Aromatik shamlar va diffuzorlar sog‘liq uchun xavflimi? Parfyumer haqiqatni ochib beradi

Bugungi kunda deyarli har bir uyda kamida bitta aromatik sham yoki diffuzor mavjud. Lekin ularni ishlatish xavfsizmi yoki yasmi? Jasmin va vanil hidi organizmga zarar yetkazadimi? Mutaxassis bilan birgalikda bu savollarga javob topamiz.

Uyda yoqimli hidlarning bo‘lishini hamma yaxshi ko‘radi. Aromalar qulay muhit yaratib, kun davomida to‘plangan charchoqni kamaytiradi, dam olishga yoki aksincha, yangi kuch bilan to‘lishga yordam beradi. Shu sababli aromatik shamlar, diffuzorlar, efir moylari, sasha va havo tozalagichlar kundalik hayotimizning ajralmas qismiga aylangan. Ular nafaqat yangi havoni taqdim etadi, balki romantik kayfiyat va hatto terapevtik ta’sir ko‘rsatadi. Ammo so‘nggi paytlarda bunday mahsulotlar kimyoviy tarkibga ega bo‘lib, sog‘likka zarar yetkazishi mumkinligi haqida xavotirlar paydo bo‘lmoqda.

Masalan, Perdu Universitetining yaqinda o‘tkazgan tadqiqoti aromatik mahsulotlarning havo sifatini keskin yomonlashtirishi mumkinligini ko‘rsatdi. Ular isitilganda nanozarrachalar chiqaradi, ular nafas yo‘llariga chuqur kirib, qon aylanishiga ham ta’sir qilishi mumkin, bu esa salomatlik muammolariga olib kelishi mumkin.

Olimlar aniqlashicha, ushbu zarrachalar miqdori gazli pechlar, dizel dvigatellari va oddiy shamlarning chiqaradigan chiqindilariga teng. Buning asosiy sababi — aromatik moddalar tarkibidagi terpenlarning havodagi ozon bilan reaksiyaga kirishishi natijasida zararli moddalar hosil bo‘lishidir. Ayniqsa, aromatik mumlardan foydalanganda zarracha miqdori soniyasi 483 milliongacha yetadi, ularning ko‘p qismi yuqori nafas yo‘llariga tushadi.

Olimlar bunday jarayonlarni binolar ventilyatsiyasini loyihalashda va uy uchun aromatik mahsulotlarni tanlashda hisobga olish zarurligini ta’kidlaydilar. Aks holda, bunday vositalar qulaylik yaratish o‘rniga havoni ifloslantirishi mumkin.

Unda haqiqat va mish-mish o‘rtasidagi farq nima? Sevimli aromalarimiz haqiqatan ham xavfli yoki bu faqat ortiqcha vahima? ZAMONA ushbu savollarga By Kaori brendi asoschisi va parfyumer Yuliya Velcheva-Lutak bilan birga javob topishga harakat qildi.

Yuliya Velcheva-Lutak
parfyumer va By Kaori brendi asoschisi

“Afsuski, marketingda «Ehtiyot bo‘ling» va «Xavfli» so‘zlari juda samarali ishlaydi. Bunday maqolalar tez tarqaladi va mualliflar ko‘p repostlar oladi. Ehtimol, yaqinda «Terpenlarsiz» yoki Terpen free belgisi ostidagi mahsulotlar paydo bo‘lishi mumkin.

Har yili yoki hatto har yarim yilda hayotimizga noma’lum nomdagi komponentlar kirib keladi, ular hayotimizga tahdid soladi deyishadi. Ammo terpene nima, ularning foydasi bormi yoki ularni tibbiyotda ishlatish haqida kimdir o‘ylamaydi. Oddiy qilib aytganda, odamlar asrlar davomida shamlar, efir moylari va aromaterapiyadan foydalangan. Hozirgi kunda kimyogarlar va parfyumerlar tabiiy ingredientlarning analoglarini yaratib, eng jasur aroma g‘oyalarini hayotga tatbiq etishmoqda. Asosiysi, mahsulot sifatiga e’tibor bering, tanish bo‘lmagan so‘zlarga emas,” — deydi ekspert.

Eng katta xavotir aromatik shamlarning yonishi paytida zaharli moddalarning chiqarilishi bilan bog‘liq. Ko‘pincha formaldegid, benzol va toluol nomidagi moddalar havoga chiqishi mumkinligi haqida gapiriladi. Ammo bu arzon, sintetik aromalar va parafinli mumdan tayyorlangan shamlarga taalluqli. Shuning uchun Yuliya sifatli mahsulotlarni tanlashni maslahat beradi, chunki faqat shunda sog‘liq xavfsizligi kafolatlanadi:

“Sifatli mahsulotlar majburiy sertifikatsiyadan o‘tadi, rasmiy tashkilotlar tomonidan tekshiriladi va laboratoriyalarda ishlab chiqiladi. Masalan, bizning mahsulotlarimizda Fransiyadan keltirilgan xom ashyo ishlatiladi va ular Yevropa sifat standartlariga javob beradi. Ba’zi brendlar esa mahalliy standartlarga yoki AQSh sertifikatlariga ega. Bunday sham yoki diffuzorda zararli modda bo‘lishi mumkin emas, chunki bu qonun bilan taqiqlangan!”

Ko‘pchilik parafinli shamlar zararli deb hisoblaydi, chunki ular yonayotganda zaharli moddalarning chiqarilishi mumkin, ayniqsa ularning tarkibida sintetik aromalar va rang beruvchilar bo‘lsa. Shuningdek, ayrim insonlarda sham va diffuzorlardagi aromalarga allergiya paydo bo‘lishi mumkin, chunki ularning tarkibida uchuvchi organik birikmalar va sintetik hidlar bo‘ladi.

Bunday holatlar mavjud bo‘lsa-da, parfyumerning fikricha, allergiya ko‘proq individual xususiyat bo‘lib, mahsulotdan qat’iy nazar yuzaga kelishi mumkin. Masalan, odamlar tabiiy meva yoki sabzavotga ham allergiya qilishi mumkin. Hozirgi kunda, shuningdek, parafin ham zararli emasligi aniqlangan.

“Biz ekologik yondashuvni qo‘llab-quvvatlaymiz, shuning uchun 100% xavfsiz kokos mumidan foydalanamiz. Asosiysi, xaridor ongli bo‘lishi kerak va tasdiqlanmagan tadqiqotlar yoki sun’iy yaratilgan shov-shuvga ishonmasligi lozim. Mahsulot tanlayotganda e’tiborli bo‘ling, sertifikatlarini so‘rang — bizda bu jarayon juda oshkora va halol. Hayot go‘zalligidan va sevimli aromalardan zavqlaning, noma’lum so‘zlardan qo‘rqmang!”

Sog‘lig‘ingizga zarar yetkazmasdan sevimli aromalardan bahramand bo‘lish uchun quyidagi oddiy qoidalarga amal qiling:

• Tabiiy mumlardan (asalarichilik, soya, kokos) tayyorlangan shamlarni va metall asosga ega bo‘lmagan fitillarni tanlang.

• Keskin sintetik hidlardan va tarkibida noma’lum «parfyumeriya kompozitsiyalari» bo‘lgan mahsulotlardan qoching.

• Shamni bir marotaba 2-3 soatdan ortiq yoqmaslikka harakat qiling.

• Aromatik vositalardan foydalangandan so‘ng xona havosini shamollating.

• Diffuzor tanlaganda uning asosida spirt yoki tabiiy moylar bo‘lishiga e’tibor bering, sintetik erituvchilardan voz keching.

Foto: Shutterstock/Fotodom.ru/Vera Prokhorova/Josep Suria/Ground Picture

Siz Sog‘lomlik va Farovonlik bo'yicha eng so'nggi yangiliklar va aktual voqealarni 01-01-2025 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Aromatik shamlar va diffuzorlar sog‘liq uchun xavflimi? Parfyumer haqiqatni ochib beradi " sizga Sog‘lomlik va Farovonlik sohasidagi eng dolzarb va ishonchli ma'lumotlarni taqdim etadi. Har bir yangilik chuqur tahlil qilingan va sizga foydali bilimlar berish uchun tayyorlangan.

Aromatik shamlar va diffuzorlar sog‘liq uchun xavflimi? Parfyumer haqiqatni ochib beradi haqidagi ma'lumotlar sizga Sog‘lomlik va Farovonlik bo'yicha qarorlaringizni yanada to'g'ri qilishga yordam beradi. Saytimizda yangiliklar doimiy yangilanadi va Jurnalstika standartlariga to'liq javob beradi.