Dubay oilasidan keladigan vasiylik tortishuvi: sobiq rafiqa hibsga olinishi xavfi haqida xabar

Dubayda yashovchi Zeynab Javodli sobiq eri bilan uch farzandining vasiyligini hal qilish bo‘yicha davom ettirilayotgan tortishuvdan xavotirga tushmoqda. 2019-yildan beri davom etayotgan nizoda bolalarning yashash tartibi bir necha bor o‘zgargan va yozg‘ichi taraflar o‘zlarining turli da’vo va ayblarini ilgari surmoqda.

Kontekst: kelishuvlar va yurisdiktsiya

Javodli aytishicha, 2022-yilda Dubayning hokimi – Sheyx Muhammad bin Rashid Al Maktoum tomonidan belgilangan bir kelishuvga ko‘ra u bolalarning bolalikdan boshlab yolg‘iz yurtida yashashi, uy-joy va boshqa yordamlar bilan ta’minlanishi majburiy bo‘lgan. Keyinroq bolalar bo‘yicha vasiylik Shoh Saeed bin Maktoum bin Rashid Al Maktoumga o‘zgargan. Ular kelishuv bo‘yicha farzandlar onasi sifatida Javodlini qisman cheklovlar asosida qo‘llab-quvvatlaganligini da’vo qilganlar.

Hozirgi vaziyat

So‘nggi oylar ichida ota-ona farzandlarni mazkur makonda bo‘lish bo‘yicha o‘zaro farqlanib, ko‘p marta farzandlar kim bilan bo‘lishi bo‘yicha o‘zaro tortishuvlar bo‘lmoqda. Javodli esa bolalar Feenlaridagi tarbiya va xavfsizlikni ta’minlashga qaratilgan choralarga rioya etganini aytadi. U onlayn efirlar orqali yordam so‘raganidan so‘ng, uning ayblovlari internetda keng yoritildi va o‘z-o‘zidan e-nerdoshlik jinoyatlariga uchrashi mumkinligi ko‘rinib qoldi.

8 noyabr kuni Javodli bolalarni 3 soatlik ko‘rik-chorraha markaziga olib borganida, bolalar uning yoniga yo‘qolsin deb murojaat qilganlar. Ularning yo‘lini avtomobillar to‘sib qo‘yganini aytadi, bu sahnalarda u haydovchisiga bolalarni o‘zi bilan olib chiqib ketishni buyurganini da’vo qilgan. Buni naq yo‘qotish bo‘lgan deb atagan bo‘lishi mumkin, lekin u o‘zining sahnalarni ijtimoiy tarmoqlarda tarqatishi bilan vaziyatni yoritishga majbur bo‘lganligini ta’kidlaydi.

Javodli o‘z uyida bolalari bilan qolmoqda, ularni xavfsiz deb hisoblash uchun tashqariga chiqishdan saqlanmoqda. Uch farzand – 9, 7 va 6 yoshlar – maktabga borishdan saqlanmoqda.

Siyosiy-sudiy manzarasi va qarorlar

Hozirgi vaqtda UAE rasmiylaridan biron-bir izoh berilmagan bo‘lsa-da, Shoh Saeedning tarafidan yuridik guvohliklar berilgan depozitlar orqali holatga boshqa nuqtai nazar qo‘yilgan. Qarorlarda Javodli bolalarni bolalardan olib chiqishda «bolalarni zo‘ravonlik bilan qo‘lga olish» yoki ularni otasining xatti-harakatlaridan asrash kabi ayblovlar o‘rtaga tashlangan. Javodli esa bularni rad etib, dalillarini sudga taqdim qilayotganini aytadi.

David Haigh – Javodli nomidan ish olib borayotgan britaniyalik advokat – oldindan esa bayonotlar, oilaviy huquq janjallarida o‘xshash holatlar bo‘lganini alohida ta’kidlaydi. U Yaqin Sharqdagi boshqa o‘yinlar bilan bog‘liq holatlarni ham esga oladi. Ularning fikricha, Dubay jismoniy va ma’naviy farovonlikni ko‘rsatsa-da, ayrim ayollar uchun vaziyat ko‘proq nozik kechmoqda.

Xalqaro kontekst

Elon qilinadigan ma’lumotlarda sobiq Shohiyarlar oilasidagi ayollar bo‘lgan holatlar e’tibor markazida bo‘lmoqda. Prinsessa Hayya 2019-yilda Dubaydan qochib ketganidan so‘ng, UK sudi tomonidan uning farzandlari bo‘yicha yakuniy huquqiga egalik qilgani haqida gaplar bor. 2018-yilda Dubay shohi oilasidan Latifa qizining qochishi haqida ham keng tarqalgan maqolalar mavjud. Javodli va Haigh bu kabi holatlar Dubay o‘zini inson huquqlarini rivojlantirishga intilayotganini ko‘rsatadi, degan fikrlarni ko‘rsatadi, biroq ayrim hollarda bu yondashuvlar haqiqiy amaliyotdan farq qilishi mumkin.

AsosiyTakeaways

• Vasiylik tortishuvi: uch farzand bo‘yicha vasiylik qarorlari turli bosqichlarda o‘zgarib, oilalardagi tortishuvlar kuchaymoqda.
• Ijtimoiy tarmoqlar xavfi: onlayn efirlar jarayonlarni rasmiy yo‘l bilan hal etish o‘rniga yangi xavf-xatarlar keltirib chiqarishi mumkin.
• Rasmiy jamoa javobi: rasmiylar tegishli holatda izoh bermagan bo‘lsa-da, holat duch kelgan yuridik jarayonlar davom etmoqda.
• Xalqaro madaniyat va huquq: Dubayda ayollar huquqlari bilan bog‘liq keng qamrovli bahslar davom etmoqda, lekin amaliyotlar hamon turli xil sharhlar bilan qabul qilinmoqda.