Patrick Melrose: Bola va O'smirlikdagi Jarohatlarni Yengishga Intilayotgan Murakkab Qahramon Haqida Hikoya

«ZAMONA» jurnali sizga Edward St. Aubynning mashhur romanidan parcha taqdim etadi, u asosida Benedict Cumberbatch bosh rolni ijro etgan mini-serial suratga olingan.

Patrick quduqqa qarab yura boshladi. Qo‘lida u oltin tutqichli kulrang plastik qilichni mahkam ushlab, terasni o‘rab turgan devorda o‘sayotgan pushti valeriana gullarini urar edi. Agar fennel poyasida bir salyangoz bo‘lsa, Patrick uni qilich bilan urib, yerga tushirishga harakat qilardi. Tushgan salyangoz ustiga oyoq bilan bosib, tezda qochishi kerak edi, chunki u loyqa va silliq bo‘lardi. Keyin u shikastlangan salyangoz qobig‘ining parchalarini ko‘zdan kechirar va uni ezganiga afsuslanardi. Yomg‘irdan keyin salyangozlarni ezish adolatsizlik edi, chunki ular o‘ynashga chiqib, ho‘l barglar ostida hovuzchalar ichida cho‘milardi va o‘zining shoxchalarini cho‘zardi. Agar shoxchalariga tegilsa, ular tortib olinardi, shunda u ham qo‘lini tortardi. Patrick uchun salyangozlar kattalardek edi.

Bir kuni u noto‘g‘ri yo‘lga kirib, quduqni topib, uni maxfiy qisqa yo‘l deb o‘yladi. O‘shandan beri u yolg‘iz bo‘lsa, faqat shu yo‘l bilan quduqqa borardi. Terasdan o‘tib, u yerda zaytun daraxtlari o‘sardi, ular kecha shamol ostida barglarini silab, yashildan kulrangga, keyin esa kulrangdan yana yashilga aylantirardi, go‘yo kimdir ipak matoni qo‘li bilan silkitar edi.

U maxfiy yo‘lni Endryuga ko‘rsatdi, ammo Endryu uning uzunligini aytib, oddiy yo‘lning qisqaroq ekanini bildirdi. Shunda Patrick uni quduqqa uloqtirish bilan qo‘rqitdi. Endryu qo‘rqib yig‘lab yubordi. Londonga uchishdan oldin Patrick Endryuga samolyotdan uloqtirishini aytdi. Endryu yig‘lardi, lekin Patrick hech qayerga uchmadi, faqat qo‘rqitdi, hatto samolyotdagi kreslo tagidagi pollarni teshishni aytdi. Endryuning nanniesi Patrickni yomon bola deb atadi, Patrick esa Endryuni shunchaki yengilmas deb chaqirdi.

Patrickning nanniesi vafot etdi. Onasining tanishlari uni osmondagi joyga olib ketishganini aytishdi, ammo Patrick uni yog‘och qutiga solib, chuqurga tushirilganini o‘zi ko‘rdi. Osmon butunlay boshqa tomonda edi. Balki, bu ayol yolg‘on gapirgan, yoki nannyni biror joyga jo‘natishgan.

Ona nannyni dafn etishda ko‘p yig‘ladi va uni sog‘inganini aytdi. Bu g‘alati edi, chunki uning o‘zining nanniesi sog‘-omon edi; ular uning uyiga poyezdda borishgan, ammo u yer juda zerikarli edi. Nanny Patrickga ta'msiz pechene berar, u ichida deyarli murabbo yo‘q, faqat yoqimsiz krem bor edi. Nanny: "Bilaman, sen yoqtirasan," der edi, lekin Patrick ilgari bunday emasligini aytgandi. Pechene qumli deb atalardi, Patrick uni qumdan tayyorlanadi deb o‘ylardi. Onaning nanniesi uzoq kulib uni quchoqlardi, bu esa yoqimsiz edi, chunki uning terisi to‘qimalari gevreygan va tovuq bo‘yni kabi edi.

Va umuman, onaga nima uchun nanny kerak edi? Patrickda endi nanny yo‘q edi, u faqat besh yoshda edi. Otasi unga endi u kichik erkak ekanini aytdi. Patrick uch yoshida Angliyaga borganini eslardi. Qishda u birinchi marta qor ko‘rdi. U tosh ko‘prik yonidagi yo‘lda turib, yo‘l muzdek qattiq, dalalar qor bilan qoplanganini ko‘rdi. Osmon porlab turardi, yo‘l va tirqishlar porlardi. Uning qo‘lida ko‘k jun qo‘lqoplar bor edi, nanny uni qo‘lidan ushlab turardi. U ko‘p bor o‘sha daqiqalarni eslardi, keyin mashina orqa o‘rindig‘ida nannyning tizzasiga boshini qo‘ydi va uning yuziga qarab uxlab qoldi. Orqasida osmon keng va moviy edi.

U qiyin yo‘l bo‘ylab laurel daraxtiga chiqib, quduqqa yetdi. Bu yerda o‘ynashga ruxsat berilmasdi, ammo u bu joyni eng sevimli joyi deb bilardi. Ba'zan u chirigan qopqoq ustiga chiqib, uni trampolin kabi sakrardi. Hech kim uni to‘xtata olmasdi. Qopqoqdagi qattiq, mayin qizil rangdagi bo‘yoq ostida qora yog‘och ko‘rinardi. Qopqoq g‘alati qichqirardi va yuragi to‘xtaydigandek edi. U qopqoqni butunlay siljitishga kuchi yetmasdi, ammo ochiq qoldirilganda, u qopqoq ichiga tosh va tuproq tashlar edi. Ular suvga qulab, chuqur qorong‘ilikda jimjit ovoz chiqardi.

Patrick quduqning yuqorisida qilichni yuksak ko‘tardi. Qopqoq ozroq siljigan edi. U katta, yumaloq va og‘ir tosh qidirishga kirishdi. Yaqin atrofdagi maydonda qizg‘ish tosh topdi. Ikki qo‘li bilan uni qopqoq tomon tortib, chetiga qo‘ydi, oyoqlarini ko‘tarib, boshini pastga egib, qorong‘ulikdagi suvga qaradi. U chap qo‘li bilan chetni ushlab, toshni quduqqa uloqtirdi. Suvda shovqin paydo bo‘ldi, yuzasi chayqaldi, osmonning noaniq nuri aks etdi. Suv og‘ir va qora edi, neft kabi.

U quduqning eng yuqori tomoniga chiqishga qaror qildi. Eskirgan ko‘k sandalilar toshlar orasidagi yoriqlarga sig‘ardi. U quduq chetiga turmoqchi edi. Ilgari u shunday qilgan edi, Endryu tashrif buyurganda. Endryu quduq yonida yig‘lab: "Patrick, tushgin, iltimos," deb aytardi. Endryu qo‘rqardi, Patrick esa qo‘rqmas edi, ammo hozir u quduq chetida, orqasida suvga qarab, bosh aylana boshladi. U sekin turdi va bo‘shliq uni o‘ziga tortayotgandek his qildi. Agar harakat qilsa, tushib ketishidan qo‘rqdi. Qo‘llarini mahkam siqib, oyoq barmoqlarini qattiq egib, yerga qarab diqqat bilan turdi. Qilich hali ham chetda yotardi. U g‘alaba belgisi sifatida qilichni ko‘tarmoqchi edi. Shunda u qo‘rqishni yengib, qilichni ushladi. Keyin tizzalarini egib, yerga sakradi, "ura!" deb baqirdi, temir ovozini taqlid qilib, g‘alaba nishonladi. U qilich bilan laurel daraxti ustini urdi, havoga keskin harakat qildi va keyin yoniga og‘riq bilan qo‘lini tekkizdi. U o‘zini Rim legionining jasur qo‘mondoni sifatida tasavvur qilar edi.

U o‘rmon bo‘ylab sayr qilganida, sevimli komiksidagi qahramon Aivengo haqida ko‘p o‘ylardi. Aivengo o‘rmondan o‘tib, yo‘l ochardi. Patrick esa daraxtlarni aylanib o‘tardi, lekin o‘zi yo‘l ochayotganini tasavvur qilardi. U kitoblardan ko‘p narsalarni o‘rganardi. U kamtarin kitobdan kamalak haqida o‘rgandi, keyin esa Londondagi yomg‘irdan keyin ko‘chalarda benzin dog‘lari suvda tarqalib, binafsha, ko‘k va sariq ranglarda ko‘rinishini ko‘rdi.

Bugun o‘rmonga borishni istamadi va teraslarda sakrashga qaror qildi. Bu deyarli parvozga o‘xshardi, ammo ba'zi joylarda to‘siq baland edi. U qilichni yerga tashlab, tosh devorga o‘tirib, oyoqlarini osib, keyin qo‘llari bilan ushlab, pastga sakrardi. Sandalilar ichiga quruq tuproq kirib, ikki marta oyoq kiyimini yechib, tuproq va toshlarni tozalash kerak bo‘ldi. Pastga qarab tushgan sari teraslar kengayib, devorni osongina sakrash mumkin edi. U oxirgi sakrashga tayyorlanib, chuqur nafas oldi.

Ba'zan u juda uzoqqa sakrardi va o‘zini Supermen kabi his qilardi. Ba'zan esa quvib kelayotgan cho‘pon itini eslab, tez yugurar edi. U onasidan uni o‘ynashga qo‘yishini so‘rar edi, chunki dengizdagi shamolni ko‘rishni yaxshi ko‘rardi. U uzoqqa ketmaslikka buyurilgan edi, ammo toshlarga yaqin bo‘lishni xohlardi. Quvib kelayotgan itni ko‘rib, tepalikdan pastga yugurib, qumli yo‘lga tushdi. U orqaga qarab, it juda uzoqda qolganini ko‘rdi va o‘zini juda tez yugurayotganini anglab, it uni tutolmasligini tushundi. Keyin esa it haqiqatan ham uni quvayotganini o‘ylab qoldi.

U charchagan holda qurigan daryo tubiga tushib, ikkita bambuk butalari orasidagi katta toshga chiqdi. Bir safar u bu joyda Endryu bilan o‘ynash uchun o‘ylab topgan edi. Ular toshga chiqib, bir-birlarini ag‘darishga harakat qilishardi, bir tomonda o'tkir qirralar va pichoqlar bor, ikkinchi tomonda esa asal havzasi bor edi. Agar kimdir qirralarga yiqilsa, minglab kesiklar olardi, agar asalga, esa yopishqoq, qalin suyuqlikka cho‘mardi. Endryu doim yiqilar edi, chunki u juda qo‘rqoq edi.

Endryuning otasi ham qo‘rqoq edi. Londonda Endryuning tug‘ilgan kunida Patrick chaqirilgan edi. Mehmonxonada sovg‘alar to‘plami bo‘lib, har bir kishi navbat bilan sovg‘alar chiqarib, keyin ularni taqqoslashardi. Patrick sovg‘asini kreslo tagiga yashirdi va yana bir sovg‘a olishga ketdi. Sovg‘ani chiqarayotib, Endryuning otasi yoniga kelib, egnida egilib dedi: "Patrick, sen allaqachon sovg‘a olding, lekin hech kim sovg‘asiz qolmasligi kerak." Patrick unga qattiq qaradi va "Men hali hech nima olmadim," dedi. Endryuning otasi biroz xafa bo‘lib, qo‘rqoqdek ko‘rindi va "Yaxshi, Patrick, faqat ortiqcha sovg‘a olma," dedi. Patrick ikkita sovg‘a oldi, lekin u Endryuning otasini yoqtirmadi, chunki ko‘proq sovg‘a olishni xohlardi.

Hozir Patrick yolg‘iz tosh ustida o‘ynardi: bir tomondan ikkinchisiga sakrab, qo‘llarini keng yoyib, tushmaslikka harakat qilardi. Agar yiqilsa, hech narsa bo‘lmagandek harakat qilardi, lekin buni adolatsiz deb bilardi.

Keyin u noma'lum tortilgan arqonni ko‘rib, ehtiyotkorlik bilan uni sinab ko‘rdi, u Franсois tomonidan daryo yonidagi daraxtga bog‘langan edi. Patrick chanqaganini his qilib, uzumzor bo‘ylab uyga qarab yurdi. Qilich og‘irlik qila boshladi, u uni qo‘l ostiga olib qo‘ydi. Bir kuni otasi Georgega hazil qilib aytdi: "Unga arqonni ber, u o‘zini osib qo‘yadi." Patrick bu so‘zlarning ma'nosini tushunmadi, ammo keyin arqoning o‘zi haqida gap ketayotganini anglab, tushkunlikka tushdi. Kechasi unga arqon oktapodning shoxchasi kabi bo‘lib, bo‘yniga o‘ralganini ko‘rdi. U arqonni kesishga harakat qildi, ammo qilich o‘yinchoq edi. Onasi uni daraxtda osilganini ko‘rib ko‘p yig‘lardi.

Kattalar gaplashayotganida nima demoqchi ekanligini tushunish qiyin. Bir kuni u «yo‘q» so‘zi haqiqatan ham «yo‘q», «ehtimol» esa «balki», «ha» esa «ehtimol», va «balki» so‘zi aslida «yo‘q» degan ma'noni anglatishini anglagandek bo‘ldi, ammo tizim ishlamadi va u barcha so‘zlar «balki» degan ma'noni anglatadi, deb o‘yladi.

Ertaga uzum teruvchilar teraslarga keladi va savatlarni uzum bilan to‘ldiradi. O‘tgan yili Franсois Patrickni traktor unga tashlagan burchagiga o‘tirg‘izdi. Franсoisning qo‘llari kuchli, yog‘och kabi qattiq edi. U Ivettaga uylangan edi. Ivettaning kulganda ko‘rinadigan oltin tishlari bor edi. Bir kuni Patrick barcha tishlarini oltindan qilishni xohlardi. U Ivettaning oshxonasida o‘tirib, taomlardan ta’m tatib ko‘rardi. Ivetta unga qoshiqni cho‘tib, "Yoqtirasanmi?" deb so‘rar edi. Patrick bosh irg‘ar va uning oltin tishini ko‘rar edi. O‘tgan yili Franсois uni uzum bo‘lgan ikkita katta bochka yonida yuk mashinasining burchagiga o‘tirg‘izdi. Yo‘l toshloq yoki tepalikka chiqqanda, Franсois orqaga o‘girilib, "Yaxshimisiz?" deb so‘rar, Patrick esa "Ha, rahmat" deb javob berar edi. Ular vino ishlab chiqaradigan joyga yetib kelganda, Patrick juda xursand bo‘ldi. U yer qorong‘i va salqin edi, pol suv bilan namlangan, sharbatning vino ga aylanishi hidlar edi. Xona katta edi, Franсois unga qadamlar yordamida baland platformaga chiqishga yordam berdi. Platforma metall edi va oyoq ostida teshiklar bor edi. Balandlikda turish g‘alati edi.

Platforma bo‘ylab bosib, Patrick sharbat mashinasiga qaradi. U yerda ikkita po‘lat valik yonma-yon aylanar, lekin qarama-qarshi yo‘nalishda. Valiklar uzum sharbati bilan qoplanib, baland ovozda aylanar edi. Platformaning pastki qismi Patrickning jag‘igacha edi va mashina juda yaqindek ko‘rinardi. Patrick u yerga qarab, o‘z ko‘zlari sharbat kabi shaffof jelatinli uzumdon iborat ekanini, ular bosilganida sun'iy ravishda chiqib ketishini tasavvur qildi.

Uyga yaqinlashib, odatdagidek, ikki qadamli zinadan o‘ngdan pastga tushib, bog‘ga yo‘l oldi va daraxtda yashovchi qurbaqaning joyida ekanligini tekshirdi. Daraxt qurbaqasi ham baxtli belgilaridan biri edi. Yorqin yashil terisi silliq va porloq edi, va uni yashil barglar orasida ko‘rish qiyin edi. Patrick qurbaqani faqat ikki marta ko‘rgan edi. Birinchi safar u uzoq vaqt harakatsiz turib, uning aniq shakllarini, ko‘zlarini, va old oyoqlari tırnaklarini diqqat bilan kuzatgan edi. Ikkinchi safar esa u ehtiyotkorlik bilan barmog‘i bilan qurbaqaning boshini tekkizdi. Qurbaqa harakatlanmadi va u unga ishonadi, deb o‘yladi.

Bugun qurbaqa yo‘q edi. Patrick oxirgi zinadan charchagan holda, tizzalarini qo‘liga olib, uyni aylanib, oshxona eshigini ochdi. U Ivettaning oshxonada bo‘lishini kutdi, lekin u yo‘q edi. U muzlatgich eshigini ochib, ichidan oq sharob va shampanlar shovqini eshitildi. Keyin u omborxona tomon bordi, pastki tokchada ikki iliq shokoladli sut shishasi turardi. U qiyinlik bilan bitta shishani ochib, to‘g‘ridan-to‘g‘ri og‘zidan ichdi, Ivetta buni taqiqlardi. Ichgach, u biroz qayg‘uga tushdi va stulga o‘tirdi, oyoqlarini silkitib, sandalilariga qaradi.

Uyning bir burchagida, yopiq eshik orqasida fortepiano chalinar edi, lekin Patrick musiqaga e'tibor bermadi, to otasi unga maxsus yaratgan qo‘shiqni eshitdi. U turib, oshxonadan vestibyulgacha yugurdi, keyin mehmonxonaga kirib, otasining musiqa ostida raqsga tushdi. Qo‘shiq jasoratli, harakatchan, harbiy marshi uslubida bo‘lib, yuqori notalar bilan to‘ldirilgan edi. Patrick stol va stullar orasida sakrab, otasining chalishini tingladi va u tugagach, to‘xtadi.

— Qalaysiz, janob maestro? — otasi unga qattiq qarab so‘radi.

— Rahmat, yaxshi, — Patrick javob berdi, savolning orqasida qandaydir sir bor-yo‘qligini o‘ylab.

U nafas olishni istardi, ammo otasi oldida diqqatni jamlash kerak edi. Bir safar Patrick eng muhim narsa nima deb so‘raganida, otasi: "Hammasini diqqat bilan kuzat," deb javob bergan edi. Patrick ko‘pincha bu nasihatni unutardi, ammo otasi yonida bo‘lsa, hamma narsani diqqat bilan kuzatardi, nima uchun aniq bilmasdi. U otasining ko‘zlari qorong‘i ko‘zoynak orqasida narsalar va odamlar ustidan qanday o‘tishini kuzatardi. Ko‘zlari har bir narsaga tezda qaramoqda, xuddi o‘tkir tilli gekko kabi, hamma joydan qimmatli narsalarni o‘g‘irlayotgandek edi. Patrick ham shu tarzda jiddiy ko‘z bilan qarar, umid qilardiki, otasi ham bu jiddiylikni qadrlaydi.

— Mening yonimga kel, — dedi otasi. Patrick qadam tashladi.

— Seni quloqlaringdan ko‘tarmoqchiman?
— Yo‘q! — quvvat bilan qichqirdi Patrick.

Ular bunday o‘yinni o‘ynashardi. Otasi qo‘lini cho‘zib, katta va ko‘rsatkich barmoqlari bilan Patrickning quloqlarini qichqirar edi. Patrick esa otasining bilaklarini ushlab turardi, otasi esa uni haqiqatan ko‘tarmasdi, faqat shunday ko‘rsatardi. Otasi turib, uni ko‘z darajasiga ko‘tardi.

— Qo‘llaringni bo‘shat, — buyurdi u.

— Yo‘q! — qichqirdi Patrick.

— Qo‘llaringni bo‘shat, shunda darhol qo‘yaman, — qat'iy aytdi otasi.

Patrick barmoqlarini bo‘shatdi, ammo otasi hali ham quloqlarini ushlab turardi. U qisqa muddat osilgan holatda qoldi, tezda otasining bilaklarini qayta ushlab, «oy!» dedi.

— Vada berganding, qo‘yasan. Iltimos, quloqlarimni qo‘y, — dedi u.

Otasi uni hali ham ushlab turardi.

— Bugun men senga muhim dars berdim, — dedi u. — Mustaqil fikr qil. Boshqalar sening o‘rniga qaror qabul qila olmasin.

— Iltimos, qo‘y, — deya deyarli yig‘lab so‘radi Patrick. Qo‘llari charchagan, ammo bo‘shashishga jur’at qilmasdi, chunki quloqlari bir zumda olib tashlanib ketishidan qo‘rqardi.

— Vada berganding! — u qichqirdi. Otasi uni yerga qo‘ydi.

— Shikoyat qilmang, — jim va zerikarli ohangda dedi otasi. — Bu juda yomon.

U yana fortepianoga o‘tirib, marshini chaldi.

Patrick raqs tushmadi, xonadan chiqib ketdi, oshxonadan terasga, zaytunzor, so‘ngra qarag‘ayzor tomon yugurdi. U o‘zi eng sirli joy deb bilgan joyga, qarag‘ay ildizlari orasidagi qalin butalar orasiga borib, yerga o‘tirib yig‘lab yubordi. Og‘izda yig‘lash tiqilib, u qattiq nafas ololmayotgandek edi.

«Bu yerda hech kim meni topolmaydi», deb o‘yladi u, lekin bo‘g‘ilishi oshib, nafas ololmay qoldi, go‘yo boshini sviter ichida ushlab qolgan kabi edi. Qo‘lini kiyim ichidan chiqarishga harakat qildi, lekin u mahkam tiqilib, nafas ololmasdi.

«Nega otam bunday qildi? Bunday hech kimga qilinmaydi», deb o‘yladi Patrick.

Qishda, muzlagan hovuzlarda havo pufakchalari muz tarkibida qolardi. Muz ularni ushlab, ularni nafas ololmas holga keltirardi. Patrick buni juda yomon ko‘rardi, chunki bu adolatsizlik edi, shuning uchun muzni sindirib, havoni ozod qilardi.

«Bu yerda hech kim meni topolmaydi», deb yana o‘yladi. Keyin esa «Ehtimol, hech kim meni topmas ham» deb o‘yladi.

Benedict Cumberbatch bosh rolni ijro etgan Patrick Melrose mini-seriali yilning eng muhim yangiliklaridan biri bo‘ldi. U britaniyalik yozuvchi Edward St. Aubynning shu nomli kitoblar silsilasiga asoslangan. Hozircha beshta hikoyadan birinchilari bosma shaklda mavjud, oxirgilari esa dekabr oyida chop etiladi.

Roman qahramoni — playboy, narkoman va alkogol ichimliklaridan qochib, o‘zining ichki demonlari bilan kurashadi, ularning paydo bo‘lishiga uning bolalikdagi jarohatlari sabab bo‘lgan. Agar siz nozik britaniya hazilini va chuqur dramatik hikoyalarni sog‘ingan bo‘lsangiz, ushbu asarni mutlaqo o‘qib ko‘rishingizni tavsiya qilamiz.

Siz Kitob To‘plamlari va Ilhomlantiruvchi O‘qishlar bo'yicha qiziqarli mavzular va tahliliy materiallarni 22-11-2018 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Patrick Melrose: Bola va O'smirlikdagi Jarohatlarni Yengishga Intilayotgan Murakkab Qahramon Haqida Hikoya " sizga Kitob To‘plamlari va Ilhomlantiruvchi O‘qishlar sohasidagi yangi tushunchalar va foydali maslahatlarni beradi. Har bir Mavzu diqqat bilan tahlil qilingan va foydalanuvchiga amaliy ma'lumot yetkazishga qaratilgan.

Patrick Melrose: Bola va O'smirlikdagi Jarohatlarni Yengishga Intilayotgan Murakkab Qahramon Haqida Hikoya mavzusi sizning Kitob To‘plamlari va Ilhomlantiruvchi O‘qishlar bo'yicha qarorlaringizni yanada oqilona qilishga yordam beradi. Saytimizdagi barcha mavzular, unikal va foydalanuvchi uchun qimmatli kontent hisoblanadi.