G‘azadagi garovlardan birining jasadi ko‘frga solinib Isroilga yuborildi

G‘azadagi garovlardan birining jasadi ko‘frga solinib Xalqaro Qizil Xochga topshirildi, deb xabar qildi Falastin Islomiy Jihod (PIJ) va Hamas rasmiylari. Qopda joylashgan jasad endi Tel-Avivdagi Milliy forensika instituti mutaxassislari tomonidan aniqlanishi uchun Isroil tomonga yuboriladi.

Oldinroq PIJ va Hamas G‘azoda qolayotgan uchta garovlardan birining jasadi bo‘lishi mumkinligini bildirgan edi.

Isroil Bosh vaziri ofisi kechiktirishni «jiddiy buzilish» deb baholab, bu holat G‘azodagi sulh kelishuvi talablari oldida yana bir xavf ekanini ta’kidladi. Isroil darhol uchala garovning jasadlarini qaytarishni talab qiladi, deyiladi xabarda.

AQSh tomonidan brokerlik qilingan birinchi bosqich sulh kelishuvi 10 oktabrda kuchga kirganidan so‘ng Hamas 20 yashovchi Isroil garovi hamda G‘azadagi 28 o‘lgan garovlarning jasadlarini 72 soat ichida qaytarishini va’da qilgan edi.

13 oktyabrdan boshlab yashovchi garovlar ozod etildi va bu almashuv 250 palestinlik mahbus hamda G‘azadagi 1 718 nafar fuqarolarning tarqatilishi bilan yakunlandi.

Hozirgacha 22 nafar Isroil garovining jasadi bilan birga uch ta xorijiy garov (to‘yli yoki turist tomonidan olinganlar) jasadlari ham topshirildi. Ularga Thai, Nepallik va Tanzanian fuqarolari kiradi. Qaytargan kabullarning o‘rniga Isroil 330 nafar palestinlikning jasadini berganini aytadi.

Qolgan uch garovdan ikki nafari Isroil fuqarolari — Ran Gyili 24 yoshda, Dror Or 48 yoshda — va bittasi Tay millatidan bo‘lgan Suthisak Rintalak, 43 yoshdagi erkak bo‘lganliklari ma’lum qilindi.

Isroil Hamasni jasadlarni olish bo‘yicha jarayonni kechikayotganlikda ayblab kelmoqda, Hamas esa “qurug‘ ostidan topilmagan” jasadlar borligini ta’kidlaydi. Bu kechikish Trump tomonidan tashkillashtirilgan G‘aza tinchlik rejasi ikkinchi bosqichini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan bosqichga ko‘chirilayotgan tashabbusga to‘sqinlik qilmoqda. Rejaning bu bosqichi G‘azani boshqaruv, qo‘shinlarni chiqarish, Hamasni qurolsizlantirish hamda tiklanishni ko‘zlaydi.

Qolgan o‘ldirilganlar 7 oktyabr 2023 yilda Hamas tomonidan Isroilga amalga oshirilgan keng ko‘lamli badafarda garov bo‘lganlar edi; urush boshlanganidan beri jahon bo‘ylab taxminan 1 200 kishi halok bo‘lgan deb aytiladi.

Rasmiylar G‘aza yo‘qotishlari soni bilan bog‘liq hisob-kitoblarni 69 770 dengani orqali ko‘rsatmoqda, bu raqam Hamas tomonidan boshqariladigan sog‘liq vazirligi tomonidan berilgan ma’lumotlarga asoslanadi.

Asosiy xulosalar

• G‘azadagi garovlardan birining jasadi ko‘frga solinib Isroilga yuborildi; identifikatsiya Tel-Avivdagi institutta davom etadi.
• Qolgan uch garovdan ikki nafari Isroil fuqarolari (Ran Gyili va Dror Or) va bittasi Tay millatidan — Suthisak Rintalak.
• Alohida kechikish sulh kelishuvi ikkinchi bosqichining yo‘lga qo‘yilishini qiyinlashtirmoqda, bu esa G‘azadagi bosqinchiliklar va tiklanish rejalariga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.

Mutaxassis fikri: Xavfsizlik bo‘yicha ekspertlar aytishicha, kechikishlar xavfsiz yo‘lchalarni susaytiradi va kelishuvning amaliy qismlarini amalga oshirishga bo‘lgan ishonchni pasaytiradi. Bu jarayonning yondashuvini kuchaytirishi uchun taraflar o‘rtasidagi ochiq muloqot zarur.

Qisqa xulosa

Bugungi voqealar showsa shunday ekanki, garovlar bo‘yicha umumiy kelishuvning hamon nozik bo‘lib qolishi tabiiy. G‘azodagi vaziyat, kechikishlar va identifikatsiya jarayonlari bo‘yicha tomonlar fikrini soddalashtirib beradigan aniq sanalar berilmayapti. Sharoitlar o‘zgaruvchan bo‘lib, xalqaro ko‘rsatmalar davom etar ekan, sulh kelishuvi ikkinchi bosqichi uchun xavfsiz yo‘lni topishi uchun ko‘proq tizzalarni talab qiladi. Shu bilan birga olib borilayotgan forensika ishlar Isroil va Falastin o‘rtasidagi aloqalarni yanada aniqlashtirishda davom etadi.

Qisqa xulosa: Sulh jarayonining ikkinchi bosqichi boshida turgan muammo kechikishlar bo‘lib qolmoqda; bu taraflar o‘rtasidagi ishonchni sinovdan o‘tkazmoqda. BBC News tomonidan berilgan tahlillar voqea yuzasidan keng qamrovli ko‘rsatmalar beradi.