Orqa Umurtqa Orqasida Joylashgan Bo'shliqlarning Torayishi: Belgilar, Sabablari va Davolash Usullari

Orqa umurtqa bo'shliqlarining torayishi nima?

Orqa umurtqa bo'shliqlarining torayishi – bu umurtqa suyaklari orasidagi kichik teshiklar (foramen) torayishi yoki siqilishi jarayonidir. Ushbu torayish nerv ildizlariga bosim o'tkazib, turli noqulayliklarga sabab bo'lishi mumkin.

Umurtqa asablari shu bo'shliqlardan o'tib, tananing turli qismlariga signal yetkazadi. Foramen torayganda esa, nerv ildizlari siqilib, radikulopatiya — ya'ni og'riq, uyqusizlik va kuchsizlik holatlariga olib kelishi mumkin.

Orqa umurtqa bo'shliqlarining torayishi juda keng tarqalgan holat bo'lib, ayniqsa o'rta yosh va undan katta yoshdagi odamlar orasida uchraydi. Ko'pchilikda alomatlar sezilmasligi ham mumkin, ba’zilarida esa alomatlar vaqti-vaqti bilan yuzaga keladi.

Bu kasallikni oldini olishning aniq usuli yo‘q, ammo jismoniy faollikni saqlash, sog‘lom vaznni nazorat qilish va to‘g‘ri tana holatida yurish orqa umurtqani himoya qiladi. Shuningdek, og‘ir yuk ko‘tarishda va sport bilan shug‘ullanishda to‘g‘ri texnikani qo‘llash zarur.

Endi keling, ushbu holatning belgilari, sabablari va davolash imkoniyatlariga batafsil to‘xtalamiz.

Belgilarni aniqlash uchun maslahatlar

Foramen torayishi sababli siqilgan nervlarning belgilarining ko‘rinishi umurtqaning qaysi qismi zarar ko‘rganiga bog‘liq.

Bo'yin mintaqasida torayish (servikal stenoz): Bo'yin bo'shliqlari torayganda, bo'yin, yelka va qo‘l bo‘ylab o'tkir yoki yonuvchi og‘riq paydo bo'lishi mumkin. Qo‘l va barmoqlarda kuchsizlik, uyqusizlik, qichishish hissi bo‘lishi mumkin.

Orta orqa (torakal stenoz): Yuqori orqa umurtqasidagi bo‘shliqlarning torayishi kam uchraydi. Bu holatda belgilarga ko‘krak sohasida old tomonga tarqaluvchi og‘riq va uyqusizlik kiradi.

Pastki orqa (lomber stenoz): Eng ko‘p uchraydigan turi bo‘lib, pastki orqa umurtqasidagi bo‘shliqlar torayganda, son, kalça, oyoq va ba’zida oyoq barmoqlarida og‘riq, qichishish, uyqusizlik va zaiflik kuzatiladi. Bu holat ko‘pincha siyatik nervning siqilishi sifatida tanilgan.

Ba’zi harakatlar, masalan, egilish, burilish, cho‘zilish, yo‘tal yoki aksirish og‘riqni kuchaytirishi mumkin.

Sabablari va kimlar xavf ostida?

Yosh o‘tishi bilan umurtqa bo‘shliqlarining torayishi xavfi ortadi. Surunkali artrit va kundalik hayotdagi jarohatlar tufayli umurtqada degenerativ o‘zgarishlar yuzaga keladi.

Masalan, diskning siqilishi yoki chiqishi (herniyasi) ko‘pincha pastki orqa umurtqasida yuz beradi. Bu holatda disk bo‘shliqqa bosim o‘tkazadi va nerv ildizini siqadi.

Shuningdek, umurtqa atrofi suyak o‘sishlari (osteoartrit natijasida paydo bo‘lgan o‘sma suyaklar) nervlarni siqishi mumkin.

Bundan tashqari, kamroq uchraydigan sabablar qatoriga ligamentlarning qalinlashishi, spondilolistez (umurtqalar siljishi), kistalar yoki o‘smalar, Paget kasalligi va genetik kasalliklar (masalan, kichik o‘sish) kiradi.

Qanday tashxis qo‘yiladi?

Qo‘l yoki oyoqda uzoq davom etadigan og‘riq, uyqusizlik paydo bo‘lsa, shifokorga murojaat qilish zarur.

Shifokor jismoniy tekshiruv o‘tkazadi, harakat qobiliyati, kuchlanish, refleks va sezgirlikni baholaydi.

Quyidagi diagnostika usullari yordamida aniqlik kiritiladi:

• Rentgen (X-ray): Umurtqalar joylashuvi va bo‘shliqlarning torayishini ko‘rsatadi.
• MRT (Magnit-rezonans tomografiya): Yumshoq to‘qimalardagi shikastlanishni, shu jumladan ligament va disklarni aniqlaydi.
• KT (Kompyuter tomografiya): Rentgenda ko‘rinmaydigan suyak o‘sishlarini aniqlashda yordam beradi.
• Elektromiyografiya va nerv o‘tkazuvchanligi testi: Nervlarning faoliyatini baholashda qo‘llaniladi.
• Suyak skaneri: Artrit, sindirishlar, infeksiyalar va o‘smalarni aniqlash uchun ishlatiladi.

Tashxis darajalari

MRT natijalari bo‘yicha foramen torayishining darajasi quyidagicha baholanadi:

• 0-daraja: foramen torayishi yo‘q
• 1-daraja: yengil torayish, nerv ildizida o‘zgarishlar yo‘q
• 2-daraja: o‘rta darajadagi torayish, nerv ildizida jismoniy o‘zgarishlar yo‘q
• 3-daraja: og‘ir torayish, nerv ildizi siqilgan

Qanday davolash usullari mavjud?

Davolash sizning belgilaringiz va holat og‘irligiga qarab tanlanadi.

Ko‘pincha, ayniqsa bo‘yin sohasidagi siqilishlarda, oddiy cho‘zish mashqlari, harakatni o‘zgartirish va og‘riq qoldiruvchi dorilar yordam beradi.

Harakatni moslashtirish

Og‘riq va uyqusizlik paydo bo‘lsa, qisqa muddat dam olish foydali, lekin uzoq vaqt harakatsiz qolmaslik kerak. Og‘riq keltiradigan harakatlardan ehtiyot bo‘ling. Dastlab sovuq kompress, keyin esa iliq kompress qo‘llash og‘riqni kamaytiradi.

Fizik terapiya

Maxsus cho‘zish va kuchaytirish mashqlari umurtqani barqarorlashtirishga yordam beradi, nerv ildizlari uchun joyni kengaytiradi va mushaklarni mustahkamlaydi. Ortiqcha vazndan xalos bo‘lish ham bosimni kamaytiradi.

Ortopedik vositalar

Agar bo‘yin nervi siqilgan bo‘lsa, shifokor yumshoq bo‘yin yo‘nalishini cheklovchi tayanch buyumlarini tavsiya qilishi mumkin. Biroq bunday vositalar uzoq muddat qo‘llanmasligi kerak, chunki mushaklar zaiflashishi mumkin.

Pastki orqa uchun orqa tayanch kamarlarini uzoq muddat qo‘llash odatda tavsiya etilmaydi.

Dori-darmonlar

• Qon tomir yallig‘lanishini kamaytiruvchi dorilar (NSAID): Aspirin, ibuprofen yoki naproksen kabi dorilar yallig‘lanishni kamaytiradi va og‘riqni yengillashtiradi.
• Steroidlar: Prednizon kabi og‘zaki yoki inyeksiya ko‘rinishidagi preparatlar yallig‘lanishni kamaytiradi.
• Og‘riq qoldiruvchi kuchli dorilar: Kuchli og‘riqlar uchun qisqa muddatli qo‘llaniladi.

Jarrohlik aralashuvi

Agar konservativ davolash usullari samarali bo‘lmasa, jarrohlik ko‘rib chiqiladi. Disk herniyasini olib tashlash yoki minimal invaziv foraminotomiya yordami bilan foramen kengaytiriladi va nervlarga bosim kamaytiriladi.

Asoratlar bormi?

Ba’zida foramen torayishi bilan birga umurtqa kanalining torayishi ham kuzatiladi. Bu holatda umurtqa miya siqilishi natijasida og‘irroq simptomlar paydo bo‘lishi mumkin.

Bunday belgilar orasida:

• qo‘l va oyoq harakatlarida noqulaylik
• qo‘lni ishlatishda muammolar
• yurishda qiyinchilik
• kuchsizlik

Kelajakda nima kutish mumkin?

Ko‘pchilik bemorlar uy sharoitida davolanish orqali og‘riqlardan xalos bo‘ladi. Jarrohlik kam hollarda zarur bo‘ladi. Alomatlar vaqtincha yo‘qolib, keyin qaytishi mumkin, shuning uchun shifokorning tavsiyalariga rioya qilish zarur.

Harakatlarni to‘g‘ri sozlash va fizik terapiyani davom ettirish sizning orqa umurtqangiz sog‘lomligini saqlashga yordam beradi.

Siz Jinsiy Salomatlik bo'yicha foydali maqolalarni 25-08-2017 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Orqa Umurtqa Orqasida Joylashgan Bo'shliqlarning Torayishi: Belgilar, Sabablari va Davolash Usullari " sizga Jinsiy Salomatlik sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

Orqa Umurtqa Orqasida Joylashgan Bo'shliqlarning Torayishi: Belgilar, Sabablari va Davolash Usullari maqolasi sizga Jinsiy Salomatlik bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.