Bangladesh gazeta ofislari yonib ketdi: namoyishlar matbuot erkinligini sinovga oldi
Bangladeshda namoyishlar yetishi bilan Daily Star (Inglizcha) va Prothom Alo (Bengalcha) ofislari talon-taroj bo‘ldi; jurnalistlar xavfsizligi va mustaqil matbuot kelgusi saylov oldidagi vaziyatga ta’sir qilmoqda.
Bangladeshda so‘nggi namoyishlar matbuot erkinligini yana sinovga solmoqda. Ko‘plab namoyishchilar ikki katta gazetaning ofislarini bosib olib, jurnalistlarning xavfsizligini tahdid ostiga qo‘yishdi. Bu voqealar kelgusi saylov oldidagi jiddiy siyosiy muhitni yanada tomchilar bilan to‘ldirdi.
Kecha tunida yuzlab namoyishchilar Daily Star gazetasining inglizcha versiyasi ofisini hamda bengalcha nashr Prothom Alo ning ofislarini bosib olishdi. Huquqiy xavfsizlik darajasining pasayishi fonida voqealar kechasi davom etdi va ertaga ham davom etdi.
Daily Star o‘z bayonotida “matbuot erkinligi uchun dunyodagi eng qorong‘i kunlardan biri” deb ta’kidlagan bo‘ldi.
INLIBER bilan suhbatlashgan rasmiylaridan Kamal Ahmed aytganidek, 35 yil ichida birinchi marta Daily Star bosma nashrini juma kuni chiqara olmadi va yaqin kunlarda faoliyatini vaqtincha to‘xtatishi mumkin.
Ofislar tomlarida 28 nafar hamkasbi soatlar davomida havo kutib qolish uchun qamalib qolgan; ular qo‘shimcha harbiy kuchlar kelgach qutqarilgan.
Binolarning katta qismlari yondirilib ketgani aytilmoqda, jismoniy jarohatlar jiddiy bo‘lmagan bo‘lishi ma’lum qilindi; Prothom Alo binosidan ham tutun chiqayotgani ko‘rildi.
Nimaga ularning ofislari hujumga uchragani aniq emas; ularning hammasi uzoq yillar davomida dunyoviy va ilg‘or matbuot sifatida tanilgan. 2024 yil iyulidan beri ular vaqtinchalik hukumat siyosatlariga nisbatan tanqidiy bo‘lib kelgan.
Vaqtiy hukumat zo‘ravonlikni qoralab, “jurnalistlar ustiga hujumlar haqiqatga hujumdir” degan bayonot chiqardi va jinoyatchilarni to‘liq javobgarlikka tortish bo‘yicha chora-tadbirlar ko‘rilishini ta’kidladi. Hukumat bu jarayonning mamlakatning demokratik yo‘lidan chekinmasligini ta’kidlab o‘tdi.
Shu kecha shaharlar bo‘yicha muhim binolar, jumladan mamlakatning birinchi prezidenti Sheikh Mujibur Rahmanning uyi ham zarar ko‘rdi. Bangladesh kelgusi fevral oyida saylovlarni o‘tkazishni rejalashtirgan edi.
Shorif Osman Hodi, 32 yosh, Inqilab Mancha talabalar harakatining yetakchilaridan biri bo‘lib, Hasina hukumati bilan bog‘liq masalalarda qora ovoz sifatida tanilgan. U Hindistonni ham tanqid qiluvchi sifatida tanilgan edi; Hasina esa Hindistonda o‘zini taqiqlangan boshpana ichida yashamoqda. Hodi fevral oyidagi saylovlarda mustaqil nomzod sifatida qatnashishni maqsad qilgan edi, lekin 12-dekabr kuni Daka shahridagi masjiddan chiqish paytida niqobli hujumchilar tomonidan otildi va Singapurdagi shifoxonada vafot etdi.
Nobel sovrindori Muhammad Yunus bu o‘limni mamlakat uchun “uzilmas yo‘qotish” deb ta’riflab, uni saylov yo‘lini chetlab o‘tishni maqsad qilganlar tomonidan oldindan rejalashtirilgan hujum deb atadi.
Vaqtiy hukumat shanba kuni milliy qurbonlik kuni deb e’lon qilindi. Tergovlar davom etmoqda va bir necha odam hibsga olinganligi ma’lum qilindi.
Hasina 2024 yil avgustidan boshlab Hindistonda siyosiy boshpana topgan edi; talaba tashabbuslari bilan boshlangan namoyishlar 15 yil davom etgan avtoritar boshqaruvdan chiqish yo‘lini ko‘rsatdi. Noyabrda u insoniyatga qarshi jinoyatlar uchun o‘lim jazosi bilan ma’muriy qaror qabul qilindi; namoyishlar davrida taxminan 1 400 kishi nobud bo‘lgan deb hisobot beradi.
Hozirgi vaziyat fevral oyidagi saylovlar oldidagi siyosiy barqarorlik uchun yana katta sinov bo‘lib qolmoqda.
Ekspert fikri
Ekspert fikri: Bu voqealar matbuot erkinligi va siyosiy barqarorlik o‘rtasidagi nozik muvozanat borligini ko‘rsatadi. Jurnalistlarni himoya qilish va mustaqil tahririyatlarni qo‘llab-quvvatlash hozirgi paytda alohida e’tibor talab qiladi.
Qisqa xulosalar
Voqealar matbuot erkinligi va siyosiy islohotlar o‘rtasidagi murakkab munosabatlarni namoyon etdi. Ofislarda talon-taroj bo‘lishi jurnalistlar xavfsizligini ustuvor masala ekanligini ko‘rsatdi. Fevral oyidagi saylovlar oldidagi siyosiy muhit esa barqarorlik uchun ko‘proq chora-tadbirlar talab qiladi.
Voqea matbuot erkinligini himoya qilish uchun siyosiy barqarorlik zarurligini ko‘rsatmoqda. BBC xabari manba sifatida olingan bo‘lib, hodisaning keng kontekstini yoritadi.
Siz Dunyo yangiliklari bo'yicha eng so'nggi yangiliklar va aktual voqealarni 19-12-2025 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Bangladesh gazeta ofislari yonib ketdi: namoyishlar matbuot erkinligini sinovga oldi " sizga Dunyo yangiliklari sohasidagi eng dolzarb va ishonchli ma'lumotlarni taqdim etadi. Har bir yangilik chuqur tahlil qilingan va sizga foydali bilimlar berish uchun tayyorlangan.
Bangladesh gazeta ofislari yonib ketdi: namoyishlar matbuot erkinligini sinovga oldi haqidagi ma'lumotlar sizga Dunyo yangiliklari bo'yicha qarorlaringizni yanada to'g'ri qilishga yordam beradi. Saytimizda yangiliklar doimiy yangilanadi va Jurnalstika standartlariga to'liq javob beradi.