Smishing: SIM fermalari orqali firibgarlar porloq hayot uchun pul topmoqda

Smishing — qisqa matnli xabarlar orqali odamlarni aldab, shaxsiy ma’lumotlar yoki pulni o‘g‘irlash usuli. Bugungi mavzu Londonda xavfsizlik kolejlarining jinoyatga qarshi kurashuvi va SIM fermalari kabi vositalarning oldini olish yo‘llari haqida.

Smishing nima va u qanday ishlaydi

Smishing so‘zining ildizi SMS va phishing so‘zlaridan olingan bo‘lib, firibgarlar bank yoki ishonchli kompaniya nomidan yuborilgan xabar orqali foydalanuvchini parol, PIN-kod yoki hisobraqam ma’lumotlarini kiritishga undaydi. Maqsad — shaxsiy ma’lumotlarni qo‘lga kiritib, pul o‘g‘irlash.

Dalillar xonasi va porloq hayot dalillari

Det Insp Paul Curtis bizga firibgarlar tomonidan musodara qilingan dalillar xonasini ko‘rsatdi. Bu joyda Gucci stilletoslar, sumkalar va boshqa brend buyumlari turadi; ularning bo‘yicha firibgarlar qanday daromad olganini ko‘rish mumkin. Xonada 8 500 dan 10 000 tagacha dalillar bor, bu reydlar va uy qidiruvlari natijasidir.

Smishing misollari va jamiyatga ta’siri

So‘nggi misolda Ruichen Xiong London bo‘ylab minglab xabarlar yuborib, 15 000 ta xabar orqali oyiga qariyb 100 000 funt daromad olishga erishgan. Inner London Crown Court uni firibgarlik bo‘yicha 58 haftaga ozodlikdan mahrum qilgan. Ofcom ma’lumotlariga ko‘ra, 2024 yil noyabridan 2025 yil fevralgacha moliyalashtirilgan xabarlarni olgan fuqarolar yarimidan ko‘pi xavf ostida bo‘lgan.

Smishing odatda yirik kompaniyalar yoki banklar nomidan yuborilgan xabarlar orqali amalga oshiriladi. Ularda odatda birlink bo‘ladi; bosilganda firibiy saytlarga yo‘naltiradi va ma’lumotlarni o‘tkazishga undaydi. Yana bir yo‘l — SIM farmlar yoki SMS Blasterlar yordamida ko‘plab foydalanuvchilarga bir vaqtning o‘zida xabar yuborishdir.

Guruhlar SIM fermalari kabi qurilmalarni taqiqlash yo‘lini izlayapti; bu qurilmalar firibgarlarning xabarlarini tezkor yuborish uchun ishlatiladi. Hujjatda davlat tomonidan “Telekom Charter” orqali SMS orqali firiblarni kamaytirish bo‘yicha ishlar aytib o‘tildi. Taqiq keyingi yil oxiriga ko‘chirilmoqda.

Rivojlanayotgan xavfsizlik choralari va mutaxassislar nuqtai nazari

Bir kiber mutaxassisi smishingni qidirish oson ish emasligini ta’kidlab, ko‘proq ta’lim va ogohlantirishga ehtiyoj borligini aytdi. Unga ko‘ra, ko‘p firiblar chet eldan kelishi mumkin va hatto ichki tarmoqlardan ham o‘tishi mumkin. Mutaxassislar, marketing va xavfsiz aloqa yo‘llarini takomillashtirish muhimligini ta’kidlaydi.

Shuningdek, CIP — Ciaran Martin, Milliy Kiber Xavfsizlik Markazi sobiq bosh direktori, smishingga qarshi kurashishda jamiyat bilimini oshirish va kompaniyalar mijozlar bilan xavfsiz aloqalarni yo‘lga qo‘yish zarurligini ta’kidladi.

Xavfsizlik bo‘yicha tavsiyalar

Politsiya maslahatlari oddiy: begona xabarlar ichidagi havolalarga bosmang. Agar firibga uchraganingizdan shubha qilsangiz, Action Fraudga xabar berishingiz, bankingizga hisobot yuborishingiz va xabarni 7726 raqamiga yuborishingiz mumkin — tarmoqlar bu xabarlarni tekshirishga yordam beradi.

Qo‘shimcha ma’lumotlar uchun INLIBER saytidagi resurslardan foydalaning.

Qo‘shimcha tadqiqotlar uchun BBC News maqolasiga havola: BBC News.

Asosiy xulosalar

• Smishing matnli xabarlar orqali shaxsiy ma’lumotlar o‘g‘irlash usuli bo‘lib, katta xavf tug‘diradi.
• SIM fermalari va SMS Blasterlar firibgarlar uchun keng qurol bo‘lib, xabar yuborish tezligini oshiradi.
• Davlat hamda banklar tomonidan bunday firibga qarshi qat’iy chora-tadbirlar ko‘rilmoqda, himoyalanish bo‘yicha oddiy qoidalar muhim.

Mutaxassis fikri: Smishingni butunlay yo‘qotish uchun jamiyat bilimini oshirish va mijozlar bilan xavfsiz aloqalarni yaratish kerak. Politsiya hamisha yetarli vositalarga ega bo‘lmasligi sababli jamiyatdagi ong va ta’lim hal qiluvchi omil hisoblanadi.

Qisqa xulosa: Xavfsizlik bo‘yicha eng muhim qadamlar – pohanganda xabarlar bo‘lgan linklarga bosmang, odamlardan kelgan xabarlarda shubha bo‘lsa darhol tekshiring. Firibgarlik hollari ro‘y bersa darhol tegishli tashkilotlarga murojaat qiling.

Smishing xavfi bazaviy darajada — odamlar xabarlar bo‘yicha chekka yo‘llanganda ham ehtiyot bo‘lishlari kerak. Bu muammo bo‘yicha yagona jiddiy yechim jamiyat bo‘lib, xavfsiz aloqa usullarini keng tarqatishdir. Manba: BBC News BBC News