Talab Qilingan Miqdor: Tushuncha, Ishlash Printsipi va Misollar

Talab Qilingan Miqdor Nima?

Talab qilingan miqdor – bu ma’lum bir vaqt davomida iste’molchilar tomonidan sotib olinadigan mahsulot yoki xizmatning umumiy hajmidir. Bu parametr bozorda mahsulot yoki xizmatning narxidan qat’iy nazar shakllanadi.

Talab qilingan miqdor va narx o‘rtasidagi munosabat talab egri chizig‘i deb ataladi. Ushbu munosabat qanchalik elastik (ya’ni narx o‘zgarishiga qancha sezgir) ekanligi talab elastikligi bilan o‘lchanadi.

Asosiy Qoidalar

• Talab qilingan miqdor iste’molchilar ma’lum bir vaqt ichida talab qiladigan mahsulot yoki xizmatning umumiy hajmidir.
• Bu parametr bozordagi narxga bog‘liq.
• Talab qonuniga ko‘ra, mahsulot narxi va talab qilingan miqdor o‘rtasida teskari bog‘liqlik mavjud.
• Mahsulot narxi pasaysa, talab qilingan miqdor oshadi va aksincha.

Talab Qilingan Miqdorni Qanday Tushunish Mumkin?

Mahsulot yoki xizmatning narxi iste’molchilar qancha miqdorda xarid qilishini belgilaydi.

Narx va Talab O‘rtasidagi Teskari Bog‘liqlik

Narx yuqori bo‘lsa, talab qilingan miqdor kamayadi; narx past bo‘lsa, talab oshadi. Bu talab qonunining asosiy tamoyilidir.

Muhim Eslatma

Teskari bog‘liqlik shuni anglatadiki, narx oshganda talab qilingan miqdor kamayadi, narx tushganda esa talab oshadi.

Talab Qilingan Miqdordagi O‘zgarish

Talab qilingan miqdordagi o‘zgarish – bu iste’molchilar ma’lum bir narxda xarid qilishga tayyor bo‘lgan mahsulot hajmidagi o‘zgarishdir. Bu o‘zgarish asosan narx o‘zgarishidan kelib chiqadi.

Talab Qilingan Miqdorning Oshishi

Mahsulot narxi pasayganda talab qilingan miqdor oshadi; narx oshganda esa kamayadi. Talab egri chizig‘ida bu o‘zgarish narxga bog‘liq holda nuqtaning harakatlanishi sifatida ko‘rsatiladi. Talab elastikligi esa talab qilingan miqdorning narxga nisbatan sezgirligini bildiradi.

Talab Qilingan Miqdorga Misol

Masalan, agar iste’molchilar kuniga har biri 5 AQSh dollariga sotilayotgan ikkita hot-dog xarid qilsa, talab qilingan miqdor ikki bo‘ladi. Narx 6 dollarga ko‘tarilganda, talab qilingan miqdor birtagacha kamayadi. Bu holatda talab egri chizig‘ida nuqta chapga harakatlanadi.

Aksincha, narx 4 dollarga tushganda, talab qilingan miqdor uchtagacha oshadi va nuqta o‘ngga siljiydi. Ushbu uchta nuqtani bog‘lab talab egri chizig‘ini hosil qilish mumkin.

Talab egri chizig‘i odatda pasayuvchi yo‘nalishda bo‘lib, vertikal o‘qda narxlar, gorizontal o‘qda esa talab qilingan miqdor aks ettiriladi. Narx pasaygani sayin talab qilingan miqdor oshadi. Har qanday o‘zgarish talab qilingan miqdorda egri chiziq bo‘ylab nuqtaning harakatlanishi sifatida ifodalanadi, bu esa talab egri chizig‘ining o‘zgarishi emas.

Tez Fakt

Talab egri chizig‘i iste’molchilarning xohishlari va boshqa omillar o‘zgarmaguncha saqlanib qoladi.

Narx o‘zgarishi talab qilingan miqdorga ta’sir qilsa, iste’molchilarning afzalliklari o‘zgarganida talab egri chizig‘i o‘zgaradi. Masalan, ekologik toza avtomobillarga talab oshganda, gaz bilan ishlaydigan avtomobillarga talab kamayadi va talab egri chizig‘i chapga yoki o‘ngga siljiydi.

Talab Elastikligi Nima?

Talab elastikligi – narx o‘zgarishiga nisbatan talab qilingan miqdorning o‘zgarish darajasini ifodalaydi. Agar talab elastik bo‘lsa, narx o‘zgarishiga talab sezilarli darajada o‘zgaradi.

Inelastik mahsulotlarda esa narx o‘zgarishiga talab nisbatan barqaror bo‘ladi. Masalan, insulin kabi dori-darmonlar inelastik mahsulotlarga misol bo‘lib, narx qanchalik o‘zgarishidan qat’iy nazar, talab deyarli o‘zgarmaydi.

Talab Qilingan Miqdorga Ta’sir Qiluvchi Omillar

Asosiy ta’sir ko‘rsatuvchi omil – bu mahsulot narxi. Narx oshganda talab kamayadi, pasayganda esa oshadi. Narx va talab o‘rtasidagi munosabat teskari.

Talab Qilingan Miqdor Faqat Jismoniy Mahsulotlarga Tegishlimi?

Yo‘q. Talab qilingan miqdor xizmatlarga ham tegishli bo‘lishi mumkin. Masalan, fotograf oilaviy suratga olish xizmatlarini arzon narxda taklif qilsa, buyurtmalar soni ko‘payadi, narx yuqoriroq bo‘lsa, buyurtmalar kamayadi.

Talab va Talab Qilingan Miqdor O‘rtasidagi Farq Nima?

Talab – iste’molchi qancha mahsulot xarid qilishga tayyorligini bildirsa, talab qilingan miqdor aynan ma’lum bir narxda qancha mahsulot xarid qilinishini ko‘rsatadi. Talab butun talab egri chizig‘ini ifodalasa, talab qilingan miqdor egri chiziqdagi bitta nuqta hisoblanadi.

Talab Jadvalida Talab Qilingan Miqdor Qanday Ko‘rsatiladi?

Talab jadvali – bu mahsulot yoki xizmatning turli narx darajalarida talab qilingan miqdorini ko‘rsatadigan jadvaldir. Ushbu jadval grafikada talab egri chizig‘iga aylantirilishi mumkin. Vertikal o‘qda narxlar, gorizontal o‘qda esa talab qilingan miqdor joylashadi. Odatiy talab jadvali ikki ustundan iborat bo‘lib, birinchi ustunda narxlar, ikkinchisida esa shu narxdagi talab qilingan miqdor ko‘rsatiladi.

Natija

Talab qilingan miqdor – iste’molchilar ma’lum bir vaqt ichida talab qiladigan mahsulot yoki xizmat hajmi bo‘lib, narxga bog‘liq. Bu munosabat talab egri chizig‘i shaklida ifodalanadi. Ayrim mahsulotlar narx o‘zgarishiga kam ta’sir qiladigan inelastik xususiyatga ega bo‘lishi mumkin.

Ushbu iqtisodiy tamoyillar iste’molchilar va ularning xarid qilish imkoniyatlariga bevosita ta’sir ko‘rsatadi.

Siz Iqtisodiyot bo'yicha foydali maqolalarni 23-05-2024 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Talab Qilingan Miqdor: Tushuncha, Ishlash Printsipi va Misollar " sizga Iqtisodiyot sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

Talab Qilingan Miqdor: Tushuncha, Ishlash Printsipi va Misollar maqolasi sizga Iqtisodiyot bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.