Amerika Qo‘shma Shtatlarining Iqtisodiy Tiklanish Dasturi: Maqsadlari va Natijalari

Adam Xeyz, Ph.D., CFA, moliyaviy sohada 15 yildan ortiq tajribaga ega, Wall Streetda derivativ savdogari sifatida ishlagan mutaxassis. U iqtisodiyot va xulq-atvor moliyasi sohalarida ham katta bilimga ega. Adam iqtisodiyot bo‘yicha magistr darajasini The New School for Social Researchda, sotsiologiya bo‘yicha doktorlik darajasini Wisconsin-Madison universitetida olgan. Shuningdek, CFA sertifikatiga ega va FINRA Series 7, 55 va 63 litsenziyalarini qo‘lga kiritgan. Hozirda u Ibroniy universitetida iqtisodiy sotsiologiya va moliya ijtimoiy tadqiqotlari bo‘yicha ilmiy ishlar olib boradi va dars beradi.

Amerika Tiklanish va Qayta Investitsiya Qonuni (ARRA) — 2008-yilgi katta iqtisodiy inqirozdan so‘ng AQSh iqtisodiyotini jonlantirish uchun qabul qilingan keng qamrovli moliyaviy stimulyatsiya dasturi.

ARRA Nima?

ARRA AQSh Kongressi tomonidan qabul qilingan va iqtisodiy inqirozning salbiy ta'sirlarini kamaytirish maqsadida moliyaviy yordamni taqdim etgan qonun. Ushbu dastur yangi ish o‘rinlarini yaratish, soliq yengilliklari taqdim etish va aholining turli qatlamlarini qo‘llab-quvvatlash uchun mo‘ljallangan keng ko‘lamli federal xarajatlarni o‘z ichiga oladi.

Asosiy Nuqtalar

• ARRA 2009-yil 17-fevralda Prezident Barak Obama tomonidan imzolangan va iqtisodiy inqiroz davrida amalga oshirilgan eng yirik stimulyatsiya dasturidir.
• Dastur dastlab $787 milliard miqdorida moliyalashtirilgan, keyinchalik bu summa $831 milliardga oshirilgan.
• Moliyalashtirish sog‘liqni saqlash, infratuzilma, ta'lim sohalari va soliq imtiyozlari kabi yo‘nalishlarga yo‘naltirilgan.
• Ushbu qonun dastlab siyosiy bahs-munozaralarga sabab bo‘lgan, qo‘llovchilar va qarshilar o‘z fikrlarini bildirishgan.
• ARRA ning iqtisodiy inqirozni tugatishda roli hozirgacha bahs-munozarali mavzu hisoblanadi.

ARRA Tarkibi va Maqsadlari

ARRA ning asosiy vazifasi iqtisodiyotning sustlashgan sohalarini rag‘batlantirish edi. Asosiy yo‘nalishlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Infratuzilma – $85 milliard

Mahalliy loyihalarni qo‘llab-quvvatlash, buzilgan ko‘priklarni ta'mirlash, jamoat transportini kengaytirish kabi ishlarga yo‘naltirilgan. Hukumat "tez ishga tushadigan" loyihalarni moliyalashtirish orqali mablag‘larni tezroq mahalliy jamiyatlarga yetkazishga intilgan.

Sog‘liqni Saqlash – $138 milliard

Kasalxonalar va shifokorlarni elektron bemor yozuvlariga o‘tkazishga rag‘batlantirish, ishsiz qolgani uchun tibbiy sug‘urta dasturini kengaytirish va Medicaid xarajatlarini qoplash uchun mablag‘ ajratilgan.

Ta'lim – $108 milliard

Davlatlar va mahalliy maktab tumanlariga o‘qituvchilar maoshi va ta'lim dasturlarini qo‘llab-quvvatlash uchun ajratilgan. Shuningdek, Head Start va maxsus ta'lim dasturlariga ham mablag‘ taqsimlangan. Talabalar uchun federal stipendiyalar (Pell Grants) maksimal miqdori oshirilgan.

Soliq Imtiyozlari va Qo‘shimcha Yordamlar – $260 milliard

Oilalarga soliq yengilliklari, ish haqi ushlab qolinishining kamaytirilishi, ijtimoiy nafaqalar va nogironlar uchun qo‘shimcha yordamlar kiradi. Birinchi marta uy sotib oluvchilarga $8,000 miqdorida soliq krediti berilgan.

ARRA ga Bo‘lgan Munosabat

Qonun dastlab siyosiy qarama-qarshiliklar bilan qabul qilingan. Iqtisodchilar orasida ham stimulyatsiya samaradorligi haqida turlicha fikrlar mavjud edi. Ba'zilar bu choralarni yetarli deb hisoblamagan bo‘lsa, boshqalar iqtisodiy o‘sishni tezlashtirganini ta'kidlagan.

Masalan, iqtisodchi Pol Krugman ARRA ni makroiqtisodiy nazariyalarga muvofiq samarali choralar sifatida ko‘rib, uning iqtisodiy o‘sishni boshlashda muhim rol o‘ynaganini ta'kidlagan, ammo bu o‘sishning yetarlicha kuchli emasligini qayd etgan.

ARRA ga O‘rnatilgan Tanqidlar

Qarshilar hukumat xarajatlari samaradorligi past va byurokratik to‘siqlarga duch kelishini ta'kidlagan. Iqtisodchi Li Ohanian ARRA ning iqtisodiy asoslari eskirgan va xato ekanligini, davlatning xususiy investitsiyalar va ish o‘rinlari yaratishga rag‘batlantirishining ko‘proq samarali bo‘lishini ta'kidlagan.

ARRA ning Natijalari

ARRA ning aniq samaradorligini baholash qiyin, chunki agar qonun qabul qilinmaganda nima bo‘lishini aniq aytib bo‘lmaydi. Ammo iqtisodchilar tomonidan olib borilgan tahlillar shuni ko‘rsatadiki, stimulyatsiya dasturi ish o‘rinlarining tiklanishiga sezilarli ta'sir qilmagan va ayrim holatlarda iqtisodiy tiklanishni kechiktirgan bo‘lishi mumkin.

Kongress keyinchalik ARRA uchun ajratilgan mablag‘larni oshirgan va 2009-2019 yillar davomida umumiy xarajat $831 milliardga yetgan.

2008-yildan keyingi iqtisodiy tiklanish L shaklida bo‘lib, yalpi ichki mahsulot to‘rt yil ichida avvalgi darajasini tikladi, ish bilan ta'minlanish esa sakkiz yil davomida tiklandi. 2020-yil va undan keyingi pandemiya davrida yangi stimulyatsiya paketlari, jumladan CARES Act va 2021-yilgi qonunlar iqtisodiyotni yana jonlantirishga yordam berdi.

ARRA Iqtisodiyotga Nimalar Qildi?

ARRA iqtisodiy inqirozdan so‘ng iqtisodiyotni rag‘batlantirish, ish o‘rinlarini saqlab qolish va yangi ish o‘rinlari yaratish uchun qabul qilingan keng qamrovli paket edi. U ta'lim, infratuzilma, sog‘liqni saqlash va boshqa sohalarga yo‘naltirilgan dasturlarni o‘z ichiga olgan.

ARRA ning Asosiy Tarkibiy Qismlari

ARRA soliq yengilliklari, kreditlar kafolatlari va hukumat xarajatlari orqali iqtisodiyotni jonlantirishga qaratilgan. U oilalarga moliyaviy yordam, infratuzilma, ta'lim, sog‘liqni saqlash, qayta tiklanuvchi energiya va kichik bizneslarni qo‘llab-quvvatlashni o‘z ichiga olgan.

ARRA Sog‘liqni Saqlash Sohasiga Ta'siri

ARRA sog‘liqni saqlash sohasiga elektron sog‘liqni saqlash yozuvlarini joriy etishni rag‘batlantirish va ishsiz qolganlar uchun tibbiy sug‘urta imkoniyatlarini kengaytirish uchun mablag‘ ajratdi.

Xulosa

Amerika Tiklanish va Qayta Investitsiya Qonuni 2008-yildagi iqtisodiy inqirozga javoban qabul qilingan. Maqsadi ish o‘rinlarini saqlab qolish va yaratish, shuningdek iqtisodiyotni rag‘batlantirish edi. Natijada $831 milliard miqdorida xarajat amalga oshirildi. Qonunning samaradorligini aniq baholash qiyin, chunki iqtisodiy sharoitlar qanday bo‘lganini taqqoslash uchun aniq ma'lumot yo‘q.

Siz Moliyaviy Qonunlar va Mezonlar bo'yicha eng so'nggi yangiliklar va aktual voqealarni 05-05-2024 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Amerika Qo‘shma Shtatlarining Iqtisodiy Tiklanish Dasturi: Maqsadlari va Natijalari " sizga Moliyaviy Qonunlar va Mezonlar sohasidagi eng dolzarb va ishonchli ma'lumotlarni taqdim etadi. Har bir yangilik chuqur tahlil qilingan va sizga foydali bilimlar berish uchun tayyorlangan.

Amerika Qo‘shma Shtatlarining Iqtisodiy Tiklanish Dasturi: Maqsadlari va Natijalari haqidagi ma'lumotlar sizga Moliyaviy Qonunlar va Mezonlar bo'yicha qarorlaringizni yanada to'g'ri qilishga yordam beradi. Saytimizda yangiliklar doimiy yangilanadi va Jurnalstika standartlariga to'liq javob beradi.