H-1B vizalari: Musk outsourching firmalarni 'oyin' deb tanqid qildi
Tesla bosh direktori Elon Musk Nikhil Kamath bilan podkastda H-1B vizalarining noto‘g‘ri foydalanilishini to‘xtatish zarurligini aytadi, tariflar va immigratsiya siyosatini ko‘rib chiqadi.
AQShning yuqori malakali xorijiy ishchilar vizalari bo‘yicha muhokamalar davom etmoqda. Tesla kompaniyasi bosh direktorı Elon Musk Nikhil Kamath bilan bo‘lib o‘tgan podkastda H-1B vizalari ba’zi outsourching firmalari tomonidan noto‘g‘ri qo‘llanilayotganini aytdi, lekin tizimni butunlay yo‘qotish kerak emasligini ta’kidladi. (H-1B vizasi — yuqori malakali xorijiy ishchilarga AQShda ishlash imkoniyati beruvchi ruxsatnoma bo‘lib, inglizcha nomi H-1B visadir.)
H-1B vizalari va uning ishlash prinsiplari
H-1B vizasi — bu kompaniyalar uchun xorijiy mutaxassislarga ish topishga yo‘l ochuvchi dastur. Ko‘pincha lotereya yo‘li bilan taqsimlanadi, biroq outsourching (tashqi xizmatlar ko‘rsatish) firmalari tomonidan xodimlar uchun ko‘p hollarda kasb malakasidan ko‘ra arizalar yuborilishi kabi holatlar ham ko‘rilmoqda (outsourcing (tashqi xizmatlar ko‘rsatish) firmasining faoliyati). Musk bu xatti‑harakatlarni oldini olish zarurligini aytdi, ammo tizimni butunlay yo‘qotish fikrida emas.
To‘lovlar va xavotirlar
Rasmiy axborotlar bo‘yicha sentyabr oyida AQSh administratsiyasi H-1B dasturi uchun 100 000 dollar miqdoridagi ariza to‘lovi joriy etildi. Agar bu summani so‘mga o‘tkazsak, taxminan 1,1 milliard so‘m atrofida bo‘ladi. Bu o‘zgarishlar xorijiy ishchilar va ularning ish beruvchilari o‘rtasidagi xavotirlarni kuchaytirdi.
Raqamlar va tahlillar
NFAP (Amerika siyosatiga oid milliy tadqiqot jamiyati) ma’lumotlariga ko‘ra, Hindistondan faoliyat yuritayotgan yirik firmalarning H-1B arizalarining tasdiqlanishi 2015 yildan beri kamaymoqda. 2024 yilda eng yirik yetti kompaniya uchun jami 4 573 ariza tasdiqlangan, bu 2015 yilga nisbatan 70 foizga, 2024 yilga nisbatan esa 37 foizga kam. NFAP xabari bu ko‘rsatkichlar ish beruvchilar uchun muammolarni keltirib chiqarishi mumkin deb ogohlantiradi.
Savdo siyosati va tariflar mavzusi
Musk Trump ma’muriyatining iqtisodiy siyosatidagi tariflar bo‘yicha qarorlarini muhokama qilarkan, tariflarning bozorlarda narxlar va bozorlar bo‘yicha kuchli agresiv o‘zgarishlar yaratishi mumkinligini aytdi. U tariflar joriy etilishi bilan Hindistondagi tovarlar uchun 50 foiz, Россия moyli neft sotib olishga esa 25 foiz jarima qo‘llanishini eslatdi. Hindiston bilan AQSh o‘rtasidagi savdo kelishuvi bo‘yicha muzokaralar davom etmoqda va yil oxiriga qadar bitim bo‘lishi kutilmoqda.
Ekspert fikri
Ekspert izohi: “H-1B tizimining norasmiy amaliyotlarini cheklash mumkin, agar tegishli nazorat kuchaytirilsa, bu AQShning xalqaro salohiyatiga foyda keltiradi,” deydi sanoat mutaxassisi.
Qisqa xulosa
H-1B tizimiga oid ayrim amaliyotlar tartibga solinsa, xalqaro mehnat bozoriga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Muskning fikri tizimni yo‘q qilmasdan, noto‘g‘ri foydalanishni kamaytirish zarurligini ko‘rsatadi. Shuningdek, AQSh va Hindiston o‘rtasidagi savdo kelishuvi muzokaralari yil yakuniga qadar yakunlanishi kutilmoqda.
Asosiy xulosa: H-1B tizimini mustahkamlab, noto‘g‘ri ishlash holatlarini kamaytirish global talent bozorini yanada barqarorlashtiradi. Manba: BBC News