UK publari uchun biznes soliqlari o‘zgarishi: 62 ming funt qo‘shimcha xarajatlar

Angliyaning janubiy sharqidagi kichik publar tarmog‘i egalari byudjetdagi yangi soliqlardan xavotirda. 18 ta joydan 17 tasida soliqlar ko‘tarilishi kutilmoqda, bu sektor uchun yillik xarajatlarni sezilarli darajada oshiradi.

Nima o‘zgardi

Thorley Taverns pub guruhining egasi Fil Thorley yiliga taxminan 62 000 funt sterling qo‘shimcha xarajat bo‘lishini aytadi. Ko‘plab joylarining rateable value — mulkning yillik ijara qiymati — oshgani sababli soliq yuklari ko‘paymoqda. Reeves 1991 yildan beri pub, restoran va kichik do‘konlar uchun eng past soliq stavkasini joriy qilishni va’dalagan bo‘lsa-da, yuqori qiymatli mulklar uchun omborlar kabi obyektlar soliq yukini oshirishni rejalashtirgan.

Hukumat aytishicha, o‘zgarishlar ko‘plab mustaqil pub’lar uchun yiliga o‘rtacha 4 800 funtga (taxminiy 76,8 mln so‘m) tejanishga yordam beradi. Rateable value mulkning yillik ijara qiymatini hisoblash uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. 750 000 ta High Street savdo va mehmondo‘rlik firmalariga pastroq soliqlar to‘lash tartibini joriy etish rejalashtirilgan bo‘lsa-da, bu yordam ham kutilgan darajada keng bo‘lmaydi. Covid davridan qolgan 40% chegirma aprel oyidan boshlab bekor qilinmoqda, natijada ko‘plab firmalar soliq yukini ko‘taradi.

Transitional relief har yili soliqlar oshishini cheklaydi. Londondan tashqaridagi mulklar uchun rateable value 20 000–100 000 funt bo‘yicha 2026-27 yilda 15%, 2027-28 yilda 25%, 2028-29 yilda esa 40% (inflatsiya qo‘shimchalari bilan) oshish cheklovi mavjud.

UK Hospitality tadqiqotiga ko‘ra o‘rtacha pub uchun uch yil ichida soliqlar 12 900 funtga, mehmonxona uchun esa 205 200 funtga ko‘tarilishi mumkin. Bu ko‘rsatkichlar sektorning moliyaviy barqarorligiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

Bozor reaksiyasi

Thorley INLIBERga Radio 4 Today dasturida bergan intervyusida ko‘plab joylarning rateable value oshganini va soliqlar juda ko‘tarilganini aytdi. U qo‘shimcha 62 ming funtli xarajatlar biznesga bosim o‘tkazayotganini ta’kidladi. Shuningdek, yana ish haqi o‘sishi ish o‘rinlari va sarmoyani kamaytirishi mumkinligini bildirdi.

U byudjet Britaniya publari uchun eng katta sinov bo‘lishi mumkinligini, kelajakda barqaror iqtisodiy sharoit uchun ko‘proq yordam kerakligini qo‘shimcha qildi.

Ko‘proq yopilishlar ehtimoli

Hukumat pub, restoran va kafelarni qo‘llab-quvvatlash uchun 4,3 milliard funt sterlinglik yordam paketini e’lon qildi. Bu paket soliqlarning pasaytirilishi, alohida kafilar uchun tashqi maydonlar faoliyatini qo‘llab-quvvatlash, alkogol bojini saqlab qolish va korporatsiya soliqlarini kamaytirish kabi choralarni o‘z ichiga oladi. Atlas Bar Manchester egasi Elaine Wrigley Reeves byudjetini “tuzilmalarning tebranishi” sifatida baholadi; rateable value 69 000 funtdan 97 000 funtgacha ko‘tarilgan, natijada 15% oshish kuzatilmoqda. U past stavkalardan foydalansak ham asosiy bazadan boshlab soliq yukini sezamiz, dedi.

Sacha Lord, NTIA raisi, soliq o‘zgarishlarini High Street tadbirlari uchun “sirli soliq” deb atadi. U aytdi, byudjet e’lon qilingan paytdan boshlab o‘zgarishlarning natijasi ko‘zga ko‘ringan bo‘lib, apreldan boshlab ko‘proq yopilishlar bo‘lishi mumkin.

Konservativlar tomonidan bu o‘zgarishlar “bombshell” deb talqin qilindi; ular ko‘p pubs, restoranlar va do‘konlar uchun o‘sish zarurligini ta’kidlashdi, yangi choralarga ehtiyoj borligini aytdilar. Liberal Demokratlar esa byudjetni mehmondo‘rlik sektoriga qo‘shimcha yordam berish uchun VAT darajasini pastroq qilishni talab qilishmoqda.

Ekspert fikri

NTIA raisi Sacha Lord bu o‘zgarishlarni o‘rta darajadagi iqtisodiy bosim deb baholaydi. U kelajakda tadbirkorlar uchun aniq ko‘rsatkichlarning zarur ekanini ta’kidlaydi.

Qisqa xulosa

Yangi soliq o‘zgarishlari publar, restoranlar hamda kafelar uchun qo‘shimcha xarajatlar manbaini yaratmoqda. Narxlar ko‘tarilishi bilan mijozlar bosimi oshib, ish o‘rinlari xavfi ko‘rinib turadi; hukumat tomonidan berilgan yordam esa qisman foyda berishi mumkin, biroq yakuniy ta’sirlar noaniq bo‘lib qolmoqda.

Asosiy xulosa: byudjetdagi soliqlar o‘zgarishi ko‘plab High Street pub, restoran va kafelar uchun qo‘shimcha to‘lovlar yaratadi. Manba: BBC