Zelenskiy: Yevropa Ittifoqi Rossiya aktivlaridan milliardlab kredit olsin

Yevropa Ittifoqi sammitidan oldin Ukraina bosh vaziri Volodimir Zelenskiy Yevropa davlatlarini Rossiyaning muzlatilgan aktivlaridan foydalangan holda milliardlab yevro miqdoridagi kredit olishga chaqirdi. U Ukrainaning harbiy va iqtisodiy ehtiyojlarini qoplash uchun tezkor moliyaviy yordam zarurligini ta’kidladi.

Ukraina nafaqat moliyaviy yordamga, balki yo‘qotishlar oqimini kamaytirish uchun barqaror kreditga muhtoj ekanini aytdi; agar yordam kelib tushmasa, yoz oxirigacha mamlakat mottamroq ishlab chiqarishdan voz kechishi mumkin edi — xususan, drone ishlab chiqarish bo‘yicha reja kamayishi ehtimoli bor edi.

Rossiyaning EUR 210 milliard miqdoridagi aktivlari Yevropada Belgiya asosidagi Euroclear kompaniyasi tomonidan saqlanmoqda. Hozirga qadar Belgiya va ayrim other a’zo davlatlar bu mablag‘larni “reparatsiya krediti” kabi foydalanishga qarshi chiqqan edi.

Rossiya esa Evroparliamentarlar yarmidan oldin bu mablag‘lardan foydalanishga qarshi ogohlantirish berdi, ammo Polsha Bosh vaziri Donald Tusk bu vaziyatdan foydalangan holda “ushuncha chaqirungi” dedi va vaziyatga mos ravishda qaror qabul qilish zarurligini ta’kidladi.

The Brussels sammiti urushning forasini o‘zgartirish bilan bog‘liq — Rossiya Euroclearga qarshi Moskva sudi orqali o‘z pullarini qaytarib olishga urindi.

Zelenskiy 2025 yilda Ukraina oldida 45-50 milliard yevroli byudjet salbiy balans bo‘lishini aytdi; Evropa Komissiyasi Raisesi Ursula von der Leyen esa “biz sammitdan hal qiluvchi yechim bilan chiqamiz” dedi. Biror yirik rasmiy “biz ehtiyotkorlik bilan, juda ko‘p ishonchsiz bo‘lmasdan” kelajakdagi kelishuvga umid qilmoqda.

Belgiya Bosh vaziri Bart De Wever parlamentda shunday dedi: “hamma narsa aniqlanganidan va butun Yevropa bilan bo‘shareilganidan so‘ng, biz pastga uchishga tayyormiz — barcha Yevropaliklar birga sakraymiz va parashyutimiz hal qiluvchi bo‘ladi.”

Shu paytda Qo‘shma Shtatlar rahbari Donald Tramp Rossiya bilan urushni tugatishga yaqin kelayotgan kelishuv haqida so‘zlayotganini aytdi; AQSh va Rossiya rasmiylari Майami shahrida mavsum davomida tinchlik bo‘yicha qo‘shimcha muzokaralar o‘tkazishi kutilyapti. Ketma-ket uchrashuvlarda Kreml vakili Kirill Dmitriev Tramp vakillari Shtatlar Jon Witkoff va Jared Kushner bilan uchrashishi aytilmoqda.

Kiyev ham AQShga yo‘l olmoqda; Zelenskiy esa bu pul Ukraina harbiy kuchlarini qo‘llab-quvvatlash uchun bo‘lsa-da, barqaror tiklanish uchun yo‘‘l berilishi kerakligini ta’kidladi: “Bu axloqiy, adolatli va qonuniy; ko‘plab mutaxassislarning tajribasi buni tasdiqlaydi.”

Rossiya hozircha yangi tashabbusga javob bermagan bo‘lsa-da, Kreml Yevropa boshchiligidagi ko‘p millatli kuchlar for’ni Ukraina uchun qurish rejasini qabul qilmasligini aytmoqda.

Prezident Vladimir Putin ham o‘z munosabatini bayon qilib, “Evropa butunlay yo‘q bo‘lish yo‘lida” ekanini bildirdi va “Yevropaning sheriklari” — Ukraina tarafdorlari Rossiyaning qulashi darajasiga umid qilayotganini aytdi.

Evropa Komissiyasi Kyivga Qo‘shma sarmoyalar orqali 2 yil ichida taxminan €90 milliard yo‘naltirishni taklif qilmoqda — Amerika investorlarini jalb qilgan holda €210 milliard aktivlar tarkibidan. Bu Kyivning 2026-2027 yillar uchun talab qilinayotgan 137 milliard yevrodan taxminan ikki baravar ko‘p o'tishini anglatadi.

Hozirgacha Yevropa Ittifoqi Ukrainaga naqd pul emas, balki faqat aktivlarning foiz daromadini berib kelmoqda. “Ushbu bosqich Ukraina uchun kelasi yil davomida kurashishni davom ettirishga yordam beradi,” deb Finlyandiya rasmiylaridan biri INLIBERga aytgan.

Evropa Komissiyasi rahbarlari Rossiyaning urushga narxni oshirish uchun xarajatlarini ko‘rsatish niyatida bo‘lgan bo‘lsalar ham, qoidaviy asoslar qattiq bo‘lishini ta’kidlamoqda.

Orban boshchiligidagi Vengiya murojaatlari fuqarolikka qulay bo‘lgan yo‘llar bo‘lib, u “yakuniy qaror”da Rossiya manfaatlariga qarshi chiqmaslik uchun yana bir bor qarab chiqish kerakligini aytdi; Belgiya bu reja bo‘yicha ko‘rilgan xavflarni kamaytirishga intilgan. Slovakiya Bosh vaziri Robert Fico Rossiyaning aktivlaridan Ukraina ehtiyojlari uchun ishlatilishiga qarshi chiqqan bo‘lib, xavfsiz yadro xavflarini ko‘rsatmoqda.

Byudjetdagi ovoz berish jarayoni, eng kamida 15 davlat qo‘llab-quvvatlashi va 65% Yevropa aholisi ulushi bilan ro‘y beradi. Yevropa Kengashi Raisi Antonio Kostа Belgiya vakillari oldida o‘zaro kelishuvga rioya qilib, Belgiya xohish-irodasini hurmat qilishga va ularning roziligini oldindan olishga astoydil intilishini bildirdi.

Kengaytirilgan xavfsizlik xavflari, Fitch reyting agentligi Euroclear’ga “no negative” ko‘rsatmasini qo‘llashi mumkinligini ko‘rsatdi; Euroclear bosh direktoriyining “legal xavflar” bo‘yicha ogohlantirilishi ham bor.

Ammo Belgiya yagona savol bilan chiqmayapti: Italiya Bosh vaziri Giorgia Meloni parlamentga bergan ma’ruzalarida “yuridik asos mustahkam bo‘lsa, qo‘llaymiz” deb aytdi. Maltа, Bolgariya va Chex Respublikasi ham taklif qilingan chora haqida jiddiy ishonchsizlik ko‘rsatdi.

Agar kelishuv qabul qilinsa va Rossiya aktivlari Ukraina manfaatlariga yo‘naltirilsa, Belgiya uchun eng yomon ssenariy — qonuniy nizolar natijasida pul Rossiyaga qaytarilishi mumkin. Ba’zi davlatlar qo‘llab-quvvatlovchi milliardlab yevro kafillari berishga tayyor bo‘lishsa-da, Belgiya raqamlar to‘liq aniq bo‘lishini xohladi.

Kengash rasmiylari Rossiyaga qaytishning yagona yo‘li Ukraina uchun reparatsiya to‘lash bo‘ladi — shunda Ukraina o‘zining “reparatsiya krediti”ni Yevropaga qaytaradi.

Abd: INLIBER tezislariga ko‘ra, bugungi kunning eng muhim savoli — Rossiyaning muzlatilgan aktivlaridan foydalanish Ukraina uchun mos keladigan moliyaviy manba yaratishidir; bu qaror siyosiy jihatdan katta oqibatlarga egadir.

Ekspert fikri:Bu yo‘l Ukraina uchun ko‘p o‘n yillik barqaror moliyaviy manbalarni ochishi mumkin, biroq qonuniy asoslar to‘liq ishonchli bo‘lishi shart. Shuningdek, Belgiya kabi ölkalar uchun xavflar puxta o‘lchanib, yirik xavfni kamaytiradigan bo‘lishi kerak.

Qisqa xulosa: Yevropa Ittifoqi Rossiyaning muzlatilgan aktivlaridan Ukraina yo‘lida foydalanish bo‘yicha keng ko‘lamli kelishuvga yaqinlashmoqda. Bu qaror Ukraina uchun zamin yaratishi mumkin, ammo manbalarning yuridik asoslari va qabul qilinadigan xavflarni to‘liq o‘lchash zarur. Sammit natijasi nima bo‘lmasin, bu tashabbus Yevropa xavfsizligi va mudofaasini kuchaytirishga xizmat qiladi.

Kalit xulosasi: Rossiyaning muzlatilgan aktivlaridan foydalanish Ukraina uchun katta imkoniyat bo‘lishi mumkin, lekin muvaffaqiyat uchun qonuniy asoslar mustahkam bo‘lishi va a’zo davlatlarning xavfsiz sourd mahsulotlariga amal qilinishi kerak. Manba: BBC News

Siz Iqtisodiyot bo'yicha eng so'nggi yangiliklar va aktual voqealarni 19-12-2025 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Zelenskiy: Yevropa Ittifoqi Rossiya aktivlaridan milliardlab kredit olsin " sizga Iqtisodiyot sohasidagi eng dolzarb va ishonchli ma'lumotlarni taqdim etadi. Har bir yangilik chuqur tahlil qilingan va sizga foydali bilimlar berish uchun tayyorlangan.

Zelenskiy: Yevropa Ittifoqi Rossiya aktivlaridan milliardlab kredit olsin haqidagi ma'lumotlar sizga Iqtisodiyot bo'yicha qarorlaringizni yanada to'g'ri qilishga yordam beradi. Saytimizda yangiliklar doimiy yangilanadi va Jurnalstika standartlariga to'liq javob beradi.