Iqtisodiyotda Inqilob: Sun’iy Intellekt va Yashil Energiya Mehnat Bozorini Qanday O‘zgartirmoqda

Yangi ish o‘rinlari paydo bo‘ladi, boshqalari esa yo‘qolib ketadi, deya xulosa qilmoqda Jahon Iqtisodiy Forumi

2027-yilgacha butun dunyo bo‘yicha ish o‘rinlarining to‘rtdan biri o‘zgarishi kutilmoqda. Bu o‘zgarishning markazida sun’iy intellekt va ilg‘or texnologiyalar turadi, deya ta’kidlaydi Jahon Iqtisodiy Forumi hisobotida.

Asosiy Natijalar

• Keyingi to‘rt yil ichida 69 million yangi ish o‘rinlari yaratiladi, 83 million ish o‘rinlari esa yo‘qotiladi, deb taxmin qilinmoqda.
• Yashil energiya, texnologiya va ta’minot zanjiri sohalari ish bozoridagi o‘zgarishlarni boshqaradi.
• Ish beruvchilarning yarmi sun’iy intellekt yangi ish o‘rinlarini yaratishini, to‘rtdan biri esa aksincha, ish o‘rinlarining kamayishini kutmoqda.

Yashil energiyaga o‘tish va ta’minot zanjirini mahalliylashtirish 69 million yangi ish o‘rni yaratishda muhim rol o‘ynaydi. Shu bilan birga, texnologiya va raqamlashtirish rivojlanishi sababli 83 million ish o‘rni yo‘qolishi mumkin.

“Ishlarning kelajagi” nomli 2023-yilgi hisobot uchun 803 ta kompaniya o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovga ko‘ra, mehnat bozorining 23 foizi ya’ni deyarli to‘rtdan biri yangi ish o‘rinlari paydo bo‘lishi yoki mavjud ishlar yo‘qolishi bilan yuzlashadi.

Sun’iy intellekt va mashina o‘rganish kabi sohalarda eng tezkor ish o‘rinlari o‘sishi kutilmoqda, shuningdek, ta’lim, qishloq xo‘jaligi va raqamli savdo eng ko‘p ish o‘rinlarini yaratadi.

Hisobotda iqtisodiy o‘sishning sekinlashishi, yuqori inflyatsiya va ta’minot zanjiridagi muammolar ish o‘rinlarini yaratishdagi asosiy xavflar sifatida ko‘rsatilgan.

Garchi umumiy ish o‘rinlari kamayishi ko‘rsatilgan bo‘lsa-da, ish beruvchilar texnologiya, xususan sun’iy intellektning ish o‘rinlarini yaratishda ijobiy ta’sir ko‘rsatishiga ishonmoqda. So‘rovga qatnashgan ish beruvchilarning yarmi sun’iy intellekt yangi ish o‘rinlarini yaratishini, to‘rtdan biri esa uning ba’zi ishlarni almashtirishini taxmin qilmoqda. Facebook kompaniyasi va Microsoft kabi yetakchi kompaniyalar yaqinda sun’iy intellektni o‘z faoliyatlariga integratsiya qilish bo‘yicha yangiliklarni e’lon qildi.

Covid pandemiyasidan keyingi bir necha yil ichida yuzaga kelgan iqtisodiy beqarorlikdan so‘ng, sun’iy intellekt ish o‘rinlarining kelajagiga yanada ko‘proq noaniqlik kiritmoqda, dedi Jahon Iqtisodiy Forumi bosh direktori Saadiya Zahidi.

"Yaxshi yangilik shundaki, kelajak ishlariga moslashish uchun aniq yo‘l bor," dedi Saadiya Zahidi. "Hukumatlar va bizneslar ta’lim, qayta malaka oshirish va ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash tizimlariga sarmoya kiritib, ishchilarning kelajakdagi ish bozorida markaziy o‘rin tutishini ta’minlashi kerak."

Avtomatlashtirish Ko‘lamining Ortiishi Kutilyapti

2027-yilgacha ish beruvchilar jismoniy va qo‘l mehnatini talab qiladigan vazifalarning 42 foizini avtomatlashtirilgan mashinalar bajarishini taxmin qilmoqda. Biroq uch yil oldin bu ko‘rsatkich yanada yuqori bo‘ladi, deb o‘ylashgan.

Jismoniy va qo‘l mehnatini avtomatlashtirish so‘nggi uch yil ichida sezilarli o‘sish ko‘rsatmadi; hozirda ish beruvchilar ish vazifalarining 34 foizi avtomatlashtirilganini ta’kidlashgan.

“Ammo vazifalarning turiga qaraganda, jismoniy va qo‘l mehnatini avtomatlashtirish uch yil oldingidek tez rivojlanmayapti,” dedi Saadiya Zahidi hisobot bo‘yicha podkastda. “Biroq odamlar o‘rtasida muvofiqlashtirish, qaror qabul qilish, mantiqiy fikrlash va muloqot kabi insoniy xususiyatlarni talab qiladigan vazifalarda avtomatlashtirish xavfi oshmoqda.”

Agar sizda ZAMONA jurnalistlari uchun yangilik xabari bo‘lsa, iltimos, bizga tips@ZAMONA manziliga yozing.

Siz Iqtisodiy yangiliklar bo'yicha foydali maqolalarni 06-05-2023 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Iqtisodiyotda Inqilob: Sun’iy Intellekt va Yashil Energiya Mehnat Bozorini Qanday O‘zgartirmoqda " sizga Iqtisodiy yangiliklar sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

Iqtisodiyotda Inqilob: Sun’iy Intellekt va Yashil Energiya Mehnat Bozorini Qanday O‘zgartirmoqda maqolasi sizga Iqtisodiy yangiliklar bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.