Marsda Curiosity roverining kashfiyoti: g‘ayrioddiy uglerod izi
Curiosity marsroverining Marsda topgan uglerod izlari hayot mavjudligi haqidagi yangi savollarni ochib berdi. Bu kashfiyot Marsdagi hayot izlarini aniqlashda yangi ufqlarni ochmoqda.
Yerda bunday uglerod izi hayot mavjudligining belgisi hisoblanadi.
Curiosity marsroveri 2012-yil 6-avgustda Geil kraterining ichiga qo‘ndirilgan. Qisqa vaqt ichida u taxminan 27 kilometr masofani bosib o‘tdi va kraterning turli joylaridan tosh namunalari oldi.
Rover Mars yuzasida teshiklar burg‘ulab, so‘ngra olingan changning kimyoviy tarkibini o‘rganadi. Masalan, u bir elementning turli izotoplarini – yadrosidagi neytronlar soni farq qiluvchi atomlarni – aniqlay oladi. Bu jarayon uglerod imzosi yoki signaturasi deb ataladi.
Geil krateridagi Stimson geologik shaklida Curiosity joylashgan hududda uglerod-13 izotopi ko‘proq bo‘lishi kutilgan edi. Ammo yaqinda olingan namunalarning taxminan yarmi uglerod-12 miqdori yuqori ekanligini ko‘rsatdi.
Marsdagi burg‘ulash teshigi
Uglerod Marsga biologik yoki biologik bo‘lmagan yo‘llar bilan kelgan bo‘lishi mumkin. Tadqiqotning asosiy muallifi shunday tushuntirdi:
Yerdagi uglerod izlari biologik jarayonlarga bog‘liq. Biz Marsda ham xuddi shu sabablar ishlaydimi yoki boshqa tushuntirishlar zarurmi, aniqlashimiz kerak, chunki Mars Yerga juda farq qiladi.
Kristofer Haus, biofizik, Pensilvaniya universiteti, AQSh
Olimlar uglerod-12 manbai haqida ikki biologik bo‘lmagan nazariyani ilgari surdi. Ultrabinafsha quyosh nurlari Mars atmosferasidagi karbonat angidrid bilan reaksiyaga kirishib, uglerodga boy molekulalarni yuzaga keltirgan va ular keyinchalik yuzaga tushgan bo‘lishi mumkin.
Yana bir nazariyaga ko‘ra, yuz million yillar oldin Quyosh tizimi katta molekulyar bulutdan o‘tgan va shu sababdan Mars yuzasiga uglerod-12 ko‘proq tushib qolgan.
Ammo uchinchi nazariya — biologik. Mars yuzasi va uning ostida yashagan qadimiy bakteriyalar metan gazini chiqarib, u quyoshning ultrabinafsha nurlari bilan ta’sirlashib, murakkab molekulalar hosil qilgan. Bu jarayon uglerod imzosining paydo bo‘lishiga olib kelgan bo‘lishi mumkin, va bu izni Curiosity milliardlab yillar o‘tib aniqladi.
Qaysi nazariya to‘g‘ri ekanligini hozircha aniq aytish qiyin. Tadqiqot hamkori shunday dedi:
Eng qiyin narsa — Yerga bo‘lgan qarashlarni chetga surib, Marsdagi kimyo, fizika va ekologik jarayonlarning asoslarini chuqur o‘rganishga harakat qilish.
Jennifer Eigenbrode, astrobiolog, NASA Goddard Kosmik Parvoz Markazi
Curiosity va yangi Perseverance roverlarining ma’lumotlari Marsdagi uglerodning kelib chiqishini tushunishga yordam berishi, shuningdek, ushbu kimyoviy signatura haqiqatan ham hayot dalili ekanligini aniqlashga imkon berishi mumkin. Oldin olimlar Qizil sayyorada suv, bor va boshqa elementlar mavjudligini ham taxmin qilmagan, ammo har yili Mars haqidagi bilimlarimiz kengayib bormoqda. Shunday qilib, Curiosity kashfiyoti insoniyatni boshqa sayyoralarda hayotni topishga bir qadam yaqinlashtirdi.
Siz Zamonaviy Yangiliklar va Ko‘ngilochar Trendlar bo'yicha foydali maqolalarni 24-01-2022 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Marsda Curiosity roverining kashfiyoti: g‘ayrioddiy uglerod izi " sizga Zamonaviy Yangiliklar va Ko‘ngilochar Trendlar sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.
Marsda Curiosity roverining kashfiyoti: g‘ayrioddiy uglerod izi maqolasi sizga Zamonaviy Yangiliklar va Ko‘ngilochar Trendlar bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.