Sun’iy intellekt va musiqa: qanday yangiliklar va imkoniyatlar bor?

Sun’iy intellekt inson qobiliyatlarini birlashtirib, turli rollarni muvaffaqiyatli bajaradi — bu musiqiy sohada ayniqsa yaqqol namoyon bo‘ladi. «Raqamli Dars» ta’lim loyihasi, «Yandex» mutaxassisi Anatoliy Starostin hamda xonanda Mary Gu bilan hamkorlikda sun’iy intellekt musiqaga qanday imkoniyatlar yaratishi haqida so‘z yuritamiz.

Musiqani aniqlash va eslab qolish

Yaxshi qo‘shiqni do‘kon, kafe yoki hatto yo‘l chetida eshitish mumkin. Qalbingizga yoqqan noma’lum trekni esdan chiqarmaslik uchun maxsus ilovalarni ishga solish kifoya — u bir necha soniyada qo‘shiq nomi va ijrochisini aniqlab beradi. Buning siri — dastlab katta hajmdagi musiqiy kutubxona bilan tanishtirilgan sun’iy intellektda: u har bir tovushni vaqt, chastota va intensivlik asosida spektrogrammaga aylantiradi.

Anatoliy Starostin
«Yandex» mediak xizmatlari texnologiyalarini rivojlantirish bo‘limi rahbari.

Spektrogramma — bu tovush chastotasi va vaqt bo‘yicha chizilgan grafika. Past tovushlar qizil rangda, yuqori tovushlar esa grafikning yuqori qismida ko‘rsatiladi. Bu ko‘rinishdagi ma’lumotlarni sun’iy intellekt suratlar kabi tahlil qiladi va musiqa asarlarini aniqlash uchun ishlatadi.

Masalan, radio eshitasiz va qo‘shiq nomini bilishni xohlaysiz. Dastur spektrogrammani yaratib, uni kutubxonadagi musiqalar bilan solishtiradi va eng yaqin moslikni topadi. Bu jarayon hatto shovqinli muhitda ham samarali ishlaydi. Sun’iy intellekt qo‘shiqni faqat ijrochi va nomi bilan emas, balki janri bo‘yicha ham aniqlay oladi. Bu uchun u turli musiqiy uslublardagi o‘ziga xos xususiyatlarni o‘rganadi, ular inson qulog‘i uchun ko‘rinmas bo‘lishi mumkin.

Musiqani tavsiya qilish

O‘zingizga mos qo‘shiqni minglab variant orasidan topish qiyin, ammo sun’iy intellekt yordamida bu jarayon ancha osonlashadi. Dastlab, u sizga o‘xshash musiqiy didga ega foydalanuvchilarni topadi, keyin esa ularning tinglash odatlari asosida tavsiyalar beradi — qaysi qo‘shiqlar ko‘proq yoqadi, qaysilari esa kamroq.

Anatoliy Starostin

Agar Vasya biror qo‘shiqni yoqtirsa va Petya ham uni qadrlasa, demak, Petyaga Vasya yoqtirgan boshqa qo‘shiqlar ham tavsiya qilinadi. Shu tarzda algoritm eng mos variantlarni topadi va yuqori o‘ringa chiqaradi.

Kamroq mashhur ijrochilarni eshitish imkoniyati ham oshmoqda. Sun’iy intellekt foydalanuvchining musiqiy didini o‘rganib, unga yangi va noyob asarlarni taklif qiladi. Bu esa musiqiy olamda xilma-xillikni saqlashga yordam beradi.

Mary Gu
Xonanda.

Ba’zan tavsiyalar orqali ilhom topaman. Musiqiy servisning tanloviga ishonaman va yangi ohanglar yoki matnlarni kashf qilaman. Shunday qilib, noma’lum ijrochining qo‘shig‘iga muhabbat uyg‘onishi mumkin. Qolaversa, eshitilgan bir satr menga o‘z she’rlarimni yaratishda yordam beradi.

Sun’iy intellekt shuningdek sport, sayr yoki uyqu uchun maxsus pleylislarni yaratishda ham qo‘llaniladi. Bu uchun dastlab inson mualliflar tanlagan asosiy qo‘shiqlar spektrogrammalari tahlil qilinadi va undan keyin avtomatik ravishda yangi tavsiyalar shakllantiriladi.

Sun’iy intellekt bilan yangi musiqalar yaratish

Oldin faqat kompozitorlar musiqani yaratardi, hozir esa sun’iy intellekt ham bu jarayonga qo‘shilmoqda. 2020-yilda Niderlandiyada ilk bor sun’iy intellektga bag‘ishlangan «AI Song Contest» musobaqasi o‘tkazildi. G‘olib Avstraliyaning hayvonlar tovushlari va «Yevrovideniye» qo‘shiqlari elementlarini birlashtirgan ijodiy asar bo‘ldi.

Bundan tashqari, 2019-yilda Sochi shahridagi Xalqaro san’atlar festivali yopilishida davlat orkestri sun’iy intellekt tomonidan yaratilgan qismlardan tashkil topgan 8 daqiqalik asarni ijro etdi. Musiqa yaratishda AI imkoniyatlari kengayib bormoqda va bu soha kelajak uchun juda istiqbolli hisoblanadi.

Anatoliy Starostin

Sun’iy intellekt musiqani uch xil usulda yaratishi mumkin: birinchisi, tayyor tovush qismlarini (semplar) to‘g‘ri tartibda joylash; ikkinchisi, notalar yozuvlarini generatsiya qilish, ya’ni musiqachiga ijro uchun ko‘rsatma berish; uchinchisi esa to‘g‘ridan-to‘g‘ri audio signallarni yaratish, ya’ni tovush to‘lqinlarini yaratish.

Shuningdek, AI qo‘shiq so‘zlarini ham yozishi mumkin, lekin hozircha bunday matnlar biroz noodatiy eshitiladi. Chunki sun’iy intellekt insoniy his-tuyg‘ularni to‘liq anglay olmaydi va ularning chuqur ma’nosini yetkazish qiyin.

Mary Gu

Musiqa va she’r ruh, his-tuyg‘ular haqida. Mening yangi qo‘shig‘im "Yo‘qolma" shaxsiy hikoyam, ammo u orzular sari intilayotgan barcha insonlar haqidagi so‘z. Men sun’iy intellekt musiqiy sohada inson o‘rnini bosib qolishiga ishonmayman. Ammo inson va sun’iy intellekt o‘rtasida qiziqarli hamkorlik yuzaga kelishi mumkin. Ko‘p hollarda AI kompozitorlarga noyob melodiya yaratishda yordam berdi va bu yo‘nalish kelajakda o‘z muxlislariga ega bo‘ladi deb o‘ylayman.

Sun’iy intellekt ijodni ommaga yaqinlashtirmoqda, musiqa esa u rivojlanishiga yordam bermoqda. Bu haqda kengroq ma’lumotni «Yandex»ning «Raqamli Dars» loyihasidagi «Raqamli san’at: musiqa va IT» mavzusida topishingiz mumkin. Darsda ishtirokchilar spektrogrammalar yordamida musiqani aniqlashni o‘rganib, pleylis yaratishda ishtirok etadilar.

«Raqamli Dars»ga yozilish

Siz Tinchlantiruvchi Musiqa bo'yicha foydali maqolalarni 04-04-2022 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Sun’iy intellekt va musiqa: qanday yangiliklar va imkoniyatlar bor? " sizga Tinchlantiruvchi Musiqa sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

Sun’iy intellekt va musiqa: qanday yangiliklar va imkoniyatlar bor? maqolasi sizga Tinchlantiruvchi Musiqa bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.