Yurak Ritmi Buzilishi yoki Panika Hujumi: Qanday Farqni Aniqlash Mumkin?

Yuragingiz tez-tez urib, ko‘kragingiz siqilayotgandek his qilinsa va sizni kuchli xavotir qamrab olsa, bu atrial fibrillatsiya (AFib) yoki panika hujumi — yoki ikkalasi bir vaqtda bo‘lishi mumkin.

Atrial fibrillatsiya yurak ritmining eng keng tarqalgan buzilishlaridan biri bo‘lib, yurakning yuqori bo‘limlari (atriyalar) tartibsiz qisqarib, qon oqimini pastki bo‘limlarga (ventrikullarga) yetkazishda qiyinchilik tug‘diradi.

AFib paytida jismoniy belgilar ko‘p bo‘lishi mumkin, shuningdek, bu holat hissiy jihatdan ham stressli bo‘lishi mumkin. Ba’zi odamlar uchun AFib simptomlari panika hujumiga juda o‘xshash bo‘lib, ayni paytda qaysi holat yuz berayotganini aniqlash qiyin bo‘ladi.

AFib va panika hujumining asosiy farqlari

AFib va panika hujumlari bir vaqtda yoki alohida-alohida yuz berishi mumkin.

Ikki holat o‘xshash simptomlarga ega bo‘lsa-da, ularning kelib chiqish sabablari va ta’sirlari tubdan farq qiladi.

Asosiy mexanizmlar

AFib yurak kasalligi bo‘lib, yurakning yuqori bo‘limlarida elektr signallarining buzilishi natijasida yuzaga keladi. Bu esa yurak qisqarishining tartibsizligini keltirib chiqaradi.

Panika hujumlari esa asosan miyadagi emotsional jarayonlar bilan bog‘liq bo‘lib, ko‘pincha jismoniy simptomlar bilan namoyon bo‘ladi. Panika hujumining aniq sabablarini tushunish qiyin, ammo u neyrotransmitterlarning o‘zgarishi yoki miyadagi strukturaviy o‘zgarishlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

Emotsional omil

AFib ba’zi odamlar uchun bezovta qiluvchi bo‘lishi mumkin, ammo har doim emotsional omil mavjud emas.

Agar siz AFib bilan uzoq yashagan bo‘lsangiz, uning simptomlariga odatlanib ketgan bo‘lishingiz mumkin.

AFib ko‘pincha hech qanday emotsional javobsiz yoki hatto simptomlarsiz ham kechishi mumkin.

Panika hujumlari esa asosan kuchli emotsional tajriba sifatida namoyon bo‘ladi.

AFib simptomlari

AFib bilan yashaganda har doim simptomlar sezilmasligi mumkin. Eng keng tarqalgan belgilar quyidagilar:

• yurak urishining tezlashishi yoki tartibsizligi
• charchoq
• bosh aylanishi, hushdan ketish yoki bosh og‘rig‘i
• ko‘krakda og‘riq yoki bosim
• nafas qisishi
• qon bosimining pasayishi
• jismoniy faollikka chidamsizlik
• emotsional bezovtalik

Panika hujumining simptomlari

Panika hujumlari odatda quyidagi belgilar bilan kechadi:

• yurak urishining tezlashishi
• terlash
• titroq
• ko‘krakda og‘riq yoki bosim
• nafas olish qiyinlishuvi yoki siqilish hissi
• ko‘ngil aynishi
• sovuq terlash yoki issiqlik to‘lqinlari
• kuchli xavotir yoki qo‘rqish hissi
• bezovtalik
• qichishish yoki karıncalanma
• haqiqatdan yoki o‘zidan ajralib qolish hissi

DSM-5-TR (Mental Kasalliklar Diagnostik va Statistika Qo‘llanmasi, 5-nashr) ga ko‘ra, panika hujumlari birdaniga kelib chiqadigan va kuchli qo‘rqish yoki bezovtalik bilan tavsiflanadi, jismoniy simptomlar bo‘lishi shart emas.

AFib panika hujumlarini keltirib chiqaradimi?

Hozirgi paytda AFib bevosita panika hujumlarini keltirib chiqarishi haqida ilmiy dalillar yo‘q. Ammo agar AFib siz uchun juda stressli bo‘lsa, panika hujumlari yuz berishi mumkin.

Masalan, AFib simptomlari noqulay va qo‘rqinchli bo‘lishi mumkin, bu esa bezovtalikni kuchaytiradi.

Panika hujumlari AFibni keltirib chiqaradimi?

Anksiyete kasalliklarining AFib rivojlanishiga ta’siri keng o‘rganilmagan. Ammo 2019-yilda o‘tkazilgan tadqiqotda anksiyetening AFib uchun mustaqil xavf omili bo‘lishi mumkinligi qayd etilgan.

Ushbu tadqiqot mualliflari anksiyetening avtonom nerv tizimining o‘zgarishlariga olib kelib, yurak faoliyatiga ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini ta’kidlagan.

AFib va panika hujumlarini davolash usullari

O‘xshash simptomlar tufayli AFib yoki panika hujumini aralashtirib yuborish mumkin, ammo ularni davolash yo‘llari tubdan farq qiladi.

AFibni davolash

AFibni aniqlash uchun asosan elektrokardiogramma (EKG) diagnostikasi qo‘llaniladi, bu yurak faoliyatining vaqt davomida xaritasini beradi.

AFib aniqlanganda, shifokor hayot tarzi o‘zgarishlari, dori-darmonlar va ba’zan jarrohlik amaliyotlarini tavsiya qiladi. Hayot tarzini o‘zgartirish quyidagilarni o‘z ichiga olishi mumkin:

• vazn nazorati
• jismoniy faollikni ta’minlash
• alkogol iste’molini kamaytirish yoki to‘xtatish
• giyohvand moddalar bilan muomala qilish
• tuz iste’molini cheklash
• chekishni tashlash

AFib uchun quyidagi dori-darmonlar qo‘llanilishi mumkin:

• kaltsiy kanali blokatorlari
• beta-blokatorlar
• digoksin
• flekaynid
• propafenon

Shuningdek, insult, yuqori qon bosimi, qandli diabet yoki yuqori xolesterin kabi kasalliklarni boshqarishga yordam beruvchi dorilar ham kerak bo‘lishi mumkin.

Agar AFib jiddiy bo‘lsa, quyidagi jarrohlik usullari tavsiya qilinishi mumkin:

• pasekmejer implantatsiyasi
• elektrik kardiovertsiya
• ablatsiya
• chap atrial qo‘shimchasini yopish

Panika hujumlarini davolash

Panika hujumlari asosan psixologik yondashuvlar bilan, ayniqsa kognitiv xulq-atvor terapiyasi (KXT) yordamida davolanadi. Dori-darmonlar esa terapiyani qo‘llab-quvvatlash uchun ishlatiladi.

KXT jarayonida mutaxassis sizga panika hujumlarini keltirib chiqaruvchi fikr va xatti-harakatlarni qayta shakllantirishga yordam beradi.

Psixologik davolash stressni kamaytirish, yangi kurashish usullarini o‘rganish va dam olish texnikalarini rivojlantirishga qaratilgan.

Ko‘pchilik uchun KXT yetarli bo‘lsa-da, dori-darmonlar simptomlarni tezroq yengillashtirishga yordam beradi.

Panika hujumlarini davolashda quyidagi dori-darmonlar qo‘llaniladi:

• beta-blokatorlar
• antidepressantlar
• anksiyolitiklar

Agar panika hujumlari tez-tez takrorlansa va kundalik hayotingizga jiddiy ta’sir ko‘rsatsa, siz panika buzilishi bilan yashayotgandirsiz.

Xulosa

Atrial fibrillatsiya yurak ritmining buzilishi bo‘lib, yurak urishining tartibsizligi, charchoq, nafas qisishi va ba’zan emotsional bezovtalik bilan namoyon bo‘ladi.

Panika hujumlari bilan o‘xshash bo‘lsa-da, AFib yurak bilan bog‘liq bo‘lsa, panika hujumlari asosan miyadagi emotsional jarayonlarga asoslanadi.

Ikki holat bir vaqtda yuz berishi mumkin va biri boshqasini kuchaytirishi ehtimoli bor, ammo ular orasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri sabab-oqibat aloqasi mavjud emas.

Siz Jinsiy Salomatlik bo'yicha foydali maqolalarni 08-12-2022 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Yurak Ritmi Buzilishi yoki Panika Hujumi: Qanday Farqni Aniqlash Mumkin? " sizga Jinsiy Salomatlik sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

Yurak Ritmi Buzilishi yoki Panika Hujumi: Qanday Farqni Aniqlash Mumkin? maqolasi sizga Jinsiy Salomatlik bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.