Cyclopia: Nima Bu, Sabablari va Tashxis Usullari
Cyclopia noyob tug'ilish nuqsoni bo'lib, unda bosh miyaning old qismi ikki yarim sharda ajralmaydi. Ushbu maqolada cyclopiyaning sabablarini, tashxisini va hayot davomiyligini o'rganamiz.
Ta'rifi
Cyclopia – bu juda kam uchraydigan tug'ilish nuqsoni bo'lib, bunda bosh miyaning old qismi o'ng va chap yarim sharlarga bo'linmaydi.
Eng ko'zga tashlanadigan belgi – bitta ko'z yoki qisman bo'lingan ko'z. Cyclopiya bilan tug'ilgan chaqaloqda odatda burun bo'lmaydi, lekin ba'zan homiladorlik davrida ko'z ustida burunga o'xshash proboscis shakllanishi mumkin.
Cyclopia ko'pincha homilani yo'qotish yoki o'lik tug'ilishga olib keladi. Tug'ilgandan keyin esa chaqaloq bir necha soat ichida vafot etadi. Bu holat hayotga mos emas, chunki bu faqat ko'zning bitta bo'lishi emas, balki homilaning bosh miyasi erta rivojlanishidagi jiddiy buzilishdir.
Cyclopia (yoki alobar holoprosensefaliya deb ham ataladi) har 100,000 yangi tug'ilgan chaqaloqdan birida uchraydi (o'lik tug'ilganlarni ham hisobga olgan holda). Bu holat hayvonlarda ham mavjud. Uning oldini olishning hozircha imkoni yo'q va davosi ham topilmagan.
Sabablari nima?
Cyclopiyaning aniq sabablari hali to'liq o'rganilmagan.
Bu holat holoprosensefaliya deb ataladigan tug'ilish nuqsonining bir turi bo'lib, bunda embrion bosh miyasi ikki teng yarim sharga ajralmaydi. Old miyaga asosan bosh miyasi yarim sharlari, talamus va gipotalamus kiradi.
Mutaxassislar bir nechta omillar cyclopiya va boshqa holoprosensefaliya shakllari xavfini oshirishi mumkinligini taxmin qilishadi. Masalan, homiladorlikdagi qandli diabet xavf omillaridan biri sifatida ko'rib chiqiladi.
Oldingi tadqiqotlarda kimyoviy moddalar yoki zaharli ta'sirlar sabab bo'lishi mumkinligi aytilgan, ammo hozirgi ma'lumotlarga ko'ra, ona kimyoviy zaharlarga duchor bo'lishi bilan cyclopiya xavfi o'rtasida aniq bog'liqlik yo'q.
Cyclopiya yoki holoprosensefaliya bilan tug'ilgan chaqaloqlarning uchdan bir qismida xromosoma anomaliyasi aniqlanadi. Ayniqsa, 13-xromosomaning uch nusxasi bo'lishi (Trizomiya 13) holoprosensefaliya xavfini oshiradi. Boshqa xromosomal o'zgarishlar ham bu holatga sabab bo'lishi mumkin.
Ba'zi hollarda esa, cyclopiyaning sababi maxsus genlardagi o'zgarishlar bo'lib, ular gen va oqsillar faoliyatining buzilishiga olib keladi va bosh miyasi rivojlanishiga ta'sir qiladi. Shunga qaramay, ko'p hollarda aniq sabab topilmaydi.
Tashxis qanday va qachon qo'yiladi?
Cyclopiya homiladorlik paytida, ya'ni chaqaloq hali onaning qornida bo'lganida ultratovush (UZT) tekshiruvi orqali aniqlanishi mumkin. Bu holat homiladorlikning 3-4 haftalari orasida rivojlanadi. Shu muddatdan keyingi UZT tekshiruvida cyclopiyaning aniq belgilarini yoki holoprosensefaliyaning boshqa shakllarini ko'rish mumkin. Bitta ko'zdan tashqari, bosh miyasi va ichki organlarning noto'g'ri shakllanishi ham ko'zga tashlanadi.
Agar UZT natijalari aniq bo'lmasa, shifokor homilani magnet-rezonans tomografiyasi (MRT) ga yuborishi mumkin. MRT – bu ichki organlar va homilani aniqlik bilan ko'rsatadigan, magnit maydon va radio to'lqinlar yordamida ishlaydigan usul. UZT va MRT onaga va homilaga zarar yetkazmaydi.
Agar homiladorlikda tashxis qo'yilmasa, cyclopiyani chaqaloq tug'ilgach ko'z bilan tekshirish orqali aniqlash mumkin.
Natijalar qanday?
Cyclopiya bilan rivojlangan chaqaloq ko'pincha homiladorlik davomida vafot etadi, chunki bosh miyasi va boshqa organlar to'g'ri rivojlanmaydi. Bunday chaqaloqning miyasi organizmning asosiy tizimlarini qo'llab-quvvatlay olmaydi.
2015-yilda Iordaniyada cyclopiya bilan tug'ilgan chaqaloq haqida holat taqdimoti bo'lib o'tdi. Chaqaloq tug'ilgandan keyin 5 soat ichida vafot etdi. Boshqa tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, cyclopiya bilan tug'ilgan chaqaloq ko'pincha faqat bir necha soat yashaydi.
Xulosa
Cyclopia kam uchraydigan, ammo juda og'ir tug'ilish nuqsonidir. Tadqiqotchilar ta'kidlaganidek, agar bu holat yuzaga kelgan bo'lsa, ota-onada genetik xatar mavjud bo'lishi mumkin, bu esa keyingi homiladorliklarda xuddi shunday holat yuzaga kelish xavfini oshiradi. Biroq, cyclopiya juda noyob bo'lgani uchun bu hodisa juda kam uchraydi.
Cyclopiya meros qilib olinishi mumkin. Shu sababli, bunday bola ota-onalari o'z oilalariga, ayniqsa homiladorlikni rejalashtirayotgan qarindoshlariga bu xavf haqida ma'lumot berishlari muhim.
Genetik testlar xavf ostidagi ota-onalar uchun tavsiya etiladi. Bu testlar aniq javob bermasligi mumkin, ammo genetika maslahatchisi va pediatr bilan suhbatlar juda foydali bo'ladi.
Agar siz yoki oilangizdan kimdir cyclopia bilan duch kelgan bo'lsa, bilib qo'yingki, bu holat onaning yoki oilaning turmush tarzi, xatti-harakatlari bilan bog'liq emas. Bu ko'proq genetik yoki xromosomal buzilishlardan kelib chiqadi va ko'pincha tasodifiy yuzaga keladi. Kelajakda bunday genetik muammolarni homiladorlikdan oldin aniqlash va davolash imkoniyati paydo bo'lishi mumkin.
Siz Jinsiy Salomatlik bo'yicha qiziqarli mavzular va tahliliy materiallarni 26-01-2018 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Cyclopia: Nima Bu, Sabablari va Tashxis Usullari " sizga Jinsiy Salomatlik sohasidagi yangi tushunchalar va foydali maslahatlarni beradi. Har bir Mavzu diqqat bilan tahlil qilingan va foydalanuvchiga amaliy ma'lumot yetkazishga qaratilgan.
Cyclopia: Nima Bu, Sabablari va Tashxis Usullari mavzusi sizning Jinsiy Salomatlik bo'yicha qarorlaringizni yanada oqilona qilishga yordam beradi. Saytimizdagi barcha mavzular, unikal va foydalanuvchi uchun qimmatli kontent hisoblanadi.


