Паспортни интернетда хавфсиз қўллашнинг самарали усуллари

Шахсий маълумотларни ҳимоя қилиш ва фирибгарлар қурбони бўлишдан сақланиш учун қуйидаги оддий тавсияларга амал қилиш муҳим.

Ушбу мақолани овозли шаклда ҳам тинглашингиз мумкин. Агар сизга қулай бўлса, подкастни ишга туширинг:

Паспорт нусхаси нотўғри қўлларда қандай хавф туғдириши мумкин

Агар сиз ношаффоф хизматга паспортнинг суратли нусхасини юборишдан олдин маълумотларингиз хавфсиз эканига ишонч ҳосил қилмасангиз, қуйидаги муаммоларга дуч келишингиз мумкин.

1. Сиз номингизга кредит олишлари мумкин

Ҳақиқий банклар ва ишончли микромолиявий ташкилотлар бундай ҳолатларга йўл қўймайди. Кредит бериш учун ходим шахснинг ўзи эканлигини аниқлаш керак бўлади ва паспортнинг нусхаси бу учун етарли эмас — оригинал ҳужжат талаб қилинади.

Бироқ, баъзи фирибгар микрофинанс ташкилотлари нусхани қабул қилиб, масофадан кредит беришга тайёр бўлади. Улардан қарз олиш учун паспортни қўлда тутиб суратга тушишни талаб қилишлари мумкин, буни график таҳрирлаш дастурлари ёрдамида сохталаш осон. Шунингдек, фирибгарлар банк ёки МФО ходимлари бўлиб, бошқа шахсларнинг паспортлари орқали шартномалар тузишлари мумкин.

Кўпинча жабрланувчи қарз ёки кредит ҳақида бироз вақтдан кейингина хабардор бўлади, шунингдек пенялар, жарималар ва катта фоизлар йиғилиб қолади. Кейин эса қарзларни йиғиш бўлими ёки коллекторлар билан тўқнашади.

2. Сиз номингизга фирибгар электрон ҳамён очилиши мумкин

Кўпинча электрон ҳамён очиш учун телефон рақами етарли бўлади. Лекин узоқроқ операциялар ва катта маблағли ўтказмалар учун паспорт маълумотлари билан шахсни тасдиқлаш талаб этилади. Шахсни тасдиқлаш фирибгарларга бир неча ҳамён орқали ўтказмаларни яшириш имконини беради. Бу ҳолда полиция пулларнинг ҳаракатини кузатишда қийинчиликка дуч келади, ва агар аниқласа, сизнинг томонга мурожаат қилиши мумкин.

3. Сиз номингизга компания ёки фирма рўйхатга олиниши мумкин

Фирибгарлар бир кунлик компаниялар орқали пул ювиш, солиқ тўлашдан қочиш ёки бошқа қонуний бўлмаган операцияларни амалга оширишлари мумкин. Бунинг барчаси эса номингизда бўлади ва жавобгарлик сизнинг зиммангизга тушади.

4. Сиз номингизга сим-карта очилиши мумкин

Паспорт нусхаси содда таҳрирланиши мумкин ва унинг ўрнига фирибгарнинг суратини илова қилиш мумкин. Бу сим-картани алоқа дўконида рўйхатга олиш имконини беради. Ушбу рақам орқали фирибгарлар бошқаларни алдаш, банк карта рақамлари ва SMS-кодларни олиш учун фойдаланишлари мумкин.

Фирибгарлар сизга тегишли сим-картани қайта ишлаб чиқаришлари ва шу орқали маблағларни чиқаришга уринганлари ҳам мумкин. Операторлар бу ҳолатларни олдини олиш учун бир неча муддатга SMSларни блоклаш тизимларини жорий этган, банклар ҳам қўшимча ҳимоя воситаларини таклиф этади. Лекин ҳеч доим ҳам 100% ҳимоя кафолатланмайди.

Шунингдек, телефон рақами орқали фирибгарлар ижтимоий тармоқлар ва электрон почтага кириш ҳуқуқини қўлга киритиб, янада кўпроқ махфий маълумотларни қўлга киритишлари мумкин.

5. Сиз ва яқинларингизга нисбатан алдамчилик содир этилиши осонлашади

Интернетда ҳар бир инсон катта маълумот изи қолдиради. Агар фирибгар паспорт маълумотларини қўлга киритса, унинг ва яқинларининг алданиши осонлашади.

Мисол учун, "Сизнинг оғлингиз одам урди, муаммони тезда ҳал қилиш учун пора бериш керак" каби хабарларга шубҳаланган ота-оналар жавоб бермасликлари мумкин. Аммо аниқ паспорт маълумотлари билан мурожаат қилинса, паника пайдо бўлиши эҳтимоли катта.

Шунингдек, фирибгарлар сохта тўлов ҳужжатлари, солиқ ҳисоботлари ва бошқа расмий қоғозларни тайёрлашлари мумкин.

Паспорт нусхасини интернетда хавфсиз қўллаш бўйича маслаҳатлар

1. Нусхани нотўғри одамларга юборманг

Бу оддий, лекин кўпчилик томонидан эътиборсиз қолдириладиган тавсиядир. Паспорт нусхасини ёки суратини фақат ишончли ва аниқ шахсларга тақдим этинг. Масалан, янги иш жойига масофадан мурожаат қилаётганда, ишга қабул қилиш учун меҳнат дафтари ва аризани оддий почта орқали, паспорт ва ижтимоий суғурта рақамини эса электрон почта орқали юбориш маъқул. Лекин фақат видеосўҳбат орқали иш сўраб ёки ҳужжатларни дарҳол талаб қилиш шубҳали кўринади.

2. Паспорт нусхасига сув белгиларини қўшинг

Нусхани қандай мақсадда берилаётганини аниқ кўрсатувчи шаффоф ёзувларни қўшинг. Масалан, "Тўлов тизимида шахсни тасдиқлаш учун" каби. Буни компьютер ёки смартфондаги фототаҳрирлаш дастурлари орқали амалга ошириш яхшироқ, онлайн хизматлардан фойдаланмаслик тавсия этилади.

Сув белгиларини олиб ташлаш осон эмас ва уларсиз нусхани фирибгар мақсадларида қўллаш мумкин эмас. Бу паспорт маълумотлари оқибатларидан тўлиқ ҳимояламаса ҳам, фирибгарнинг амаллар доирасини чегаралайди.

3. Шахсий маълумотларни қайта ишлаш шартномасига диққат қилинг

Шахсий маълумотларни сиздан рухсатсиз йиғиш, сақлаш ва узатиш тақиқланган. Шунинг учун кўпинча бундай фаолият учун сиздан имзо ёки мувофиқлик белгисини олишади. Бу ҳужжатда маълумотларни қандай мақсадда беришингиз ва улар билан қандай иш олиб борилиши ҳақида маълумот берилади. Агар бундай ҳужжат тақдим этилмаса, бу ҳақда ўйлаб кўриш керак.

Қўшимча чора-тадбирлар

Кредит тарихингизни мунтазам текшириб туринг. Йилда икки марта бепул текшириш имконияти бор. Агар рухсатсиз кредит ёки қарз топсангиз, ушбу қарзни берган ташкилот билан боғланинг ва зарур бўлса, полицияга мурожаат қилинг.

Siz Huquq bo'yicha foydali maqolalarni 29-04-2022 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Паспортни интернетда хавфсиз қўллашнинг самарали усуллари " sizga Huquq sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

Паспортни интернетда хавфсиз қўллашнинг самарали усуллари maqolasi sizga Huquq bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.