Bipolyar Kasallik va Aql Darajasi: Haqiqatan Bog‘liqlik Bormi?

Bipolyar kasallik va aql ko‘rsatkichlari o‘rtasida bog‘liqlik bo‘lishi mumkin, ammo bu aloqaning kelib chiqishi ko‘proq genetik yoki atrof-muhit omillariga bog‘liq bo‘lishi ehtimoli yuqori. Aniq xulosa chiqarish uchun qo‘shimcha tadqiqotlar zarur.

Bipolyar kasallik — bu ruhiy salomatlik buzilishi bo‘lib, unda inson kayfiyati pastdan yuqoriga, ya’ni depressiv holatdan maniyaga o‘zgarib turadi. Bu kasallik ko‘pincha yuqori aql-idrokka ega shaxslar bilan bog‘lanadi.

Biroq, hozirgacha bu munosabatni aniq tasdiqlovchi ilmiy dalillar yetishmaydi. Bipolyar kasallik va aql darajasi orasidagi bog‘liqlikni yanada chuqurroq o‘rganish uchun ko‘proq ilmiy ishlanmalar talab etiladi.

Bipolyar kasallik yuqori aql-idrok bilan bog‘liqmi?

Bipolyar kasallik va aql o‘rtasida isbotlangan aniq bog‘liqlik mavjud emas. Ammo ba’zi tadqiqotlar ularning orasida aloqalar bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatmoqda.

Ma’lumotlarga ko‘ra, o‘rtachadan yuqori IQ ballariga ega odamlar bipolyar kasallikka duchor bo‘lish ehtimoli yuqoriroq bo‘lishi mumkin. Shuningdek, yuqori akademik natijalar va ijodiy faoliyat bilan bog‘liq shaxslar orasida bipolyar kasallik ko‘proq uchrashi qayd etilgan.

Masalan, 2018 yilda Amerika Mensa a’zolari o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovnoma natijalari, umumiy aholiga nisbatan bipolyar belgilarga ko‘proq duch kelinishini ko‘rsatdi.

2015 yildagi Buyuk Britaniya tadqiqoti esa, yuqori IQ ballariga ega bolalar keyinchalik bipolyar kasallikka ko‘proq moyil ekanligini aniqladi, ayniqsa og‘zaki ko‘rsatkichlari yuqori bo‘lganlar orasida bu holat sezilarli darajada ko‘p edi.

Biroq, bular yuqori IQ va bipolyar kasallik o‘rtasida bevosita bog‘liqlik mavjudligini isbotlamaydi.

Mutaxassislar fikricha, bu aloqaning ildizi ko‘proq oilaviy genetik xavf bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Bipolyar kasallik va yuqori IQ ko‘pincha oilaviy meros sifatida o‘tadi, shuning uchun ayrim tadqiqotlardagi bog‘liqlik genetik sababga asoslangan bo‘lishi mumkin.

Shuningdek, an’anaviy aql o‘lchovlarining ayrim cheklovlari mavjud.

IQ testlari, jumladan standartlashtirilgan testlar irq, ijtimoiy tabaqa va jinsga oid noaniqlik va tarafkashliklarga duch kelishi mumkin. Shuningdek, ijtimoiy-iqtisodiy omillar ham akademik muvaffaqiyatga ta’sir ko‘rsatadi, bu esa bipolyar kasallik bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqlikni aniqlashni qiyinlashtiradi.

Bipolyar kasallikka chalinganlarda emotsional intellekt yuqoriroqmi?

Emotsional intellekt va bipolyar kasallik o‘rtasidagi munosabat bo‘yicha tadqiqotlar ham turlicha natijalar ko‘rsatmoqda.

Ba’zi ilmiy ishlar bipolyar kasallikka ega odamlarning emotsional intellekti boshqalarnikiga qaraganda pastroq ekanligini bildiradi. Boshqalar esa, bu ko‘rsatkich kasallik turi yoki odamning kayfiyatiga bog‘liq deb ta’kidlaydi.

Masalan, 2021 yildagi bir tadqiqot bipolyar I va II tip kasalliklarida depressiv epizodlarda emotsional intellekt pasayishini qayd etdi.

Emotsional intellekt nima?

Emotsional intellekt — bu o‘z his-tuyg‘ularini boshqarish, anglash, talqin qilish, baholash va boshqalar bilan samarali muloqot qilish qobiliyatidir. U quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• tanadagi imo-ishoralarni tushunish
• yuz ifodalarini o‘qish
• og‘zaki va tovush ohanglarini anglash
• qaror qabul qilishda his-tuyg‘ularni hisobga olish
• boshqalarning his-tuyg‘ulariga munosabat bildirish
• o‘z his-tuyg‘ularining sabablarini aniqlash
• boshqalarning his-tuyg‘ulari manbalarini tushunish
• mos ravishda his-tuyg‘ularni boshqarish

IQ ballari va emotsional intellekt haqida batafsil ma’lumotni shu yerda o‘rganishingiz mumkin.

Bipolyar kasallik tafakkurga ta’sir qiladimi?

Bipolyar kasallik insonning tafakkuriga ta’sir qilishi mumkin. Tafakkur — bu xotira, mantiqiy fikrlash va ma’lumotlarni qayta ishlash kabi kognitiv funktsiyalarni o‘z ichiga oladi. Aql darajasi esa, bu bilan bir xil emas.

Kayfiyat o‘zgarishlari kognitiv jarayonlarga ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, depressiv holatda diqqatni jamlash qiyinlashadi, xotira sustlashadi. Maniya epizodlarida esa qaror qabul qilish va o‘zini ifoda etish uslubi o‘zgaradi.

Maniya paytida psixoz, shubha va xayoliy fikrlar paydo bo‘lishi mumkin, bu esa tafakkur funktsiyalarining yanada o‘zgarishiga olib keladi.

Bipolyar kasallik haqida ko‘proq ma’lumot oling

Bipolyar kasallik haqida yanada chuqurroq tushunish uchun quyidagi maqolalar foydali bo‘ladi:

• Bipolyar kasallik belgilari: nimaga e’tibor berish kerak?
• Bipolyar 1 va Bipolyar 2 kasalliklari: asosiy farqlar
• O‘smirlar orasida bipolyar kasallikni aniqlash va davolash usullari
• Bipolyar kasallikni tashxislash bo‘yicha qo‘llanma
• Bipolyar kasallik noto‘g‘ri tashxisining belgilari
• Bipolyar kasallik keyinchalik paydo bo‘lishi mumkinmi?
• Bipolyar kasallik irsiy odatmi?
• Bipolyar kasallik qanday hislatlarni keltirib chiqaradi?
• Bipolyar kasallik davolanmasa nima bo‘ladi?

Asosiy xulosa

Bipolyar kasallik va aql darajasi orasida ba’zi tadqiqotlar bog‘liqlik mavjudligini ko‘rsatadi, xususan, o‘rtachadan yuqori IQ ballariga ega odamlar bipolyar kasallikka ko‘proq moyil bo‘lishi mumkin.

Ammo, bu munosabat hali ilmiy jihatdan to‘liq isbotlanmagan. Shuningdek, bipolyar kasallik va emotsional intellekt o‘rtasidagi bog‘liqlik odamning kayfiyatiga qarab o‘zgarishi mumkinligi aniqlangan.

Siz Jinsiy Salomatlik bo'yicha qiziqarli mavzular va tahliliy materiallarni 23-04-2024 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Bipolyar Kasallik va Aql Darajasi: Haqiqatan Bog‘liqlik Bormi? " sizga Jinsiy Salomatlik sohasidagi yangi tushunchalar va foydali maslahatlarni beradi. Har bir Mavzu diqqat bilan tahlil qilingan va foydalanuvchiga amaliy ma'lumot yetkazishga qaratilgan.

Bipolyar Kasallik va Aql Darajasi: Haqiqatan Bog‘liqlik Bormi? mavzusi sizning Jinsiy Salomatlik bo'yicha qarorlaringizni yanada oqilona qilishga yordam beradi. Saytimizdagi barcha mavzular, unikal va foydalanuvchi uchun qimmatli kontent hisoblanadi.