Ulserativ Kolit va Bo‘g‘im Og‘rig‘i: Bog‘liqlik Sabablari va Yechimlar

Ulserativ kolit (UK) — bu ichakning yallig‘lanishli kasalligi bo‘lib, asosan oshqozon-ichak traktida belgilarga sabab bo‘ladi. Ammo, bu kasallik bo‘g‘imlarda og‘riq va yallig‘lanish kabi muammolarni ham yuzaga keltirishi mumkin.

«Crohn’s and Colitis UK» ma’lumotlariga ko‘ra, ichak yallig‘lanish kasalliklari bilan og‘riganlarning taxminan 46% da bo‘g‘im og‘rig‘i kuzatiladi.

Quyida UK bilan bog‘liq bo‘g‘im og‘rig‘i va uni qanday boshqarish mumkinligi haqida batafsil ma’lumot beriladi.

Ulserativ kolit va bo‘g‘im og‘rig‘i o‘rtasidagi bog‘liqlik

UKda ichakdan tashqari bo‘lgan noqulayliklar, masalan, bo‘g‘imlardagi og‘riqning aniq sababi hali to‘liq aniqlanmagan.

Biroq, ichakdagi yallig‘lanish immun tizimining faollashuviga olib kelishi, va bu jarayon organizmning boshqa qismlarida, jumladan bo‘g‘imlarda ham yallig‘lanishga sabab bo‘lishi mumkin, deb hisoblanadi. Bu fenomen «ichak-miya o‘qi» deb ataladi.

UK tashxisi qo‘yilgan bemorlarda ikki xil bo‘g‘im muammolari paydo bo‘lishi mumkin:

• Artrit: Ichak yallig‘lanish kasalliklarida eng ko‘p uchraydigan no-GI asorat. Bo‘g‘imlarda shishish, qattiqlik va og‘riq yuzaga keladi.
• Artralgiya: Bo‘g‘im og‘rig‘i, lekin yallig‘lanishsiz.

Yoshi ulg‘aygan sayin artrit ko‘proq uchrashi mumkin, ammo UK bilan bog‘liq artrit yoshroq bemorlarda ham paydo bo‘ladi.

UKga chalinganlarda asosan quyidagi artrit turlari kuzatiladi:

Periferik spondiloartrit

Bu turdagi spondiloartrit qo‘l va oyoqlardagi katta bo‘g‘imlarda, masalan:

• tizzalar
• oyoqlar bo‘g‘imlari
• bilaklar
• yelkalar
• tirsaklar

da yuzaga keladi. Tadqiqotlarga ko‘ra, ichak yallig‘lanish kasalliklari bilan og‘riganlarning taxminan 13% da periferik spondiloartrit aniqlangan.

Bo‘g‘im og‘rig‘i UK belgilari bilan parallel ravishda kuchayadi. Ichak belgilari pasayganda, bo‘g‘imdagi og‘riq va shish ham kamayadi.

O‘rta spondiloartrit (axSpA)

AxSpA umurtqa va tos suyagi bo‘g‘imlarini ta’sir qiluvchi yallig‘lanishli kasallikdir.

2024-yilgi tadqiqotda UK bilan og‘rigan 73 ishtirokchidan 19,3% da axSpA aniqlandi. Bu holat, ehtimol, Escherichia Shigella bakteriyasining oshishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

AxSpA asta-sekin rivojlanib, umurtqaning birikib, harakat cheklanishiga olib kelishi mumkin.

Ankilozlovchi spondilit (AS)

AS — axSpA ning og‘ir shakli hisoblanadi.

2023-yilgi sharhga ko‘ra, UK bilan kasallanganlarda AS rivojlanish xavfi yuqori. Ayniqsa, HLA-B27 genining mavjudligi bu xavfni oshiradi.

AS umurtqani qattiqlashtirib, orqani egilgan holatda ushlab turishga majbur qiladi va UK belgilarini davolash bilan yengillashmaydi.

Bo‘g‘im og‘rig‘ini boshqarish usullari

Bo‘g‘im og‘rig‘ining davosi uning sababiga va og‘irligiga qarab belgilanadi.

Davolash rejangiz dorilar va uy sharoitidagi usullarni o‘z ichiga olishi mumkin.

Dorilar

Ba’zi og‘riq qoldiruvchi dorilar, masalan, ibuprofen yoki naproksen kabi yallig‘lanishga qarshi dorilar ichakni tirnashi va yallig‘lanishni kuchaytirishi mumkin.

Shuning uchun, shifokor sizga bo‘g‘imlar va ichakdagi yallig‘lanishni kamaytiruvchi maxsus UK dorilarini buyurishi mumkin. Masalan:

• kortikosteroidlar (prednizon)
• immunomodulyatorlar (sulfasalazin, metotreksat)
• aminosalisilatlar (sulfasalazin, balsalazid, mesalamin)
• biologik in'ektsiyalar (adalimumab, golimumab, infliksimab)

Janus kinaza (JAK) inhibitörlari ham ba’zi artrit turlarida yallig‘lanishni kamaytirishga yordam beradi.

Davolashni shifokor bilan muhokama qilish muhim, chunki ba’zi UK dorilari artritni kuchaytirishi mumkin. Masalan, 2023-yilgi tadqiqotda vedolizumab nomli biologik dori artralgiya simptomlarini kuchaytirishi qayd etilgan.

Uy sharoitida yordam beruvchi usullar

• Bo‘g‘imlarga issiq kompress qo‘yish
• Bo‘g‘imlarni cho‘zish va harakat doirasini oshirish mashqlari qilish
• Shishgan bo‘g‘imni muz bilan sovutish va ko‘tarib yurish
• Akupunktura, massaj va psixoterapiya kabi qo‘shimcha terapiyalarni sinab ko‘rish

Fizioterapevt bilan harakat rejasini ishlab chiqish ham foydali bo‘ladi.

Shifokorga borishga tayyorgarlik

Ko‘pincha bo‘g‘im og‘rig‘i uchun revmatologga murojaat qilish kerak bo‘ladi. U sizning og‘riqingiz haqida quyidagi savollarni berishi mumkin:

• Og‘riq qachon boshlandi?
• U qanday his qilinadi?
• Qanday holatlarda og‘riq kuchayadi yoki kamayadi?
• Bo‘g‘imlarda shish paydo bo‘ladimi?

Og‘riqni ikki hafta davomida yozib borish va shifokorga savollar ro‘yxatini tayyorlash tavsiya etiladi.

Shifokor artrit yoki boshqa kasalliklarni aniqlash uchun quyidagi tekshiruvlarni o‘tkazishi mumkin:

• Qon tahlillari (yallig‘lanish belgilarini va genetik omillarni aniqlash)
• Bo‘g‘im suyuqligini tekshirish
• MRI skanerlash
• Rentgen tasvirlari

Bo‘g‘im og‘rig‘ining oldini olish

• Shifokor buyurgan dorilarni to‘liq va o‘z vaqtida qabul qiling.
• Yallig‘lanishga qarshi, muvozanatli va sog‘lom ovqatlaning. Shifokor yoki dietologdan maslahat oling.
• UK belgilarini kuchaytiradigan ovqatlardan uzoq turing — masalan, achchiq, yog‘li, qattiq tolali yoki sut mahsulotlari.
• Stressni kamaytirish uchun chuqur nafas olish va dam olish texnikalarini qo‘llang.

Tez-tez so‘raladigan savollar

Ulserativ kolit kuchli bo‘g‘im og‘rig‘iga sabab bo‘ladimi?

Ha, UK artrit va artralgiya kabi kuchli bo‘g‘im og‘rig‘iga olib keluvchi kasalliklar bilan bog‘liq.

Ulserativ kolit og‘rig‘i qanday seziladi?

UK asosiy belgisi oshqozon-ichak muammolari bo‘lib, diareya, qorin og‘rig‘i va tez-tez siyish kabi simptomlar bilan namoyon bo‘ladi.

Ulserativ kolitning nechta bosqichi mavjud?

UK uch bosqichda kechadi: yengil (kuniga to‘rt martadan kam najas chiqarish, simptomlarsiz), o‘rta (to‘rt martadan ko‘p najas va ba’zida qonli najas), va og‘ir (olti martadan ko‘p najas, qonli, umumiy simptomlar bilan).

Ulserativ kolitning oxirgi bosqichi nima?

Eng og‘ir bosqich fulminant kolit bo‘lib, kuniga 10 dan ortiq qonli najas chiqishi bilan kechadi va favqulodda tibbiy yordam talab qiladi.

Xulosa

Ulserativ kolit ichakdagi doimiy yallig‘lanish kasalligi bo‘lib, ba’zida bo‘g‘imlarda og‘riq va artrit kabi muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.

Agar sizda UK mavjud bo‘lsa va bo‘g‘im og‘rig‘i paydo bo‘lsa, shifokorga murojaat qiling. To‘g‘ri tashxis qo‘yish va individual davolash rejasini ishlab chiqish muhimdir.

Siz Jinsiy Salomatlik bo'yicha eng so'nggi yangiliklar va aktual voqealarni 23-03-2024 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Ulserativ Kolit va Bo‘g‘im Og‘rig‘i: Bog‘liqlik Sabablari va Yechimlar " sizga Jinsiy Salomatlik sohasidagi eng dolzarb va ishonchli ma'lumotlarni taqdim etadi. Har bir yangilik chuqur tahlil qilingan va sizga foydali bilimlar berish uchun tayyorlangan.

Ulserativ Kolit va Bo‘g‘im Og‘rig‘i: Bog‘liqlik Sabablari va Yechimlar haqidagi ma'lumotlar sizga Jinsiy Salomatlik bo'yicha qarorlaringizni yanada to'g'ri qilishga yordam beradi. Saytimizda yangiliklar doimiy yangilanadi va Jurnalstika standartlariga to'liq javob beradi.