AQSh va Buyuk Britaniyadan dori-darmonlar bojini nolga olish kelishuvi
AQSh Buyuk Britaniyada ishlab chiqarilgan dori-darmonlar uchun uch yil davomida bojxona bojlarini nolga oladi; NHS xarajatlari va sanoat sarmoyalari bo‘yicha o‘zgarishlar belgilanadi.
Xalqaro farmatsevtika bozoridagi yangiliklar dunyodagi dori-darmonlar savdosini o’zgartirishi mumkin. Qo’shma Shtatlar Buyuk Britaniyada ishlab chiqarilgan dori-darmonlar uchun uch yil davomida bojxona bojlarini nolga tushirishga kelishib oldi. Bu kelishuv UK eksportini mustahkamlashga qaratilgan qadam bo’lib, dori-darmonlar bozoridagi barqarorlikka yo‘l ochishi kutilmoqda.
Shartlar bo’yicha Buyuk Britaniya NHS (Sog’liqni saqlash xizmatlari) uchun dori-darmonlar narxlarni belgilash bo’yicha yangi qoidalarni qabul qilishi ko’zda tutilgan. Yangi davolanishlar uchun narx chegarasi 25% ga oshadi va NHSning dori-darmonlarga sarflash maqsadi ya’ni umumiy ichki mahsulot (YaIM) nisbatidagi 0.3% dan 0.6% gacha oshishi reja qilinmoqda. Bundan tashqari, dori-darmonlar uchun ishlab chiqaruvchilar NHSga qaytarilishi ulushi 15% (oldin 20% dan yuqori bo‘lgan) bilan cheklanadi. Bu o’zgarishlar UKning farmatsevtika sanoatini US bozori bilan yanada bog‘lashga qaratilgan.
Kelishuv natijasida Buyuk Britaniyadan AQShga yuboriladigan dori-darmonlar bojlarisiz bo‘lib qoladi. Qo‘shma davlatlar esa dori-darmonlar bo‘yicha bozorni kengaytirish, yangi dori vositalarini qo‘llab-quvvatlash uchun qator siyosiy chora-tadbirlarni qo‘llaydi. Bu esa UK farmatsevtika kompaniyalari uchun yangi investitsiya yo‘llarini ochishi mumkin.
Rasmiy ma’lumotlarda aytilishicha, UK dori eksportlari US bozoriga yo’nalgan bo‘lib qoladi va yillik qiymati kamida £5 milliard (taxminan 70 trillion so‘m) miqdorida bo‘lishi kutilmoqda. 12 oy davomida Buyuk Britaniya USga dori-darmon eksport qilganligi 11.1 milliard funt sterlingni tashkil etib, umumiy eksportlarning 17.4% ini tashkil etgan. Bu raqamlar farmatsevtika sanoatini katta hajmli savdo yo‘nalishiga aylantirayotganini ko‘rsatadi.
Raqamlar jahonda farmatsevtika kompaniyalari faoliyatini kengaytirish bo‘yicha raqobatni kuchaytiradi. Sanoat xodimlari aytilishicha, investitsiyalar US bozoriga yo’naltirilgan bo‘lib, UK- US o’rtasidagi ilmalik hamkorlik mustahkamlanmoqda.
Ekspert fikri: Sog‘liqni saqlash vaziri Wes Streeting kelishuvdan foyda ko‘rish kerakligini ta’kidladi va dorilar narxlaridagi adolatsizliklarni oldini olish uchun kelishuv qanchalik zarur ekanligini aytdi. Ilm-fan vaziri Sir Patrick Vallance esa NHS dori-darmonlar uchun ko’proq byudjet ajratishi zarurligini ta’kidladi, bu esa kelajakda innovatsion tadqiqotlar uchun barqarorlik yaratadi.
Xulosa: AQSh va Buyuk Britaniyadan o’rtasidagi yangi kelishuv farmatsevtika bozorida muhim o‘zgarishlarni keltirib chiqaradi. Bojlar nol bo‘lishi eksport imkoniyatlarini kengaytiradi, NHS xarajatlari siyosatini moslashtiradi va sanoat uchun ko‘proq investitsiya imkoniyatlarini yaratadi. Bu hamkorlik kelajakda dunyo bo’ylab innovatsion dorilar ishlab chiqarishni qo‘llab-quvvatlashi mumkin.
Ushbu kelishuv dori-darmonlar bozori uchun barqarorlik va innovatsiyani birga yo‘lga qo‘yadi. BBC News