SUVlar Yevropada o‘smoqda: katta mashinalar munozarasi

Carspreading deb ataladigan hodisa mashinalarning kattalashishi va ko'proq joy egallashi yo'nalishidagi tendentsiyani anglatadi. Yevropa va Buyuk Britaniyada katta o'lchamli mashinalar soni oshmoqda, bu shaharlarda munozaralarni qizitmoqda.

Parij shaharlaridagi katta mashinalar bilan bog'liq muammolar yildan yilga kuchaymoqda. Shahar hokimiyati yo'l-transport tizimini qulaylashtirish va havo sifatini yaxshilash yo'nalishida chiqishlar qilmoqda, xususan katta mashinalarga qarshi cheklovlar qo'llanmoqda.

2024 yil oktabrda Pariz markazida og'ir mashinalar uchun joylashish to'lovlari oshirildi: bir soat uchun 72 000 UZS dan 216 000 UZS gacha, oltita soat bo'lsa 900 000 UZS dan 2 700 000 UZS gacha bo'lib qoldi.

Shahar meri Anne Hidalgo buni shahar ichidagi havoni tozalash tezlashtirishga qaratilgan choralar sifatida ta'kidladi. Yaqin oylar ichida katta mashinalarning parkovkaga to'xtashi sezilarli darajada kamaydi, deyishdi rasmiylar.

Yevropa bo'ylab boshqa shaharlarda ham o'xshash chora-tadbirlar ko'rilmoqda. Cardif shahar kengashi og'ir mashinalar uchun parkovka narxlarini oshirib, dastlab 2 400 kg gacha bo'lgan mashinalarga nisbatan chegari belgilagan, vaqt o'tishi bilan og'irlik chegarasini pasaytirishga reja qiladi. Boshqa hududlar ham shunga o'xshash choralarni ko'rishni muhokama qilmoqda.

Ko'plab egalari katta mashinalarga muhtojligini da'vo qiladi. Guildford shahridan Mat Mansell uch o‘g'li va biznes uchun Land Rover Defender 110 ni oilasi bilan tashish uchun ishlatishini aytdi: “Bolalar va ularning jihozlari uchun yetarli joy bo'lsin, ichiga bolalar uchun jihozlar, hatto uch metr uzunlikdagi qutilar ham sig'inadi.”

SUVlar: bozordagi ustuvor o'rinlar

Yevropada SUVlar bozorda o'sishda davom etmoqda: 2011 yilda 27 davlat bo'ylab ularning ulushi 13.2% edi, 2025 yilga kelib esa 59% ga yetdi. Bu o'sish yuqori ko'rinish nuqtasi, xavfsizlik va bolalar bilan qulay foydalanish bilan bog'liq deb baholanadi.

West Sussexdan Lucia Barbato oilaviy transport uchun Lexus RX450 SUV ni ishlatadi va uch bolani tashish uchun etarli joy topishini aytadi: “Bir otada uch nafar bola, uchta maktab sumkasi, uchta sport kiyim-boshqo‘m, hatto it ham joy olish uchun joy bo‘ladi.”

Katta mashinalar — katta daromad miqyosi?

Porshe Cayenne va Macan kabi modellarning muvaffaqiyati, Bentley Bentayga va Lamborghini Urus kabi brendlarning rivojlanishi mutaxassislarga ko'ra katta mashinalar foydani oshiradi. Rivojlanayotgan tadqiqotlar esa katta mashina narxlari ko'tarilayotgani sababli ishlab chiqarish xarajatlari ham yuqoriga surayotganini ko'rsatadi.

JATO Dynamics mutaxassisi aytishicha, ko'plab SUVlar asosan boshqa modellarning birliklari bilan bog'langan bo'lib, bu modellarga premium narxlarni qo'yishga yordam beradi.

Xavfsizlik va ekologiya bo‘yicha bahslar

Katta mashinalar ba'zi hollarda ichki xavfsizlikni oshirishi mumkin, ammo ular piyodalar va velosipedchilar uchun xavfni oshiradi. T&E tashkiloti mutaxassisi Tim Dexter shunu aytadi: katta bonnetlar baland bo'lgani sababli yonidagi guruh uchun ko'rish maydoni kamayishi mumkin.

Vias Institute tomonidan o'tkazilgan tadqiqotlar bonnet balandligi 10 sm oshishi xavfni 27% ga oshirishini ko'rsatdi. Thatcham Research mutaxassisi Alex Thompson ham, yuqori bo'lgan mashinalar xavfini kamaytirish uchun mustahkam konstruktsiya va xavfsizlik tizimlarini artirish muhimligini aytadi.

IEA ma'lumotlariga ko'ra, suvlar kengayishi va elektr energiya umumiy foydalanuvchi barqaror o'zgarishlar qisman bo'lishi mumkin, ammo SUVlar 20% ko'proq chiqindilarni hosil qiladi. Shuning uchun elektr mashinalar chiqqani bilan ham, o'lchanmagan ko'rsatkichlar bo'lib qolishi mumkin. Biroq nol-chiqishli modellarga o'tish kelajakda ijobiy ta'sir ko'rsatadi.

Hozir 40% SUVlar nol-chiqishli model bo'lib qolgani aytilmoqda. Yevropa bozoridagi barqaror decarbonizatsiya yo'nalishi davom etmoqda.

Fransiya modeli va soliqlar

Agar qat'iy choralar ko'rilsa, Fransiya tajribasi ko'rib chiqiladi. 1600 kg dan og'ir mashinalar uchun ro'yxatdan o'tkazish soliqlari qo'shiladi: har bir ortiq kilogramm uchun 10 EUR (taxminan 120 000 UZS). 2100 kg dan oshganda 30 EUR (taxminan 360 000 UZS) kilogramm uchun. Bu qo'shimcha soliqlar yangi mashina xaridiga 70 000 EUR (taxminan 840 000 000 UZS) qo'shimcha xarajat keltirishi mumkin. T&E Buyuk Britaniyada ham bunday soliq bo'lishi mumkinligini taklif qilmoqda.

Mutaxassislarga ko'ra, shaharlarda kichikroq mashinalarni rag'batlantirish uchun soliqlarni moslashtirish mumkin, ammo shahar shaharlarda arzon va harakatchan shahar avtomobillarining bozorini yo'qotmaslik uchun ehtiyot choralarini ko'rsatadi.

Kelajak: kichik EVlar va shahar hayoti

Bozorda endi kichik narxli elektr mashinalar bozorga chiqmoqda: BYD Dolphin Surf, Leapmotor T03, Hyundai Inster, Renault 5 kabi modellarning paydo bo'lishi kutilmoqda. Yaqin kelajakda Kia EV2 va VW ID Polo ham ritmga qo'shiladi. Shunga qaramay, SUVlar bozorda yetakchi bo'lib qolmoqda.

Mutaxassislar fikri

Mutaxassis Alex Thompson: katta mashinalar xavfsizlikni oshirsa-da, piyodalar uchun xavfsizlik darajasini yaxshilash kerak bo‘ladi.

David Leggett: shaharlarda kichikroq mashinalarni rag'batlantirish uchun soliqlarni moslashtirish zarur.

Qisqa xulosa

Yevropada SUVlar bozoridagi o'sish ishlab chiqaruvchilar uchun foydali bo'lib qolmoqda, ammo shaharlarda ularning ta'siri bo'lgan xavfsizlik masalalari muhokama qilinmoqda. Kelajakda kichikroq EVlar bu trendga mos keladigan bo'lsa, bozor yondosh o'zgarishlarni ko'rsatishi kutilmoqda.

Asosiy xulosa: katta o'lchamli SUVlar bozorda talabga javob beradi, lekin shaharlarda ularning ta'sirini kamaytirish uchun soliqlar, siyosatlar va jamiyat ehtiyojlarini moslashtirish zarur. BBC News

Siz Texnologiya yangiliklari bo'yicha eng so'nggi yangiliklar va aktual voqealarni 19-12-2025 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " SUVlar Yevropada o‘smoqda: katta mashinalar munozarasi " sizga Texnologiya yangiliklari sohasidagi eng dolzarb va ishonchli ma'lumotlarni taqdim etadi. Har bir yangilik chuqur tahlil qilingan va sizga foydali bilimlar berish uchun tayyorlangan.

SUVlar Yevropada o‘smoqda: katta mashinalar munozarasi haqidagi ma'lumotlar sizga Texnologiya yangiliklari bo'yicha qarorlaringizni yanada to'g'ri qilishga yordam beradi. Saytimizda yangiliklar doimiy yangilanadi va Jurnalstika standartlariga to'liq javob beradi.