Anksiyeta Sizni Charchatadimi? Sabablari va YeChimlari

Anksiyeta organizmda gormonlar to'kilishiga olib keladi, bu esa sizni charchagan va sust his qilishingizga sabab bo'ladi. Bu holat ko'pincha vaqtinchalik bo'lsa-da, dam olganingizdan keyin ham charchoq hissi davom etishi mumkin.

Agar siz tez-tez anksiyeta holatini boshdan kechirayotgan bo'lsangiz, quyidagi holatni yaxshi bilasiz: biror narsa sizni tashvishga soladi — test, qarz, nizolar — va anksiyeta boshlanadi.

Bu his tobora kuchayib, yurak urishi tezlashadi, nafas olish tezlashadi. Stress tugagach, birdaniga zo‘riqishdan so‘ng tushkunlikka tushib, o‘zingizni juda charchagan his qilasiz va shu zahotiyoq uxlab qolish istagi paydo bo‘ladi.

Hatto kam darajadagi yoki uzoq muddatli anksiyeta ham ko‘pincha charchoq bilan birga kechadi.

Anksiyeta va charchoq o‘rtasida qanday bog‘liqlik bor? Ilm-fan bu haqda nima deydi?

Anksiyeta organizmingizga qanday ta'sir qiladi?

Anksiyeta — bu qo‘rquv, xavotir yoki bezovtalik hissi bo‘lib, u stressli voqea yoki voqeaga bo‘lgan munosabat natijasida yuzaga keladi. Ba'zida tashqi sabab bo'lmasa ham, odamlar anksiyeta his qilishlari mumkin.

Xavfni sezganingizda, gipotalamus, gipofiz va buyrak usti bezlari stress gormonlarini chiqarib, kurash, qochish yoki to‘xtab qolishga tayyorlaydi. Natijada quyidagi jismoniy simptomlar paydo bo‘lishi mumkin:

• titroq
• yurak urishining tezlashishi
• ko‘krak og‘rig‘i
• tez, yuzaki nafas olish
• og‘iz quruqligi
• mushaklarning taranglashishi
• bosh aylanishi
• ko‘ngil aynishi
• diareya

Gormonlarning to‘kilishi va bu simptomlarning kuchayishi tufayli anksiyeta paytida charchash oson tushunarlidir. Siz o‘zingizni yengil tortish, zaiflashish yoki juda charchagan his qilishingiz mumkin.

Odatda, yaxshi uyqu energiyani tiklash uchun yetarli bo‘ladi, ammo ba'zan charchoq uzoq davom etishi mumkin.

Anksiyeta va charchoq munosabati

Charchoq — bu doimiy ravishda jismoniy yoki ruhiy holdan toyish hissi bo‘lib, energiya, motivatsiya yoki kuch yetishmasligi sifatida namoyon bo‘ladi.

Amerika Kasalliklarni Nazorat Qilish va Oldini olish Markazining Milliy Sog‘liq Intervyu So‘rovi natijalariga ko‘ra, ayollar erkaklarga nisbatan ko‘proq charchoqni his qiladilar.

Charchoq quyidagi jismoniy kasalliklar natijasida yuzaga kelishi mumkin:

• saraton
• artrit
• qandli diabet
• uyqu buzilishlari
• insult
• infeksiyalar

Shuningdek, charchoq quyidagi psixologik holatlar bilan bog‘liq:

• g‘amginlik
• ish yoki moliyaviy stress
• depressiya
• anksiyeta

Buyrak usti charchoqlimi?

«Buyrak usti charchoqligi» atamasi uzoq davom etgan stress va anksiyetadan kelib chiqadigan charchoqni ifodalash uchun ishlatiladi. Ba'zilar buyrak usti bezlari (stress gormonlarini ishlab chiqaruvchi kichik bezlar) haddan tashqari ishdan charchashi mumkin, deb hisoblaydi.

2016 yilda 58 ta tadqiqotni o‘rganib chiqilgan sharh shuni ko‘rsatdiki, buyuk usti charchoqligi mavjudligini tasdiqlovchi ilmiy dalillar yo‘q. Bu sizning charchaganligingiz soxta degani emas, balki sabab buyrak usti bezlariga bog‘liq emasligini bildiradi.

Anksiyeta va uyqu buzilishlari

Anksiyeta sizni uxlay olmay qo‘yishga olib kelishi mumkin — nafaqat uyquga ketishda qiyinchilik, balki kechasi tashvishlar sabab uyg‘onishlar ham yuzaga keladi. Natijada, kun davomida o‘zingizni juda charchagan his qilishingiz mumkin.

Uyqu va anksiyeta o‘rtasidagi bog‘liqlik murakkab. Anksiyeta uyquni buzadi, uyqu yetishmasligi esa anksiyetani kuchaytiradi. 2019 yildagi tadqiqotda, uyqu buzilishi bo‘lgan odamlar anksiyeta kasalligiga ega bo‘lmaganlarga nisbatan 9,8 barobar ko‘proq anksiyeta bilan og‘riganligi aniqlangan.

Kechasi ishlash va anksiyeta

Kechasi smenada ishlovchilar uyqu sikllari buzilgani sababli uyqu muammolari xavfi yuqori ekanligi ko‘rsatildi. Bu uyqu buzilishi smenada ishlovchilarni anksiyeta kasalliklariga moyil qiladi.

Uzoq muddatli sog‘liq muammolari

Doimiy stress va anksiyeta miyangiz va organizmingizga ko‘plab salbiy ta'sir ko‘rsatadi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, uzoq muddatli stress va anksiyeta:

• xotirangizga zarar yetkazishi
• hukm qilish qobiliyatini buzishi
• kayfiyat buzilishlariga olib kelishi
• immun tizimini susaytirishi
• yurak kasalliklariga sabab bo‘lishi
• oshqozon-ichak tizimini buzishi

Uzoq davom etgan anksiyeta va ruhiy bosim xronik charchoq sindromi bilan ham bog‘liq bo‘lib, u qancha dam olmasin, doimiy charchoqni keltirib chiqaradi.

Charchoqni qanday yengish mumkin?

Agar anksiyeta sizni charchatgan bo‘lsa, quyidagi usullar energiyangizni tiklashga yordam beradi:

• Uyqu tartibini yaxshilang: sovuq va tinch xonada uxlash, muntazam uyqu vaqti, qisqa kunduzgi uyqularni cheklash, dam olish usullarini qo‘llash. Kofein iste'molini kamaytiring va uyqudan bir soat oldin ekranlardan uzoqlashing.
• Doimiy jismoniy mashqlar qiling: mashqlar anksiyeta darajasini kamaytiradi va sifatli uyquga yordam beradi.
• Meditatsiya bilan shug‘ullaning: meditatsiya va ongni jamlash usullari miyani tinchlantiradi, nafas olishni tartibga soladi va stress gormonlarini kamaytiradi.
• Oziqlanishingizni yaxshilang: to‘liq, qayta ishlanmagan mahsulotlar — oqsillar, mevalar, sabzavotlar, yong‘oqlar va murakkab uglevodlar energiyani uzoq vaqt ta'minlaydi. Yog‘li va shakarli ovqatlar anksiyeta darajasini oshirishi mumkin.
• Psixolog bilan maslahatlashish: mutaxassis yordamida anksiyeta sabablarini aniqlash va unga qarshi kurashish usullarini o‘rganish mumkin.
• Davolashni ko‘rib chiqing: agar anksiyeta simptomlaringiz kuchli bo‘lsa, shifokor bilan maslahatlashib, zarur bo‘lsa, dori vositalarini qo‘llash mumkin.

Qachon shifokorga murojaat qilish kerak?

Agar anksiyeta uyquingizga, munosabatlaringizga yoki kundalik hayotingizga salbiy ta'sir ko‘rsatayotgan bo‘lsa, mutaxassis bilan maslahatlashing. Davolanmagan anksiyeta jiddiy sog‘liq muammolariga olib kelishi mumkin, shuning uchun erta yordam so‘rash muhimdir.

Asosiy xulosa

Doimiy anksiyeta va charchoq ko‘pincha birga keladi. Anksiyeta kechasi uxlashga to‘sqinlik qilishi mumkin, bu esa kunduzgi charchoqni kuchaytiradi va boshqa sog‘liq muammolariga sabab bo‘lishi mumkin.

Qisqa yoki uzoq muddatli anksiyetadan keyin organizmni tiklash uchun dam olish usullarini qo‘llash, muntazam jismoniy faollik, sog‘lom ovqatlanish va yaxshi uyqu gigienasiga rioya qilish tavsiya etiladi. Agar charchoq va anksiyeta davom etsa, psixoterapiya yoki dori-darmonlar yordamida davolanish mumkin.

Siz Jinsiy Salomatlik bo'yicha qiziqarli mavzular va tahliliy materiallarni 12-05-2023 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Anksiyeta Sizni Charchatadimi? Sabablari va YeChimlari " sizga Jinsiy Salomatlik sohasidagi yangi tushunchalar va foydali maslahatlarni beradi. Har bir Mavzu diqqat bilan tahlil qilingan va foydalanuvchiga amaliy ma'lumot yetkazishga qaratilgan.

Anksiyeta Sizni Charchatadimi? Sabablari va YeChimlari mavzusi sizning Jinsiy Salomatlik bo'yicha qarorlaringizni yanada oqilona qilishga yordam beradi. Saytimizdagi barcha mavzular, unikal va foydalanuvchi uchun qimmatli kontent hisoblanadi.