Indoneziyada toshqinlar: qurbonlar soni 442 nafarga yetdi

Indoneziyada yuzlab odamlar hayotini xavf ostiga solgan toshqinlar keng yoyilgan holatga aylandi. Janubiy va janubiy-sharqiy Osiyo bo‘yida yog‘ingarchiliklar kuchayib, mamlakatlar qatorida Tailand, Malayziya va Srilanka ham og‘ir oqibatlar bilan kurashmoqda.

Sumatra orolidagi suv to‘lqinlari natijasida o‘limlar soni 442 nafarga yetdi; oldingi ma’lumotlar 300 dan oshib ketgani aytilgan edi. Evakuatsiya ishlari davom etmoqda, asosiy yo‘llar bloklangan, internet va elektr ta’minoti qisman tiklanmoqda.

Monsoon yomg‘irlari tropik bo‘ronlar bilan kuchayib, mintaqada so‘nggi yillarning eng og‘ir ko‘rinishlaridan biriga aylangan. Malayziya, Tailand kabi davlatlarda ham odamlar zarar ko‘rmoqda yoki yo‘qolganlar ro‘y berayotgan holatlar mavjud.

Tailandda o‘limlar soni 170 nafarga yetdi, Malayziyada Perlis viloyatida ikki kishi yo‘qolgan. Srilankada esa ekstremal ob-havo tufayli 160 dan oshiq odam qurboni bo‘lgan yoki yo‘qolganlar qatorida ro‘y bermoqda; mamlakat keng hududlarda elektr ta’minoti susaydi va ko‘plab uy-joylar zarar ko‘rmoqda.

Shu o‘rtada, Ditvah sikloni tufayli Srilankada kuchli yomg‘irlar yana oldinda, 193 kishi o‘lgan yoki qidirilmoqda. Chalishlar davom etarken, mintaqaviy boshpanalar soni ko‘paymoqda.

Indoneziyada Past Sumatra hamda uchuvchi hududlarda suvlar uylarni bosib, ko‘plab odamlar xavfsiz joylarga ko‘chirilmoqda. Qidiruv-qutqaruv ishlariga qattiq to‘lqin bo‘lmoqda; ayrim hududlarda odamlar oziq-ovqat uchun do‘konlarni qidirayotgan ko‘rinishda ko‘rinmoqda.

Tapanuli hududi eng og‘ir sharoitlardan biri bo‘lib, mahalliy aholi oziq-ovqat talablari uchun kurashmoqda. Jakarta rasmiylari Sumatra uchun favqulodda holat e’lon qilish yo‘lini ko‘rib chiqmoqda, bu yordam choralarini tezlashtirishi mumkin.

Tailanddagi Hat Yai shahri esa bir kunda 335 mm yog‘ingarchilik ko‘rsatkichini olgan, bu 300 yil ichida eng yirik yomg‘irlardan biri sifatida qayd etildi. Shahar shifoxonalarida jarayonlar og‘irlashgani uchun nekrologik xizmatlar sovuq zaxira transportlariga ko‘chirilmoqda; haydovchilar va mahalliy aholi yordam vazifalarini kutmoqda.

Mamlakatlar hukumati kompensatsiya choralari, oila a’zolari yo‘qolganlar uchun to‘lovlar joriy etilmoqda: Tailandda mos ravishda ikki million baht (taxminan 682 million so‘m) miqdorida yordam ko‘rsatish rejalashtirilgan.

Malayziyada Perlis viloyatidagi suv yo‘qotishlari keng ko‘lamli bo‘lib, tom ma’noda ko‘plab aholi boshpanalarda yashamoqda. Shu bilan birga, Sri-Lanka, Vetnam va region bo‘yicha boshqa hududlar ham mos ravishda yomg‘irlar va qoramollar tufayli zarar ko‘rmoqda. Muhim tomoni shundaki, har yili iyun–sentyabr o‘rtasidagi monsoon mavsumi kuchli yog‘ingarchiliklar keltirib chiqaradi va iqlim o‘zgarishi natijalarini yanada ko‘zga ko‘rsatmoqda.

Ekspertlar sharhi: “Bunday ekstremal ob-havo hodisalari iqlim o‘zgarishi ta’siri bilan bog‘liq bo‘lishi ehtimoli yuqori. Yomg‘irlar kuchaymoqda va toshqinlar yanada tez paydo bo‘lmoqda, – deydi meteorologlar. – Bunday xavflarga qarshi yanada kuchli tadbirlar va xavfsizlik qoidalari zarur.”

Qisqa xulosa: Mintaqada kuchli yomg‘irlar, toshqinlar va suv to‘kilishlari ko‘paymoqda; iqlim o‘zgarishi tufayli bu hodisalar ko‘proq yuz berishi mumkin. Hukumatlar favqulodda yordam va xavfsizlik choralari uchun resurslarni ko‘paytirishga intilmoqda.

Yaqin kelajakda yomon ob-havo hodisalarining soni ko‘payishi ehtimoldan xoli emas, chunki iqlim o‘zgarishi shamollarni kuchaytirib, yomg‘ir miqdorini ko‘paytirmoqda. Manba: BBC News