Transport sohasidagi chiqindilar 2022-yilda umumiy CO2 chiqindilarining taxminan 28 foizini tashkil etdi. Biden davrida rejalashtirilgan qat’iy me’yorlar yoqilg‘i tejamkorligini oshirib, tashqi neftga bo‘lgan qaramlikni kamaytirish, xarajatlarni qisqartirish va havoni tozalashni maqsad qilgan edi.

Shu bilan birga, 2031-yilgacha 50 mil/gallon bo‘yicha oldingi maqsadga nisbatan 34,5 mil/gallonlik ko‘rsatkich yaxshiroq natija bo‘lardi; yoqilg‘i samaradorligini oshirish asosan elektr avtomobillarining sotilishi bilan bog‘liq bo‘lishi kutilgan edi.

GM, Ford, Stellantis kabi yirik ishlab chiqaruvchilar hozirgi rejalar bo‘yicha sust bo‘lib qolishi mumkinligini aytib, elektr avtomobillar bozorining kengayishi uchun yetarli talab bo‘lmasligi xavfini ta’kidlashdi. GM bosh ijrochi Mary Barra etarli darajada bozorga mos elektr mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun ko‘proq sarmoyaga ehtiyoj borligini aytdi.

Qoidalarning rasmiy qabul qilinishi hali jarayon bosqichida. Tramp ma'muriyati xaridorlar uchun yaqin yillarda taxminan 11 million so‘mga yaqin xarajat tejalishi mumkinligini aytmoqda; Biden rejasidagi prognoz esa yil davomida taxminan 6,6 million so‘m yo‘qotish sifatida ko‘rsatilgan edi.

Ekspertlar bu o‘zgarishni bozor erkinligini kengaytirish yo‘li deb baholasa-da, uzoq muddatda atrof-muhit va sog‘liq uchun salbiy oqibatlar xavfi mavjudligini ta’kidlashadi.

Ekspert fikri: “Bu qadam ba’zi sanoat foydalanuvchilarini rozi qilishi mumkin, biroq umumiy yoqilg‘i xavfsizligini va ekologik maqsadlarni xavf ostiga qo‘yadi,” deydi Ketrin Garcia. “Yana barqaror, uzoq muddatli yondashuv zarur,” deb qo‘shimcha qiladi.

Qoidalarning rasman qabul qilinishi hali jarayon bosqichida. Xulosa qilib aytganda, qoidalarni yumshatish bozor erkinligini kuchaytirishi mumkin, lekin uzoq muddatli CO2 chiqindilarini kamaytirish va aholining sog‘ligini qo‘riqlash uchun salbiy oqibatlar ehtimoli mavjud.

Key insight: Yoqilg'i tejamkorligi bo‘yicha qoidalarni yumshatish bozor erkinligini oshirishi mumkin, ammo bu ekologiya va odamlar salomatligiga uzoq muddatli narxlarni ko‘tarishi ehtimoli bor. Manba: BBC News