Starmer Budjetdan faxr qilmoqda: aldash bo‘lmaganligini ta’kidlaydi

Britaniyada o‘tgan byudjet munozaralari davom etmoqda. Labour yetakchisi Sir Keir Starmer byudjet bo‘yicha hukumat tomonidan qilinayotgan qarorlarni ma’qullayotganini aytib, ijtimoiy yordamlar, yashash xarajatlari va soliqlar bo‘yicha chora-tadbirlar haqida fikrini bildirdi.

Konservatorlar esa Rachel Rivs tomonidan soliq ko‘tarilishi mumkinligini ko‘rsatishga urinishni “moliyaviy ko‘zgu” hisoblab, jamoatchilikni aldashda aybladi. Bosh vazir esa “aldash yo‘q” deydi va iqtisodiy ko‘rsatkichlar pasaygan taqdirda ham davlat byudjetining moliyaviy barqarorligi uchun choralar ko‘rilishini ta’kidladi.

Starmer byudjetni “mamlakat iqlimining ijtimoiy adolat yo‘lida qilingan zaruriy qarori” deb baholadi, u bolalar inqirozini kamaytirish va qiyin hayot sharoitlarini yumshatish yo‘llarini alohida ta’kidlab o‘tdi.

Asosiy faktlar

• Solik ko‘tarilishiga yo‘l qo‘yilmaydi — byudjet oldidan soliq stavkalari ko‘tarilishi haqida xavotirlar bo‘lsa-da, oxir-oqibat soliq stavkalari o‘zgarmasligi ma’lum bo‘ldi. Buning o‘rniga injenerlar o‘zgarishlar yo‘l-yo‘riqlari bilan ko‘rib chiqildi.
• OBR hisobotlari sharoitlar — Byudjetga taalluqli baholarda tahlilchi tashkilot Vazirlik Budjetiga Mas’ul Orolari (OBR) iqtisodiy mahsulotning o‘sishi kutuvchilari raqobatbardosh bo‘lishi uchun mehnat haqiqiyligini oshirib berdi, bu esa daromadlarni ko‘paytirishi ko‘zda tutilgan edi.
• Xizmatlar portfeli va soliqlar — byudjetda jami 26 milliard funt sterling miqdoridagi soliqlar o‘sishi rejasi kiritildi; foydalanuvchi parvarishi doxil bo‘lmagan holda, 8 milliard funt sterling chegirma yoki cheklovlar orqali muddatlar uzaytirilgan bo‘lsa-da, daromadlar ko‘tarilmaydi deb belgilandi.
• Manifesto yo‘li — avvalgi davrda soliq o‘zgarishi yo‘q deb va’dalangan bo‘lishiga qaramasdan, ma’lumotlar o‘zgarishi ehtimoli yuzaga kelganida siyosatchilar o‘z yo‘lini tanlashga muntazam ravishda qaror qilmoqda.
• Neets va pensiya tizimi — hukumat yoshlar ishlashga yo‘naltirish uchun ikkita tadqiqot yo‘lini davom ettiradi; ijtimoiy yordamlar tizimini modernizatsiya qilish yuzasidan o‘rganishlar yakunlanishi kutilmoqda.

Byudjet bo‘yicha jamoatchilik oldidagi savollar davom etdi. Starmer, o‘z nutqida, butun tizim bo‘yicha o‘sish va farovonlik yo‘lini izlash uchun “zarur” va “adolatli” tanlovlar qilingani haqida gapirdi. U byudjet nafaqat soliq yig‘imlarini qoplash, balki sog‘liqni saqlash xizmatlarini himoya qilish va umumiy xarajatlarni kamaytirishga qaratilgan deb ta’kidladi.

Shu bilan birga, ko‘plab siyosiy arboblar aytganidek, brexitsiz iqtisodiy barqarorlik va Yafo bilan aloqalarni kengaytirish bo‘yicha umumiy yo‘l bor. Liberal Demokratlar yetakchisi Ed Dayi Starmerning yondashuvisini tanqid qildi va savol qoldirdi: “Birgalikda savdo qulayligini ta’minlash uchun yangi bojxona ittifoqini qaysi yo‘l bilan yakunlay olasiz?”

Ekspert fikri

Ekspertlar nazariyati: Budjet bo‘yicha qarorlar ijtimoiy yordamlarni qaerga yo‘naltirishga qaratilgan bo‘lib, iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlashga yordam beradi; biroq soliqlar va byudjet siyosatini oshirish haqida kelajakda spetsifikalar talab qilinadi.

Xulosa

Qisqa xulosa sifatida, byudjet hukumat siyosatini moliyaviy barqarorlik yo‘lida saqlagan holda, ijtimoiy yordamlar va yashash xarajatlarini yengillashtirishga yo‘naltirildi. OBRning prognozlari muhim o‘zgarishlar keltirmasa-da, kelajakda iqtisodiy ko‘rsatkichlarni yaxshilash uchun reformalar davom etishi kutilmoqda. Siyosiy kuchlar orasidagi dialog byudjetning ochiqligi va kelajakdagi soliqlar bo‘yicha qarorlar haqida ko‘proq ma’lumot beradigan bo‘lishi shubhasiz.

Asosiy qaror: Byudjetdagi o‘zgarishlar iqtisodiy barqarorlikni ta’minlab, jamiyatning eng kam maoshlilarini qo‘llab-quvvatlash uchun yo‘l-yo‘riqlarni yangilashga qaratilgan. BBC maqolasi