Dnipro zarbasi: to'rt kishi halok bo'ldi, tinchlik muzokoralari davom etmoqda
Dnipro shahriga qilingan raketa zarbasi oqibatlari bilan bog‘liq xavotirlar oshmoqda; diplomatik uchrashuvlar davom etar, lekin taraflar o‘rtasidagi kelishuvlar murakkab bo‘lib qolyapti.
Rossiya tomonidan Ukraina sharqidagi Dnipro shahriga qilingan raketa hujumi kamida to'rtta hayotga zomin bo'ldi va 40 kishi jarohatlandi. Hujumda ballistic raketa ishlatilgani haqidagi tasdiqlar rasmiy taqdim etilmadi, ammo hodisa bo‘yicha turli xil taxminlar tarqalmoqda.
Yuqori tezlikda tarqatilgan videolarda yo‘l bo‘yidagi katta portlash ko'rinadi; mahalliy ommaviy axborot vositalari ofis binosi, mashinalar va do'konlar zarar ko‘rganini xabar qilmoqda. Dnipro front chizig'idan taxminan 100 kilometr uzoqlikda joylashgan bo'lib, 2022 yil fevralidan beri Rossiya tomoni tomonidan muntazam urush harakatlari davom etmoqda.
Hujum kuni kechikib bormagan bo‘lsa-da, AQShning maxsus yuboruvchisi Stiv Vitkoff Moskvada Vladimir Putin bilan urushni yakunlash bo‘yicha muzokaralarni o‘tkazishi rejalashtirilgan edi. Vitkoff bu yil bir nechta uchrashuvlar o‘tkazgan bo‘lsa-da, Kyivga borgan emas edi.
Yakshanba kuni Ukraina delegatsiyasi Vitkoff, AQSh Davlat kotibi Marco Rubio va Donald Trampning qiz do'sti Jared Kushner bilan Florida shtatidagi uchrashuvda ishtirok etdi. Zelenskiy bu muzokaralarni “jiddiy” deb ta’kidladi, biroq “qiyin masalalar”ni hal etishda ko‘proq ish kerakligini bildirib o‘tdi.
Shuttle diplomacy deb atalgan haftabaho davom etgan safarlar sikli davom etmoqda: Ukraina va Rossiya delegatsiyalari alohida US rasmiylari bilan uchrashib, tinchlik rejalarini ko‘rib chiqmoqda, biroq katta kelishuvlar hali yo‘q.
Rossiya Ukraina Donbas hududidan chiqishini talab qilmoqda, Kyiv esa bunga rozi bo‘lmasligini bildirdi. “Agar ular chiqmaydilar, biz bu ishni qurol bilan hal qilamiz”, dedi Putin. Zelenskiy esa Rossiyaning urushni haqiqatan ham tugatishga intilmayotganini maydonda ko‘rgazmali ravishda ta'kidladi.
Xavfsizlik kafolatlari masalasi ham tortishuvli bo‘lib qolmoqda: Kyiv Yevropa tarafidan NATO a'zosiga a’zo bo‘lish kafolatlarini xohlasa, Rossiya bunga qarshi chiqmoqda. Shuningdek, Trump ham Ukraina NATOga kirishi mumkinligini rad etmoqda.
Zelenskiy Parijga chiqib, Fransiya Prezidenti Emmanuël Makron bilan kengaytirilgan qo‘llab-quvvatlash choralarini muhokama qilmoqda va seshanba kuni Irlandiyaga safar qilishi kutilmoqda. So‘nggi haftalarda Amerikaga nisbatan Ukraina manfaatlariga bo‘lgan yondashuvning tobora ko‘proq Moskvaga yaqinlashgani haqida xavotirlar chiqqan bo‘lib, Evropa o‘z roli haqida tashvishda.
Ichki tomondagi siyosiy nizo yanada kuchaygan bo‘lib, Zelenskiyning bosh yordamchisi Andriy Yermak anti-korrupsion tergovlari ostida uy-joyini bosishlar bo‘lganidan so'ng ishdan bo‘shatildi; ikki vazir ham ishdan olingan. Trump ham “Ukraina ba'zi qiyin muammolarga duch kelmoqda” degan fikrni aytib, urushni tugatishga umid borligini bildirdi.
Ushbu urush davomida minglab odamlar halok bo‘lgan yoki yirtilgan, ko‘pchilik insonlar evakuatsiya qilingan. 2022 yil 24 fevralidan buyon ikki davlat o‘rtasidagi urush kengayib borayotgan bo‘lib, 7 milliondan ortiq odam partedka qochib ketdi. Ushbu mojaroning ildizi 2014 yilda Ukraina prezidentining pro-Rossiya qo'llab-quvvatlovi ostida o‘zgarganidan kelib chiqadi, buning natijasida Rossiya Krim yarimini bosib oldi va Donbasda qurolli qo‘zg‘olonlarni qo‘llab-quvvatladi.
Ekspert fikri: Ekspertlar ta’kidlashicha, muzokaralar murakkab bo‘lib qolmoqda; xavfsizlik kafolatlari va Donbas bo‘yicha kelishuvlar yo‘lida katta tortishuv mavjud. Xalqaro hamjamiyatning faolligi tinchlikka erishishda muhim omil bo‘ladi.
Qisqa xulosa: Dnipro zarbasi konfliktning joriy bosqichini ko‘rsatmoqda: tomonlar tinchlik yo‘llarini izlashga harakat qilmoqda, ammo katta farqlar saqlanmoqda. Yaqin kunlarda yana ko‘proq uchrashuvlar bo‘lishi kutilmoqda, xalqaro hamjamiyat esa urushni to‘xtatish yo‘lini izlamoqda.
BBC xabari — Dunyo bo‘yicha tinchlik uchun kurash davom etmoqda.