Moliyaviy Muassasalar Soha Islohotlari va Nazorat Qonuni: Moliyaviy Barqarorlik Kaliti

Julia Kagan — moliyaviy va iste’molchi jurnalisti, ZAMONA saytining shaxsiy moliya bo‘yicha sobiq bosh muharriri.

Moliyaviy Muassasalar Soha Islohotlari va Nazorat Qonuni nima?

Moliyaviy Muassasalar Soha Islohotlari va Nazorat Qonuni (FIRREA) 1989 yilda qabul qilingan qonun bo‘lib, AQShdagi jamg‘arma va kredit uyushmalari bank tizimi hamda ko‘chmas mulk baholash sanoatini tubdan isloh qilish maqsadida federal hukumat idoralari tuzilmasi va qoidalarini yangiladi. Bu qonun, asosan, 1980-yillarning oxirlaridagi moliyaviy inqirozga javoban ishlab chiqildi.

Qonunning asosiy yangiliklari quyidagilar:

• Ko‘chmas mulk baholash jarayonlarining sifatli va aniq bajarilishini ta'minlash uchun qat’iy reglamentlar joriy etildi. Baholovchilar va ularning rahbarlari uchun to‘liq hujjatlarni tayyorlash va malaka oshirish talab qilindi.
• Muammoli kredit uyushmalarining muammolarini hal qilish maqsadida vaqtinchalik Rezolyutsiya Trust Korporatsiyasi tashkil etildi.
• Federal Jamg‘arma va Kredit Uyushmalari Sug‘urta Korporatsiyasi bekor qilinib, uning o‘rniga Federal Depozit Sug‘urta Korporatsiyasi (FDIC) tomonidan boshqariladigan Jamg‘arma Uyushmalari Sug‘urta Fondi (SAIF) va Bank Sug‘urta Fondi (BIF) yaratildi.
• Federal Uy-joy Kredit Bank Kengashi tugatilib, uning o‘rniga Federal Uy-joy Moliya Kengashi (FHFB) va Kredit Uyushmalari Nazorati Idorasi (OTS) tashkil qilindi.

Asosiy Natijalar

• FIRREA natijasida jamg‘arma va kredit uyushmalari hamda ko‘chmas mulk baholash sohasi uchun yangi federal qoidalar joriy qilindi.
• Qonun tegishli idoralarga qonunbuzarliklarga qarshi kuchli ma’muriy choralar ko‘rish huquqini berdi.
• 2015 yildan boshlab FIRREA asbob sifatida ko‘proq qo‘llanilmoqda va bu tendensiya hozirgi kunda ham davom etmoqda.
• U ko‘chmas mulk baholash standartlari va qoidalarini belgilaydi.

FIRREA nima uchun zarur bo‘ldi?

FIRREA AQShning jamg‘arma va kredit uyushmalari tizimida yuzaga kelgan moliyaviy inqirozga javob bo‘ldi. Bu uyushmalar ko‘pincha jamoat asosidagi bo‘lib, asosan passbook jamg‘armalari va ipoteka kreditlariga ixtisoslashgan edi.

Ko‘pchilik uyushmalarda zaif ko‘chmas mulk investitsiya talablariga rioya qilinmagan va federal nazorat idoralari bu muammolarni vaqtida aniqlay olmagan. Natijada ko‘plab xavfli ipoteka kreditlari muvaffaqiyatsizlikka uchradi.

1986 yildan 1995 yilgacha taxminan yarmidan ko‘pi faoliyatini to‘xtatdi, Rezolyutsiya Trust Korporatsiyasi esa qolgan aktivlarni sotib, depozitlarni qoplash vazifasini bajardi.

FIRREA’dan keyingi davr

2024 yilda AQShda faoliyat yuritayotgan jamg‘arma va kredit uyushmalari soni 1000 dan kam. FIRREA oqibatida jamg‘arma va kredit uyushmalari bilan banklar o‘rtasidagi farqlar sezilarli darajada kamaydi.

Qonunning asosiy maqsadi sohani yanada samarali, barqaror va ishonchli qilish, kelgusidagi moliyaviy operatsiyalarni himoya qilish edi. Bu esa jamg‘arma va kredit uyushmalari sanoati va ularning federal nazoratida tub o‘zgarishlarga olib keldi, jumladan depozit sug‘urtasi tizimida.

Muhim ma’lumotlar

2024 yil 31 mart holatiga ko‘ra, FDIC ma’lumotlariga ko‘ra, AQShda faqat 556 ta FDIC sug‘urtalangan jamg‘arma va kredit uyushmasi mavjud, bu esa 4012 ta FDIC sug‘urtalangan tijorat banklari bilan taqqoslaganda ancha kam.

Qonun bilan bog‘liq federal idoralarning nomlari quyidagicha o‘zgardi:

1. Federal Uy-joy Kredit Bank Kengashi (FHLBB) tugatildi.
2. Federal Jamg‘arma va Kredit Uyushmalari Sug‘urta Korporatsiyasi (FSLIC) bekor qilindi, uning barcha aktiv va majburiyatlari FDIC tomonidan boshqariluvchi FSLIC Rezolyutsiya Fondiga o‘tkazildi.
3. Moliyaviy Vazirlik huzurida Kredit Uyushmalari Nazorati Idorasi (OTS) tashkil etildi, bu idora kredit uyushmalarini litsenziyalash, nazorat qilish va tekshirish bilan shug‘ullanadi.
4. Federal Uy-joy Moliya Kengashi (FHFB) mustaqil agentlik sifatida tashkil etilib, FHLBB o‘rnini egalladi va 12 ta Federal Uy-joy Kredit Banklarini nazorat qiladi.
5. Jamg‘arma Uyushmalari Sug‘urta Fondi (SAIF) FSLIC o‘rnini bosib, kredit uyushmalarini sug‘urta qiluvchi doimiy fond hisoblanadi va FDIC tomonidan boshqariladi.

FIRREA ning boshqa tashabbuslari

FIRREA, shuningdek, Freddie Mac va Fannie Mae kompaniyalariga past va o‘rta daromadli oilalarga uy-joy olish imkoniyatlarini oshirish uchun qo‘shimcha mas’uliyat va moliyalashtirish berdi. Shuningdek, Bank Sug‘urta Fondini (BIF) yaratdi. SAIF va BIF fondlari dastlab FDIC tomonidan boshqarilgan, ammo 2005 yildagi Federal Depozit Sug‘urta Islohotlari Qonuni bilan ular birlashtirildi.

Qonun bank holding kompaniyalariga kredit uyushmalarini sotib olish huquqini berdi.

FIRREA va ko‘chmas mulk baholash sohasidagi o‘zgarishlar

FIRREA ko‘chmas mulk baholash jarayonining kapital zaxira talablarini kuchaytirdi va uning oshkoraligini ta’minlash uchun ommaviy nazoratni kuchaytirdi.

U Federal Moliyaviy Muassasalar Tekshiruvi Kengashining tarkibidagi Baholash Subkomitasi (ASC) ni tashkil etdi.

Bundan tashqari, Qonun Jamiyat Qayta Tiklash Akti (CRA) doirasida baholash agentliklarining reytinglarini ommaga ochiq qilish va baholashlarni fakt va ma’lumotlarga asoslab yozma shaklda taqdim etishni talab qiladi.

Siz Davlat va Siyosat bo'yicha foydali maqolalarni 04-07-2024 sanasida topdingiz. Maqola sarlavhasi: " Moliyaviy Muassasalar Soha Islohotlari va Nazorat Qonuni: Moliyaviy Barqarorlik Kaliti " sizga Davlat va Siyosat sohasidagi chuqur tahlil va amaliy maslahatlarni beradi. Har bir maqola ekspertlar tomonidan tayyorlangan va foydalanuvchiga maksimal foyda berishga yo'naltirilgan.

Moliyaviy Muassasalar Soha Islohotlari va Nazorat Qonuni: Moliyaviy Barqarorlik Kaliti maqolasi sizga Davlat va Siyosat bo'yicha bilimlaringizni kengaytirish, yangiliklardan xabardor bo'lish va to'g'ri qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Har bir maqola unikal kontent asosida yozilgan.