Koinotda o'q uzsangiz nima bo'ladi? Koinotdagi otishmalar sirlarini ochamiz

Hozircha bizda lazer va blaster kabi ilg'or qurollar mavjud emas, ammo oddiy o'q va portlovchi moddalar hali ham o'zining ahamiyatini yo'qotmagan. Koinotda o'q uzish qanday kechishini birgalikda ko'rib chiqamiz.

Yulduzlar urushlarida yuqori texnologiyalarga asoslangan lazer va blasterlar ishlatilsa-da, bunday qurollarning prototiplari bizning sayyoramizda hali rivojlanish bosqichida va ulardan foydalanish qimmat hamda murakkab. Shuning uchun, agar begona sayyoraliklar hozir hujum qilsa, eski, ishonchli poroxli qurollar yordamga keladi.

Keling, Yer orbitasida oddiy qurol bilan o'q uzishni tasavvur qilaylik.

Odatda qurol shunday ishlaydi: uruvchi mexanizm chaqnash hosil qilib, porox yoki portlovchi moddani yoqadi. Portlovchi gazlar kengayib, o'qni qurolning orqasi orqali chiqaradi va u maqsadga yo'naladi. Ammo koinotda kislorod yo'qligi sababli yonish sodir bo'lmaydi degan fikr noto'g'ri.

Hozirgi zamonaviy o'q-dorilar o'z-o'zidan kislorod ta'minlovchi moddalar bilan to'ldirilgan bo'lib, vakuumda ham ishonchli ishlaydi. Shunday qilib, atmosferasiz koinotda ham o'q uzish mumkin.

Koinotda otishish yerga qaraganda osonroq. Avvalo, havo qarshiligi yo'qligi sababli o'q havoda singari tezlikni yo'qotmaydi, ikkinchidan, shovqin bo'lmagani uchun quloqni himoya qilish shart emas.

Otish natijasida paydo bo'ladigan tutun esa koinotda bulut shaklida emas, balki to'liq sferik bo'lib, barcha yo'nalishlarga teng tezlikda tarqaladi.

Faraz qilaylik, siz kosmik kemadan chiqib, qo'lingizda miltiq bilan o'q uzdingiz. Nima bo'ladi?

Ko'plab ilmiy saytlarda aytilishicha, o'q koinot bo'ylab uchib, cheksizligacha tarqaladi. Biroq bu faqat o'q tezligiga bog'liq.

Odatda pistolet o'qining boshlang'ich tezligi 370-460 m/s, avtomat va vintovka o'qining esa 1 000 m/s atrofida bo'ladi. Eng tez o'q 0.220 Swift patronida 1 200 m/s tezlikka ega.

Yer uchun birinchi kosmik tezlik 7 910 m/s ga teng. Bu tezlikda o'q Yer orbitasida doim aylanishi mumkin. Ikkinchi kosmik tezlik esa Yerni butunlay tark etish uchun 11 200 m/s ni tashkil qiladi, ya'ni o'qning tezligi bu ko'rsatkichdan past bo'lsa, u Yer orbitasida qoladi.

Shunday qilib, oddiy quroldan uzilgan o'q Yer orbitasidan chiqib ketmaydi, u Yer atrofida aylana boshlaydi va uzoq vaqt koinotda qoladi. Shu bois, bu o'qni kosmonavtlarga yaqinlashtirmaslik kerak, chunki u koinot chiqindilariga o'xshab xavf tug'dirishi mumkin.

Agar tank to'pi bilan o'q uzilsa ham, uning o'qining boshlang'ich tezligi 1 700-1 900 m/s atrofida bo'lib, birinchi kosmik tezlikka yetmaydi. Shuning uchun tankdan koinotda o'q uzish hali amalga oshirilmaydi.

Biroq Sandia National Laboratories muhandislari tomonidan yaratilgan 18 metrlik gazli to'p NASA tomonidan kosmik kemalarning chiqindilar va meteoritlar bilan to'qnashuvini laboratoriyada sinash uchun qo'llanilmoqda. Bu to'pning o'q tezligi 8 500 m/s gacha yetadi, eng yuqori rekord esa 16 000 m/s ni tashkil qiladi.

Agar bunday quroldan o'q uzilsa, o'q Yer tortish kuchidan chiqib ketishi mumkin va hatto Quyosh tizimini tark etishi ham ehtimoldan holi emas.

Misol uchun, «Voyager-1» kosmik apparati Quyosh tizimini 16 951 m/s tezlikda tark etmoqda.

Koinotda o'q abadiy aylanib yuradi, chunki Koinotning kengayishi uning tezligidan ancha yuqori. Shuning uchun o'q hech qachon yulduz yoki tumanlik kabi jism bilan to'qnashib, sekinlamaydi. O'qni hech narsa ushlab qololmaydi.

Otish paytida qaytish kuchi sizni o'q uchgan yo'nalishning teskarisiga suradi, bu Nyutonning uchinchi qonuni asosida sodir bo'ladi.

Ammo xavotir olmang, siz o'qdan tezroq uchib ketolmaysiz, chunki inson va kosmik kostyumning og'irligi o'qdan ancha katta. Hatto eng kuchli o'q uchsa ham, siz eng ko'p metr yoki ikki metrga surilasiz, lekin bu sizni kemangizdan uzoqlashtiradi, shuning uchun ishga tayyorlaning va xavfsizlik kamari bilan bog'laning.

1975 yilda Sovet Ittifoqining «Salyut-3» kosmik stansiyasi tarixda birinchi bo'lib 14,5 millimetrli avtomatik to'p bilan bir nechta sinov otishmalarini amalga oshirgan. Ular amerikalik shattl hujumiga qarshi mudofaa uchun tayyorlangan edi. Har bir otishdan so'ng stansiya orbital motorlar yordamida holatini tuzatgan.

Agar sizning kostyumingizda kosmonavtlarni boshqarish tizimi bo'lsa, qaytish kuchi sizga orbitada barqaror turishga to'sqinlik qilmaydi.

Ammo haqiqiy xavf o'zingizga o'q uzishdir. Oddiy qurol bilan o'q kuchli tezlikka ega bo'lmasa, u Yer orbitasida aylanishga kirishadi va oxir-oqibat boshlang'ich joyga qaytadi. Agar ehtiyot bo'lmasangiz, o'zingizga jarohat yetkazishingiz mumkin.

Ammo bu juda kam ehtimol, chunki koinotdagi masofalar juda katta va aniq nishonga olish qiyin.

Qiziqarli tomoni shundaki, Oy yuzasida, agar siz o'qni tekis yo'naltirib, o'qning boshlang'ich tezligi Oy uchun birinchi kosmik tezlik – 1 678 m/s bo'lsa, o'q Oy atrofida kichik sun'iy yo'ldoshga aylanadi va uni har qanday kishi uchun xavfli qiladi. Shu tarzda, siz Oyda o'z hududingizni himoya qilishingiz mumkin.

Siz Ta\'lim, Ish va O‘qish bo'yicha qiziqarli mavzular va tahliliy materiallarni 05-02-2022 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Koinotda o'q uzsangiz nima bo'ladi? Koinotdagi otishmalar sirlarini ochamiz " sizga Ta\'lim, Ish va O‘qish sohasidagi yangi tushunchalar va foydali maslahatlarni beradi. Har bir Mavzu diqqat bilan tahlil qilingan va foydalanuvchiga amaliy ma'lumot yetkazishga qaratilgan.

Koinotda o'q uzsangiz nima bo'ladi? Koinotdagi otishmalar sirlarini ochamiz mavzusi sizning Ta\'lim, Ish va O‘qish bo'yicha qarorlaringizni yanada oqilona qilishga yordam beradi. Saytimizdagi barcha mavzular, unikal va foydalanuvchi uchun qimmatli kontent hisoblanadi.