Avstraliyada 16 yoshgacha bo‘lganlar uchun ijtimoiy tarmoqlar cheklovi
10-dekabrdan boshlab Avstraliyada 16 yoshgacha bo‘lgan foydalanuvchilar ijtimoiy tarmoqlarda akkaunt ocholmaydi. Bolalarning xavfsizligini himoya qilishga qaratilgan bu qonun fuqarolik fikri va erkin muloqot masalalarini ham ko‘tarmoqda.
Avstraliyada 10-dekabrdan boshlab 16 yoshgacha bo‘lgan foydalanuvchilar uchun ijtimoiy tarmoqlarda akkaunt ochishni cheklash rejasi joriy etiladi. Meta, TikTok va YouTube kabi platformalar endi yoshlar uchun ro‘yxatdan o‘tishni to‘xtatishi yoki mavjud akkauntlarni tugatishi majburiy bo‘ladi.
Hukumat va bu soha vakillari bolalarning xavfsizligini himoya qilish, zararli kontent va uni targ‘ib qiluvchi algoritmlardan himoya qilishni asosiy maqsad deb hisoblaydi. Biroq bu siyosat Oliy sudga da’vo sifatida kiritildi, 15 yoshli ikki nafar bola tomonidan qo‘llab-quvvatlanmoqda.
Qonunning mohiyati va tanqidlar
Qonun 10-dekabrdan boshlab 16 yoshgacha bo‘lgan shaxslar ijtimoiy tarmoqlarda akkaunt yaratolmaydi, deb belgilaydi. Platformalar yoshni tasdiqlash, xavfsiz qoidalarni kuchaytirish va zararli kontentni aniqlash vositalarini yanada mustahkamlashi kerak bo‘ladi.
Shikoyat Nyu-Janubiy Uels viloyati parlamentari Jon Ruddik boshchiligidagi Digital Freedom Project tomonidan Oliy sudga kiritildi. Unda 15 yoshli Noah Jones va Macy Newland kabi yigitlar ham sherik bo‘lgan.
Noah Jonesning nuqtai nazari
Noah Jones INLIBER Radioda Today dasturi mehmoni bo‘lib, onlayn xavflar borligini tan oladi, lekin 16 yoshgacha bo‘lganlarni cheklash to‘g‘ri yechim emasligini aytdi. “Biz bu platformalarning resurslarini jarimalardan qochish uchun ishlatmaymiz; ularni predatorlar va zararli kontentni yo‘q qilishga yo‘naltirish kerak,” dedi u.
Macy Newlandning fikri
Macy Newland onlayn muammolarni tan oladi, ammo ijtimoiy tarmoqlar, o‘yinlar va ekran vaqtining ijobiy taraflari ham borligini ta’kidladi. “Ta’lim, aloqa va jamiyatga qo‘shilish – bu sohada ko‘plab foydali narsa bor,” deydi u. Ular cheklov o‘rniga onlayn xavflar haqida ko‘proq bilim berish, xavfsizlikni kuchaytirish va yoshlarni mas’uliyat bilan foydalanishga o‘rgatishni taklif qilmoqda.
Raqamli siyosatga munosabatlar
Raqamli Erkinlik Loyihasidan xabardor bo‘linganidan so‘ng, Axborot Texnologiyalari vaziri Anika Wells davlat siyosatini qat’iy olib borish istagini bildirdi: “Biz tahdidlar oldida qo‘rqmaymiz; ota-onalar nomidan ham favqulodda yo‘naltirishlar qilamiz.”
Javoblar tarafidan keng ko‘ngilli fikrlar mavjud: katta yoshli fuqarolar ko‘plab hollarda qonunni ma’qullaydi, biroq ayrim tadqiqotlar bolalarni ijtimoiy tarmoqlardan haydash ruhiy salomatlikka zarar yetkazishi mumkinligini aytadi.
Ekspert fikri
Ekspert fikri: Digital Freedom Project rahbari John Ruddickga koʻra, bolalarni xavfsiz saqlash uchun qonun kuchli bo‘lishi kerak, biroq u keng qamrovli yechimlar bilan to‘ldirilishi shart. U yoshlarni online xavflardan himoyalash uchun ta’lim, xavfsizlik choralari va yordam manbalarini birlashtirish zarurligini ta’kidlaydi.
Qisqa xulosa
Qisqa xulosa: 16 yoshgacha bo‘lganlar uchun cheklovlar ba’zi hollarda xavfsizlikni kuchaytirishi mumkin, lekin erkin muloqot va axborot olish imkoniyatini cheklashi ham ehtimoldan xoli emas. Muammoni hal etish uchun ta’lim, kuchli xavfsizlik choralari va yoshlarni online xavflardan xabardor qilish zarur. Hozirgi da’vo bo‘yicha Oliy sud qarori kutilmoqda.
Ko‘pchilik fikricha, yoshlarning xavfsizligini ta’minlash uchun yoshga mos yondashuv, ta’lim va xavfsizlik choralarini kuchaytirish zarur, erkin muloqot esa buzilmasin. Manba: BBC News