Papa Leon XIV Istanbulning Ko‘k masjidiga tashrifi: dinlararo aloqa yo‘li

Rim katolik cherkovi boshlig‘i Papa Leon XIV Istanbuldagi Ko‘k masjidiga tashrif qildi — Sulton Ahmed I nomi bilan atalgan bu ibodatxona 1603–1617 yillar davomida qurilgan. Safar May oyidan beri faoliyat yuritayotgan Papa uchun dinlararo muloqot yo‘lida alohida ahamiyatga ega bosqichdir.

Masjidga kirayotganda Papa bosh egdi, biroq masjidda namoz o‘ qiganligi haqida xabarlar bor. Avvalgi ikki papa ham shunday qilganligi aytiladi. Vatikandan chiqarilgan bayonatda tashrif “tahlil va tinglash ruhida, joyga va ibodat qilayotgan kishilarning ehtiromiga chuqur hurmat bilan” amalga oshirilgani ta’kidlangan.

Papa Turkiyaga to‘rt kunlik safari davomida Livan (Livan)ga yo‘l oladigan bo‘ldi. U Istanbulda St Georji Katedralga tashrif buyurib, Patriarx Bartholomew tomonidan kutib olindi.

Ko‘k masjidi — Sulton Ahmed I nomi bilan atalgan, 1603–1617 yillar davomida qurilgan bo‘lib, uning nomi bilan ham tanilgan. U minglab ko‘k va turkuaz rangli keramika plitalar bilan bezatilgan bo‘lib, yil bo‘yicha minglab sayohatchilarni qabul qiladi.

Tarixiy nuqtai nazardan ko‘rilganda, Papa Fransisk 2014 yilda bu masjidda ibodat qilgan, 2006 yilda esa Papa Benedikt XVI ham qatnashgan. Xristiyan papalar orasida rasmiy ravishda masjidga ilk bor kirgan shaxar 2001 yilda John Pаul II bo‘lib, u Damasqadagi Umayyo masjidiga tashrif buyurgan edi.

Safarning asosiy yo‘nalishi — “ko‘priklar qurish” tamoyillarini ilgari surish bo‘lib, Papa Leon XIV bu xabarning amaliy ijrosi sifatida ko‘rinmoqda. U dunyoda zo‘ravonlik darajasining oshishi mumkinligiga qarshi ogohlantirib, “insoniyat kelajagi xavf ostida” ekanini ta’kidladi.

Livan hududida u dinlararo yetakchilar va yoshlar bilan uchrashuvlar o‘tkazishi kutilmoqda. Safarning yakuniy kunida Beirut bo‘yidagi dengiz bo‘yidagi hududda 2020 yil port eksploziyasining jabrlanuvchilari uchun ibodat amalga oshiriladi; 200 dan ziyod odam hayotdan ko‘z yumdi, taxminan 7 000 kishi jarohatlandi.

Livanda taxminan uchdan bir qismi xristianlar bo‘lib, Papa diniy jamoalar bilan muloqotni davom ettirib, yoshlar bilan uchrashuvlarni kengaytirishni maqsad qilmoqda.

Ekspert sharhi: Bu tashrif dinlararo dialogni kuchaytirishning qimmatli bosqichi bo‘lib, riskli zahiralarda ham tinchlik yo‘llarini izlashga yo‘naltirilgan. Ekspertlar Papa Leon XIVning davrida mintaqaviy aloqalar yanada mustahkamlanishini kutmoqda.

Qisqa xulosa: Papa Leon XIV Istanbulning Ko‘k masjidiga tashrifi orqali dinlararo muloqotni yanada kengaytirishga intilmoqda. Safar davomida u global xavfsizlik, mintaqaviy tinchlik va inson huquqlarini so‘zsiz qadrlashni ta’kidlab, Livanda yoshlar va diniy yetakchilar bilan uchrashadi. Beirutdagi so‘nggi kun Massi, port eksploziyasining jabrlanuvchilarini yodga olish uchun ibodat bilan yakunlanadi.

Kalit nuqta: dinlararo dialog va o‘zaro hurmat orqali tinchlik yo‘llarini izlash — Papa Leon XIV ning Turkiya-Livan safarining markaziy mazmuni. Manba: BBC News