Qanday qilib mog'or ta’sirida yuzaga keladigan asabiy alomatlarni aniqlash mumkin?

Mog‘or sporalari nafas orqali organizmga kirganda, xotira, muvozanat va boshqa aqliy hamda harakat ko‘nikmalarida muammolar paydo bo‘lishi mumkin.

Mog‘or — bu nam joylarda, masalan, podval, hammom yoki eskirgan ovqat ustida o‘sadigan zamburug‘ turidir. Agar siz mog‘or sporalari bilan nafas olsangiz yoki ularga tegib qolsangiz, turli sog‘liq muammolari, jumladan asab tizimi bilan bog‘liq alomatlar yuzaga kelishi mumkin.

Bu alomatlar bosh og‘rig‘idan tortib xotira buzilishi yoki yurishda qiyinchiliklar kabi jiddiy muammolargacha borishi mumkin. Bolalar, keksa odamlar, homilador ayollar va immuniteti zaif odamlar mog‘orga alohida sezgir hisoblanadi.

Ushbu maqolada mog‘orning asab tizimiga ta’siri, e’tibor berilishi kerak bo‘lgan belgilar va shifokorga qachon murojaat qilish haqida ma’lumotlar beriladi.

Mog‘or miyangiz va asab tizimingizga qanday ta’sir qiladi?

2020-yilda o‘tkazilgan tadqiqotga ko‘ra, mog‘or ikki asosiy yo‘l bilan asabiy alomatlarni keltirib chiqarishi mumkin:

• to‘g‘ridan-to‘g‘ri infeksiya orqali
• mykotoksinlar deb ataladigan zararli kimyoviy moddalarni chiqarish orqali

Markaziy asab tizimi infeksiyalari

Masalan, Cladophialophora bantiana nomli mog‘or miyaga va orqa miya sohasiga kirib, markaziy asab tizimi infeksiyasini yuzaga keltirishi mumkin. Bu holat kamdan-kam uchraydi, ammo juda xavfli bo‘lishi mumkin.

Ko‘proq uchraydigan holat — mog‘or to‘g‘ridan-to‘g‘ri infektsiya keltirib chiqarmasdan, immun tizimining asab tizimiga ta’sir qiluvchi javobini faollashtiradi.

2021-yilda hayvonlar ustida o‘tkazilgan tadqiqotda mog‘or nafas olish organizmda tabiiy immun javobini keltirib chiqarib, xotira buzilishi, xavotir va boshqa muammolarni yuzaga keltirgani aniqlangan.

Mykotoksinlar

Mykotoksinlar — bu ba’zi mog‘or turlari tomonidan chiqariladigan zaharli moddalardir. Binolarda mog‘or o‘sishi paytida bu toksinlar havoga tarqalib, insonlar tomonidan nafas yo‘li bilan qabul qilinadi.

Mykotoksinlar bevosita miyaga zarar yetkazishi mumkin. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, mog‘or toksinlari asab tizimining aloqa yo‘llarini buzib, bosh og‘rig‘i, xotira muammolari va kayfiyat o‘zgarishlari kabi simptomlarga olib kelishi mumkin.

Mog‘or ta’sirida yuzaga keladigan asabiy belgilar nimalar?

Mog‘or ta’siri turli asabiy alomatlarni keltirib chiqarishi mumkin va kimda qanday muammolar paydo bo‘lishi oldindan aniq bo‘lmaydi.

Alomatlar odamning umumiy sog‘ligi, mavjud kasalliklari va mog‘orga ta’sir darajasiga qarab farq qiladi.

Eng keng tarqalgan asabiy alomatlar quyidagilar:

Bosh og‘rig‘i

Mog‘or ta’siridan kelib chiqadigan bosh og‘rig‘i keng uchraydi va yengildan og‘irga qadar o‘zgarishi mumkin. Bu bosh og‘rig‘ining sababi organizmning mog‘orga immun javobi hisoblanadi.

Ko‘pincha bosh og‘rig‘i doimiy, bosim his qiluvchi yoki migrenga o‘xshash bo‘lishi mumkin, ba’zida esa ko‘ngil aynishi va yorug‘lik hamda shovqinga nisbatan sezgirlik kuzatiladi.

Tutqanoq

Mog‘or, ayniqsa markaziy asab tizimi infeksiyalari yuzaga kelsa, ba’zi odamlar tutqanoqqa uchrashi mumkin. Mykotoksinlar miyadagi elektr faoliyatini buzib, tutqanoqni keltirib chiqaradi.

Tutqanoq bosh og‘rig‘idan kamroq uchraydi, ammo jiddiy alomat hisoblanadi. Agar tutqanoq yuzaga kelsa, shoshilinch tibbiy yordamga murojaat qilish kerak.

Miya chalg‘ishi

Mog‘or ta’siri diqqatni jamlash, xotira va fikrlash qobiliyatida pasayishni keltirib chiqaradi, bu holat ko‘pincha “miya chalg‘ishi” deb ataladi. Bu paytda odam o‘zini sekin, chalg‘igan yoki chalkash his qilishi mumkin.

2023-yilda o‘tkazilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, mykotoksinlar miyadagi normal funksiyalarni buzib, axborotni qayta ishlash va aniq fikrlashni qiyinlashtiradi.

Kayfiyat o‘zgarishlari

Mog‘or ta’siri kayfiyatga ham ta’sir qilishi mumkin, natijada quyidagi holatlar paydo bo‘ladi:

• xavotir
• depressiya
• beqarorlik
• kayfiyatning keskin o‘zgarishi

Buning sababi hali to‘liq o‘rganilmoqda, ammo mog‘or toksinlari miyadagi kayfiyatni boshqaruvchi kimyoviy moddalar bilan aralashishi mumkin degan nazariya mavjud.

Og‘riq sindromlari

Mog‘or ta’siri yallig‘lanishga olib kelib, bo‘g‘imlarda va mushaklarda og‘riq paydo bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Shuningdek, bu fibromialgiya kabi holatlarning rivojlanishiga ta’sir qilishi mumkin. Fibromialgiya — tananing turli joylarida aniq sababsiz og‘riq his qilinadigan surunkali kasallikdir.

2020-yilda o‘tkazilgan tadqiqotda mog‘or ta’siri va murakkab mintaqaviy og‘riq sindromi (CRPS) rivojlanishi yoki yomonlashuvi o‘rtasida bog‘liqlik aniqlangan. CRPS odatda infeksiya, yurak xuruji yoki jarrohlikdan keyin yuzaga keladi va jarohatga nisbatan ortiqcha og‘riq keltiradi.

Fibromialgiya va CRPS uchun hozircha davosi yo‘q, faqat simptomlarni kamaytirishga qaratilgan davolash mavjud.

Harakat buzilishlari

Mog‘orga ta’sirlangan ba’zi odamlar harakatda qiyinchiliklarga duch kelishi mumkin. Bu quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• qaltirash yoki titrash
• yurishda qiyinchilik
• mushaklarning muvofiqlashtirilishi bilan bog‘liq muammolar

Bu harakat buzilishlari mykotoksinlarning miyaga yoki asab tizimiga zarar yetkazishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

Muvozanat va koordinatsiya muammolari

Harakat va mushak nazoratidagi muammolardan tashqari, mog‘or ta’siri muvozanat va koordinatsiyani ham buzishi mumkin. Bu yurishda yoki turishda qiyinchilik, noaniq harakatlar, yozishda yoki telefon va kompyuterdan foydalanishda muammolar paydo bo‘lishi mumkin.

Bunday holatlar mog‘or toksinlarining harakat va muvozanat uchun javobgar bo‘lgan miyadagi sohalarga ta’siridan kelib chiqadi.

Delyirium

Delyirium — bu chalkashlik yoki ongning buzilishi holati bo‘lib, mog‘or ta’siri natijasida yuzaga kelishi mumkin. 2021-yilgi hisobotga ko‘ra, bu immun tizimining mog‘orga g‘ayritabiiy javobi bilan bog‘liq.

Delyirium holatida odam diqqatni jamlay olmaydi, aniq fikrlay olmaydi va atrofdagi voqealarni tushunishda qiyinchilikka duch keladi. Bu jiddiy simptom bo‘lib, darhol tibbiy yordam talab qiladi.

Qachon shifokorga murojaat qilish kerak?

Agar mog‘or ta’siri natijasida asab tizimingizda muammolar paydo bo‘lganini sezsangiz, imkon qadar tezroq shifokorga murojaat qiling. Doimiy bosh og‘rig‘i, xotira buzilishi, tutqanoq yoki boshqa noodatiy asabiy alomatlar yuzaga kelsa, tibbiy yordamga murojaat qiling.

Hatto mog‘or ta’siridan shubhalansangiz ham, shifokor mog‘or bilan bog‘liq muammolarni aniqlash uchun testlar o‘tkazishi va davolash yo‘llarini tavsiya qilishi mumkin.

Ko‘p so‘raladigan savollar

Mog‘orga ta’sir qilish periferik neyropatiyaga olib keladimi?

2017-yilda Finlyandiya bo‘ylab uylar, kasalxonalar va maktablarda o'tkazilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, periferik neyropatiya kamdan-kam hollarda yuzaga keladi, ammo mog‘or ta’siri bilan bog‘liq asabiy kasalliklardan biridir. Periferik neyropatiya ko‘pincha qo‘l yoki oyoqlarda og‘riq yoki sezuvchanlik yo‘qolishi bilan kechadi.

Mog‘or zaharlanishini qanday aniqlash mumkin?

Mog‘or zaharlanishini aniqlash uchun odatda qon va siydik tahlillari qo‘llaniladi. Bu testlar organizmdagi mykotoksinlar kabi mog‘or ta’siri belgilari uchun mo‘ljallangan.

Ba’zan aniqlash uchun murakkabroq testlar talab qilinadi, shuning uchun mog‘or ta’siridan shubhalansangiz, mutaxassisga murojaat qilishingiz tavsiya etiladi.

Mog‘ordan qanday tozalanish mumkin?

Mog‘ordan tozalash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• mog‘orni yashash joyingizdan olib tashlash
• ovqatlanishni yaxshilash
• yetarli darajada suyuqlik ichish
• ba’zan antifungal preparatlarni qo‘llash

Tozalash usullari haqida shifokor bilan maslahatlashish muhim, chunki bozorda mavjud ba’zi mahsulotlar mog‘ordan samarali tozalashni kafolatlamaydi.

Xulosa

Mog‘or ta’siri bosh og‘rig‘i, xotira buzilishi, tutqanoq va kayfiyat o‘zgarishlari kabi turli asabiy alomatlarga olib keladi. Ko‘pincha bu alomatlar mog‘or tomonidan chiqarilgan mykotoksinlar sababli yuzaga keladi va ular miyaga hamda asab tizimiga zarar yetkazadi.

Agar sizda nafas olish qiyinlashuvi yoki boshqa tushuntirib bo‘lmaydigan sog‘liq muammolari bo‘lsa va mog‘or ta’siridan shubhalansangiz, shifokorga murojaat qiling.

Eng yaxshi profilaktika — uyingizdagi namlikni boshqarish va suv oqimi yoki shikastlanishni tezda bartaraf etish orqali mog‘orni kamaytirishdir.

Agar uyingizda mog‘or mavjudligini ko‘rsangiz yoki shubhalansangiz, mog‘or tekshiruvi va bartaraf etish xizmatlarini ko‘rsatadigan kompaniyani jalb qilishni o‘ylab ko‘ring. Shuningdek, muntazam tozalash va shamollatish ham xavfni kamaytirishga yordam beradi.

Siz Jinsiy Salomatlik bo'yicha foydali maqolalarni 07-03-2024 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Qanday qilib mog'or ta’sirida yuzaga keladigan asabiy alomatlarni aniqlash mumkin? " sizga Jinsiy Salomatlik sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

Qanday qilib mog'or ta’sirida yuzaga keladigan asabiy alomatlarni aniqlash mumkin? maqolasi sizga Jinsiy Salomatlik bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.