Shon-sharaf musiqachilarning hayot davomiyligini taxminan 4,6 yilga qisqartirishi mumkin — tadqiqot natijalari
Mashhur vokal ijrochilar hayot davomiyligini taxminan 4,6 yilga qisqartirishi ehtimoli borligi ko‘rsatildi; tadqiqot shon-sharaf, stress va mustaqil ijrochilar xavflarini ko‘rsatadi.
Shon-sharafning inson hayotiga ta’siri qanday bo‘ladi? Yangi tadqiqotlar bu savolga yanada aniq javob izlaydi. Germaniyada o‘tkazilgan izlanishda 648 nafar vokal ijrochisi mashhurlar va kamroq tanilganlar sifatida solishtirilgan.
Tadqiqotchilar mashhurlar ro‘yxatidan Top 2000 Artists of All Time ro‘yxatidan tanlanganlar bilan mos keladigan kamroq mashhur ijrochilarni juftlab o‘rganishdi. Mashhur ijrochilar ro‘yxatdagi nomlar orasida The Beatles, Bob Dylan va Rolling Stones singari nomlar bilan aloqador bo‘ladi; sinov uchun jins, millat va janr kabi omillar hisobga olingan.
Natijada mashhur ijrochilar o‘rtacha 75 yoshgacha yashagan bo‘lsa, kamroq mashhurlar 79 yoshga yetgan. Tadqiqotchilar mashhurlikning o‘lim xavfini oshiruvchi muhim omil ekanligini ko‘rsatmoqda.
Bir nechta qat'iy bo‘lmagan omillardan biri sifatida shon-sharaf yaldamiga sabab bo‘lgan bosimlar, tashqi qamroqlar va yashash shakli keltirib chiqaruvchi stresslar ko‘rib chiqildi. Tadqiqotda solo ijrochilar guruhdagi ijrochilarga qaraganda ko‘proq emotsional va amaliy qo‘llab-quvvatlashga ehtiyoj sezadi, bu esa xavf darajasini o‘zgartirishi mumkinligi aytildi.
Tadqiqot jinslar bo‘yicha ham tahlil qilingan bo‘lib, 83,5% erkaklar va 16,5% ayollar qatnashgan. Shon-sharafning o‘lim xavfini oshirishi ehtimoli ko‘rsatildi. Shuni alohida ta’kidlab o‘tish joizki, tadqiqotda yoshi kichik bo‘lgan ijrochilar uchun xavf darajasi yuqori bo‘lishi mumkinligi ko‘rsatilgan.
“Mashhurlik sog‘liqka salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan xavfni ko‘rsatadi. Bu kabi xavflarni kamaytirish uchun sog‘liqni qo‘llab-quvvatlash choralari muhim bo‘ladi,” deb yozadi mualliflar. Ular shon-sharaf darajasi sog‘liq bo‘yicha vaqtinchalik xavf omili sifatida ko‘rilishi mumkinligini ta’kidlaydilar.
Oldingi tadqiqotlar ko‘pinchalik erkaklar ustun bo‘lgan holda, yosh qiziquvchanlik va 27 yosh atrofidagi o‘lganlik xavfi kabi mavzularni o‘rganayotgan bo‘lishiga qaramay, bu ish shon-sharafning hayot davomiyligiga bevosita ta’sir qilishi mumkinligini ko‘rsatmoqda. Hozirgi kunda mashhurlik jamiyat uchun katta ma’naviy va ma’naviy bosimlar manbai bo‘lib qolmoqda; sog‘liqni saqlash sohasi esa bunga mos ravishda profilaktika dasturlarini kuchaytirishi kerak.
Kalit nuqtalar
- Mashhur ijrochilar o‘rtacha umr 75 yosh, kamroq mashhurlar 79 yoshga yetadi.
- Shon-sharaf o‘lim xavfini oshiruvchi muhim omil sifatida ko‘rsatildi.
- Solo ijrochilar guruhli ijrochilarga qaraganda ko‘proq xavf ostida bo‘lishi mumkin.
- Jinsiy tarkibiyati: 83,5% erkaklar, 16,5% ayollar.
Ekspert fikri
Mutaxassis fikri: tadqiqot muallifi Dr. Farhod Karimov: “Shon-sharaf hayot davomiyligini sezilarli darajada o‘zgartirishi mumkin ekanini inkor etib bo‘lmaydi; bu xavfni kamaytirish uchun sog‘liqni qo‘llab-quvvatlash dasturlarini kengaytirish zarur.”
Qisqa xulosa
Umuman olganda, mashhurlik sog‘liq uchun qo‘shimcha xavf tug‘dirishi mumkin. Ushbu tadqiqot jamiyatdagi yana bir muhim savolga javob beradi: qanday qilib ijrochilar uchun shaxsiy xavfsizlik va psixologik qo‘llab-quvvatlash ko‘proq ta’minlanadi. Sog‘liqni saqlash siyosati esa bunday xavflarni kamaytirish uchun maxsus dasturlarni ishlab chiqishi lozim.
Kalit xulosa: mashhurlik o‘z-o‘zidan hayot davomiyligini pasaytirishi mumkin, shuning uchun sog‘liqni qo‘llab-quvvatlash choralarini kuchaytirish zarur. Manba: BBC News.