H-1B Vizasi: Ishchi Immigrantlar Dunyosidagi Asosiy Masalalar

Donald Trump ma’muriyati tomonidan vaqtinchalik ishchi vizalari, xususan H-1B vizasining vaqtinchalik to‘xtatilishi e’lon qilindi. Bu qaror asosan COVID-19 pandemiyasi va AQShdagi ishchi bozoridagi muammolar bilan bog‘liq. Ammo H-1B vizasi atrofidagi munozaralar hali ham dolzarb bo‘lib qolmoqda.

Trumpning immigratsiya siyosati, xususan noqonuniy immigratsiya va musulmonlarga nisbatan cheklovlar doimo e’tiborni tortgan. Shu bilan birga, yuqori malakali xorijiy mutaxassislarning AQShda ishlashiga oid siyosat esa ko‘plab kompaniyalar va investorlarni xavotirga solmoqda.

Ma’muriyat "Buy American, Hire American" tamoyiliga asoslangan siyosatni asta-sekin kuchaytirib bormoqda. Bu esa o‘z navbatida, ushbu vizalarga tayanadigan sanoat sohalariga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Prezident Trump 2020-yil iyun oyida qabul qilingan farmoyishga ko‘ra, yil oxirigacha H-1B, H-2B, J va L kabi vaqtinchalik ishchi vizalar hamda yashil kartalar tarqatilishi to‘xtatildi. Bu qaror, ayniqsa, COVID-19 sababli yuzaga kelgan iqtisodiy qiyinchiliklarni hisobga olgan holda qabul qilindi.

«Buy American, Hire American» Dasturining Ta'siri

Trump H-1B vizasini "arzon ishchi kuchi uchun dastur" deb atagan. Tanqidchilar esa bu vizalar orqali xorijlik yosh, ayniqsa hind mutaxassislar arzonroq ish haqi evaziga amerikalik ishchilar o‘rnini egallayotganini aytishadi. 2017-yildan boshlab Ichki xavfsizlik departamenti firibgarlik va suiiste’molliklarning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlarni joriy etdi. USCIS esa vizani yangilash jarayonida ham yangi vizaga ariza berilgandek qat’iy tekshiruv o‘tkazilishini ta’minlay boshladi.

2019-yilda esa uchinchi tomon konsultatsiya firmalari uchun qoidalar yanada qattiqlashdi, chunki ular vizalar eng ko‘p foydalanadigan soha edi. Bundan tashqari, magistratura darajasiga ega xorijiy ishchilar uchun tanlov imkoniyatlari oshirildi, bu esa AQShdagi ilg‘or mutaxassislar sonining o‘sishiga olib kelishi kutilmoqda.

H-1B vizalariga bo‘lgan talab o‘sib bormoqda: 2019-yilgi arizalar soni 201,011 ga yetdi, bu 2018-yildagiga nisbatan o‘sishdir. Biroq, Trump davridagi qattiq siyosat sababli rad etishlar ham oshib ketgan. Masalan, 2018-yilda ba’zi kompaniyalarning rad etilishi 42 foizga yetgan, 2016-yilda esa faqat 4 foiz edi.

Trump AQSh ish o‘rinlarini himoya qilish va ish o‘rinlarini qaytarishni va’da qilmoqda, ammo u vizalar orqali ish o‘rinlarini xorijliklarga berilishiga qarshi. Bu muammoni hal qilish esa juda murakkab va faqat vizani bekor qilish bilan cheklanmaydi.

Ko‘plab texnologiya gigantlari xalqaro iste’dodlarga tayanadi. Mehnat statistika byurosi ma’lumotlariga ko‘ra, kompyuter va IT sohalarida ish o‘rinlari 2014-2024 yillarda 12 foizga o‘sishi kutilmoqda, bu esa 488,500 yangi ish o‘rni demakdir. Kaliforniya universiteti va Kolgeyt universiteti olimlari tadqiqotlari natijasida, vaqtinchalik vizalarda ishlaydigan mutaxassislar aslida amerikaliklar uchun ko‘proq ish o‘rinlari yaratadi degan xulosaga kelishgan. Facebook rahbari Mark Cukerberg va Apple asoschilaridan biri Stiv Jobs AQShning texnologik kadrlar sonini oshirish zarurligini ta’kidlagan.

2016-yilda Trump texnologiya rahbarlari bilan uchrashuvda Microsoft bosh direktori Satya Nadella, o‘zi ham H-1B vizasida bo‘lgan, iste’dodlarni AQShda saqlash zarurligini ta’kidlagan. Trump esa «Keling, bu masalani hal qilaylik», deb javob bergan.

Ishchi Kuchining Yetishmasligi yoki Bozor Qoidalarining O‘zgarmasligi?

H-1B vizasi dasturi 1990-yilda Prezident Jorj Bush tomonidan imzolangan Immigratsiya Qonuni bilan joriy etilgan. Bu dastur tez rivojlanayotgan sohalarda malakali ishchi kuchini ta’minlashga mo‘ljallangan. Har yili 65,000 vizaga ruxsat beriladi, shuningdek AQSh magistratura darajasiga ega mutaxassislarga qo‘shimcha 20,000 vizalar beriladi. Agar arizalar soni belgilangan limitdan oshsa, hukumat vizalar uchun lotereya o‘tkazadi.

2019-yilda arizalar soni 201,011 ga yetgan. Bu AQShda malakali ishchilar yetishmasligidan darak berishi yoki kompaniyalar tizimdan suiiste’mol qilayotganidan ogohlantirishi mumkin. Ish beruvchilar xodimlariga odatiy ish haqidan kam to‘lamasliklari shart, ammo $60,000 dan ko‘p maosh oladigan yoki magistratura darajasiga ega bo‘lgan ishchilar uchun bu qoidalar mavjud emas. Bu katta teshik sifatida tanqid qilinadi, chunki ko‘plab kompaniyalar bu imkoniyatdan foydalanib, amerikalik ishchilar o‘rniga arzonroq xorijlik ishchilarni yollamoqda.

Mashhur kompaniyalar, jumladan Walt Disney va Southern California Edison, amerikan ishchilarini arzonroq xorijlik ishchilar bilan almashtirishda ayblangan. New York Times ma’lumotlariga ko‘ra, ba’zi outsourcing firmalari vizalar tizimini noto‘g‘ri ishlatmoqda. Economic Policy Institute tadqiqotiga ko‘ra, hind IT firmalari amerikalik ishchilar bilan solishtirganda har bir xodimdan yiliga $20,000 ga yaqin tejashmoqda. Migration Policy Institute esa H-1B vizalariga qaram kompaniyalar, ishchilarga kamroq maosh to‘lab, magistratura darajasiga ega mutaxassislarni kamroq yollayotganini ta’kidlaydi.

Haqqoniy ishchi izlayotgan kompaniyalar ham lotereya tizimi sabab o‘z navbatini kutmoqda. 2016-yilda eng ko‘p vizalar olgan 10 ta ish beruvchi umumiy vizalarning 41 foizini tashkil qilgan. 2019-yilda esa 70 foizdan ko‘proq H-1B vizalari Hindistondan kelgan nomzodlarga berilgan va ko‘pchilik kompyuter texnologiyalari sohasiga oid bo‘lgan.

Texnologiya Sohasiga Eng Katta Ta’sir

2016-yilgi DOL hisobotiga ko‘ra, H-1B vizalari asosan Kompyuter tizimlari tahlilchisi, Dasturiy ta’minotni ishlab chiquvchi va Kompyuter dasturchisi sohalari uchun berilgan bo‘lib, ular umumiy vizalarning 52 foizini tashkil qiladi. Vizalar ko‘proq Kaliforniya, Texas, Nyu-York, Nyu-Jersi va Illinoys shtatlaridagi kompaniyalarga berilgan.

Microsoft, Google, Facebook, Amazon kabi yirik kompaniyalar immigratsiya masalasida faol lobbi ishlarini olib bormoqda. Amazon Kanadada ham katta ishchi yollashni davom ettirmoqda.

H-1B vizasidagi xodimlar uchun kompaniyalar yashil kartalar olishga harakat qilmoqda. Agar H-1B vizalari kamaytirilsa, bu kompaniyalarning uzoq muddatli ishchi kuchi yollash imkoniyatlariga ta’sir qiladi.

Hindiston IT firmalari ham bu siyosiy o‘zgarishlardan xavotirda. Infosys, Tata Consultancy Services, Wipro kabi kompaniyalar minglab H-1B ishchilarini yollaydi. Ularning bosh direktorlariga ko‘ra, ular ham AQShda mahalliy iste’dodlarni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratmoqda.

So‘nggi O‘zgarishlar

Mehnat vaziri Aleksandr Akosta AQSh qonunchilariga H-1B vizasi ariza to‘lovlarini oshirish rejalari haqida ma’lum qildi. Bu mablag‘ texnologiyaga yo‘naltirilgan amaliyot dasturini kengaytirishga sarflanadi. Ushbu takliflar asosan hind IT kompaniyalariga qaratilgan.

Ichki xavfsizlik departamenti "H-1B vizasi dasturini kuchaytirish" nomli yangi qoidani taklif qilmoqda. Agar qabul qilinsa, bu mutaxassislik ta’rifini yangilash va ishchilarga to‘lanadigan maoshlarga nazoratni kuchaytirishni o‘z ichiga oladi.

2018-yil boshida DHS ichki xati tarqalishi H-1B vizalarini yangilash qoidalarining yanada qattiqlashishini ko‘rsatdi. Bu ishchilarning yashil karta kutish davridagi ish davom ettirish huquqini cheklashi mumkin edi. Ammo biznes jamoatchiligining noroziligi tufayli bu taklif bekor qilingan.

Trump ma’muriyati shuningdek, H-1B ishchilarining er-xotinlariga beriladigan ish ruxsatnomasini bekor qilishni ham ko‘zlamoqda.

Kelajak Yo‘li

Asosiy vazifa kompaniyalarning arzon ishchi kuchini keltirib, mahalliy ishchilarni siqib chiqarishining oldini olishdir. Trump farmoyati lotereya tizimini qayta ko‘rib chiqishni va qonunlarni qat’iy bajarishni talab qilmoqda.

Qonunchilikda ham turli takliflar mavjud. Masalan, sobiq bosh prokuror Jeff Sessions 2016-yilda yillik ish haqi $110,000 dan kam bo‘lmasligi kerakligini taklif qilgan. "Protect and Grow American Jobs Act" esa ish haqining minimal miqdorini $100,000 ga ko‘tarishni va magistratura darajasi bo‘yicha imtiyozlarni olib tashlashni nazarda tutadi.

Shuningdek, "Immigration Innovation Act" kabi qonunlar H-1B vizalaridan tushgan mablag‘larni mahalliy STEM ta’limi va kadrlar tayyorlashga yo‘naltirishni taklif qilmoqda, bu esa uzoq muddatda xorijiy ishchilar talabini kamaytirishga yordam beradi.

Xulosa

H-1B vizasi dasturi butunlay bekor qilinishi deyarli mumkin emas. Bu nafaqat eng yaxshi iste’dodlarni jalb qilish, balki malakali ishchilar uchun fuqarolikka yo‘ldir. Hindiston IT kompaniyalari AQSh iqtisodiyotiga katta hissa qo‘shmoqda: 2011-2015 yillarda ular 22 milliard dollar soliq to‘ladi va yiliga 3 milliard dollar ijtimoiy ta’minotga hissa qo‘shadi.

Shuningdek, 2024-yilgacha yuz minglab yangi ish o‘rinlari yaratiladi va ularni mahalliy ta’lim tizimi qanchalik to‘ldira olishi ham muhim savol bo‘lib qolmoqda.

Siz Davlat yangiliklari bo'yicha foydali maqolalarni 28-06-2020 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " H-1B Vizasi: Ishchi Immigrantlar Dunyosidagi Asosiy Masalalar " sizga Davlat yangiliklari sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

H-1B Vizasi: Ishchi Immigrantlar Dunyosidagi Asosiy Masalalar maqolasi sizga Davlat yangiliklari bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.